VAT 2014: Parametry, wskaźniki, limity

Podatek od towarów i usług (VAT), czyli podatek od wartości dodanej, jest, przynajmniej z założenia, neutralny dla przedsiębiorców i ostatecznie płacony przez końcowego nabywcę – konsumenta. Jego konstrukcja jest bardzo prosta: firma dolicza podatek do ceny towarów, a następnie przekazuje go, po uprzednim odliczeniu VAT od zakupów, fiskusowi. Jednak w praktyce podatek ten stwarza przedsiębiorcom duże problemy. Osoby rozliczające VAT muszą bowiem pamiętać m.in. o obowiązujących limitach. Aby choć trochę ułatwić życie podatnikom i płatnikom, przygotowaliśmy zestawienie najważniejszych aktualnych parametrów i wskaźników podatku od towarów i usług.

Mały podatnik VAT

W 2014 r. małym podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT jest podatnik:

• u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w 2013 r. wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro, tj. 5.068.000 zł,
• prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w 2013 r. wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro, tj. 190.000 zł.

Dodajmy, że przeliczenia ww. kwot w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. Zgodnie z tabelą kursów NBP nr 190/A/NBP/2013 z dnia 1 października 2013 r. średni kurs euro ogłoszony na pierwszy dzień roboczy października 2013 roku wynosił 4,2230 zł.

Małym podatnikiem może być również podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiednio kwoty 1.200.000 euro lub 45.000 euro.

Prezenty o małej wartości

Prezenty o małej wartości to przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

• o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości osób obdarowanych,
• których przekazania nie ujęto w ww. ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie występuje m.in. w przypadku, gdy dotyczy towarów nabywanych przez:

• rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej,
• podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług,
• podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług,
• osoby prawne, które nie są podatnikami VAT

jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie 2014 r. kwoty 50.000 zł. Przy czym, warunkiem niezbędnym do wyłączenia z opodatkowania jest, aby całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła również w 2013 r. kwoty 50.000 zł.

Wyłączenia z opodatkowania nie stosuje się, jeśli przedmiotem nabycia są:

- nowe środki transportu,
- wyroby akcyzowe.

Przy ustalaniu powyższych wartości nie wlicza się kwoty podatku od wartości dodanej należnego lub zapłaconego na terytorium państwa członkowskiego, z którego towary te są wysyłane lub transportowane, a także wartości z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu i wyrobów akcyzowych.

Limit dla sprzedaży wysyłkowej

Sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju uznaje się za sprzedaż dokonaną poza terytorium kraju, jeżeli całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe, wysyłanych lub transportowanych z tego samego państwa członkowskiego na terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w roku podatkowym (2014 r.) kwoty 160.000 zł.

Powyższe stosuje się pod warunkiem że całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe, wysyłanych lub transportowanych z tego samego państwa członkowskiego w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła także w poprzednim roku podatkowym (2013 r.) kwoty 160.000 zł.

Limit odliczenia VAT od samochodów osobowych

W przypadku nabycia:

1. samochodów osobowych,
2. innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony

- kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6000 zł.

Ograniczenie w odliczaniu VAT stosuje się odpowiednio do importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, z tym że w przypadku importu samochodów osobowych oraz ww. innych pojazdów samochodowych, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 - nie więcej jednak niż 6000 zł.

W przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6000 zł.

Nalezy tu dodać, że ograniczenie w odliczaniu VAT stosuje się odpowiednio do nabytych lub importowanych części składowych zużytych do wytworzenia przez podatnika samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych jeżeli te samochody i pojazdy zostały zaliczone przez tego podatnika do środków trwałych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Powyższe ograniczenie nie dotyczy:

1. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2. pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3. pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4. pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
5. pojazdów specjalnych - jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, że jest to pojazd specjalny;
6. pojazdów samochodowych innych niż wymienione w pkt 1-5, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
   1. 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
   2. 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
   3. 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg;
7. pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Ograniczenie w odliczaniu VAT nie dotyczy przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze stanowi przedmiot działalności podatnika.

Uwaga! Zmiany od 1 kwietnia 2014 r.
Od 1 kwietnia br. od auta wykorzystywanego w celach służbowych i prywatnych będzie można odliczyć 50% VAT. Cały naliczony podatek będzie można odliczyć od aut używanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Będzie to jednak wymagało zgłoszenia w urzędzie skarbowym informacji o tych pojazdach i prowadzenia szczegółowej ewidencji ich przebiegu (więcej: Od 1 kwietnia koniec samochodów z kratką oraz Zmiany od 1 kwietnia w VAT: Przepisy przejściowe).

