Zmiany od 1 kwietnia w VAT: Przepisy przejściowe

Na ostatnim posiedzeniu Senat przyjął bez poprawek nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą nowe zasady odliczania podatku od wydatków dotyczących samochodów. Ustawa czeka teraz już tylko na podpis prezydenta. Większość zmian ma wejść w życie 1 kwietnia br. Dlatego warto już dzisiaj zapoznać się z przepisami przejściowymi zawartymi w noweli, a które dotyczą w głównej mierze samochodów objętych ograniczeniem w odliczeniu VAT na dotychczasowych zasadach.

Wykorzystanie samochodu na cele niezwiązane z działalnością

Przewiduje się odstąpienie od obowiązku rozliczania podatku VAT z tytułu wykorzystywania przez podatnika na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych objętych ograniczonym prawem do odliczenia do wysokości 50% lub 60% nie więcej niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, czyli ograniczeniem stosowanym na podstawie dotychczasowych przepisów (ust. 1). Wprowadzenie takiej regulacji ma na celu uniknięcie podwójnego opodatkowania w stosunku do ww. pojazdów, ponieważ użytek prywatny został już skalkulowany w ograniczeniu odliczenia w odniesieniu do tych pojazdów.

Doprecyzowano także, że wyłączenie z opodatkowania w opisanych sytuacjach dotyczy również użytku na cele inne niż działalność gospodarcza pojazdów „nabytych” („włączonych” do przedsiębiorstwa) na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu operacyjnego lub innej umowy o podobnym charakterze (które to umowy nie są traktowane w kategoriach dostawy towarów), w stosunku do których przysługiwało ograniczone odliczenie VAT (ust. 2).

Ewidencja przebiegu pojazdu i informacja VAT-26

Przepis przejściowy zawarty w art. 8 projektu wprowadza regulacje przejściowe odnośnie do terminów dopełnienia obowiązków ewidencyjnych (pkt 1) i informacyjnych (pkt 2) związanych z pojazdami wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej, które zostały nabyte lub były już użytkowane w ramach umów „długoterminowych” przed 1 kwietnia 2014 r.

I tak, dla pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika, lub używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed 1 kwietnia 2014 r.:

1. ewidencję przebiegu pojazdu prowadzi się począwszy od dnia,
2. informację VAT-26 (informacja o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej) składa się w terminie 7 dni od dnia,

w którym poniesiono pierwszy, od 1 kwietnia br., wydatek związany z tymi pojazdami.

Dodatkowe badania techniczne - do końca czerwca 2014 r. lub przed sprzedażą

Kolejny przepis - art. 9 projektu - reguluje kwestie przeprowadzania dodatkowego badania technicznego