Proporcja VAT

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli jednak nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części tych kwot, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Przy czym, proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

W przypadku, gdy proporcja:

1) przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
2) nie przekroczyła 2% - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Szacunkowa proporcja odliczenia VAT

Podatnicy, którzy w 2013 r.:

• nie osiągnęli obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi nie przysługuje takie prawo, lub
• u których obrót ten był niższy niż 30.000 zł

do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu.

Korekta podatku VAT naliczonego

W przypadku:

1) towarów i usług zaliczanych przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, których wartość początkowa przekracza 15.000 zł, korekty podatku VAT podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, przy czym roczna korekta dotyczy jednej piątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu,

2) nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów zaliczonych przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa przekracza 15.000 zł, korekty podatku VAT podatnik dokonuje w ciągu w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania, przy czym roczna korekta w tym przypadku dotyczy jednej dziesiątej podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu,

3) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł podatnik dokonuje korekty rocznej po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Uwaga! Obowiązek dokonywania korekt w ciągu 10 lat, o którym mowa w pkt 2, nie dotyczy opłat rocznych pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

Informacje podsumowujące

Informacje podsumowujące składa się za okresy miesięczne, w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji. Informacje te mogą być składane za okresy kwartalne w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji, w przypadku gdy dotyczą one:

1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz dostawy towarów w ramach procedury uproszczonej dla transakcji trójstronnych, jeżeli całkowita wartość tych transakcji, bez podatku od wartości dodanej, nie przekracza w danym kwartale i w żadnym z czterech poprzednich kwartałów kwoty 250.000 zł,
2) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli całkowita wartość tych transakcji, bez podatku, nie przekracza w danym kwartale 50.000 zł,
3) świadczenia usług, dla których ma zastosowanie mechanizm samoopodatkowania przez usługobiorcę.

Informacje podsumowujące składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej składa się do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu/kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonanych transakcji.

Ulga na zakup kasy rejestrującej

Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.

Zwolnienie od podatku VAT (art. 113 ustawy o VAT)

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. W przypadku, gdy wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy tą kwotę, zwolnienie to traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Zwrot VAT podróżnym

Minimalna kwota łącznej wartości zakupów wraz z podatkiem od towarów i usług, wynikająca z dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług zapłaconego przy nabyciu przez niego towarów, wynosi 200 zł.

Zwolnienia z tytułu importu towarów:

a. prezenty ślubne

Zwolnienie od podatku stosuje się do importu prezentów zwyczajowo ślubnych przez osoby przenoszącej miejsce zamieszkania z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju w związku z zawarciem związku małżeńskiego, przesyłanych przez osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, pod warunkiem że wartość poszczególnych prezentów nie jest wyższa niż kwota wyrażona w złotych odpowiadająca równowartości 1000 euro, tj. 4231 zł.

Należy zaznaczyć, że powyższego zwolnienia nie stosuje się do:

1) napojów alkoholowych,
2) tytoniu i wyrobów tytoniowych.

b. towary w bagażu osobistym

Zwalnia się od podatku import towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, jeżeli ilość i rodzaj tych towarów wskazuje na przywóz o charakterze niehandlowym, a wartość tych towarów nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 300 euro, tj. 1269 zł.

W przypadku podróżnych w transporcie lotniczym i morskim powyższe zwolnienie stosuje się do importu towarów, których wartość nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 430 euro, tj. 1819 zł.

Uwaga! Do celów stosowania ww. progów pieniężnych nie można dzielić wartości jednego towaru. A jeżeli łączna wartość towarów przywożonych przez podróżnego przekracza powyższe limity, zwolnienie od podatku jest udzielane do wysokości tych kwot w stosunku do towarów, które mogłyby być objęte takim zwolnieniem, gdyby były przywiezione oddzielnie.

Przy przeliczaniu kwot prezentów i towarów przewożonych w bagażu osobistym należy stosować kurs obowiązujący w pierwszym dniu roboczym października 2013 r., opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (4,2308 zł, Dz.U.UE z dnia 2 października, 2013/C 286/04). Dodajmy, że wyrażone w złotych kwoty wynikające z przeliczenia zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Ewa Iwan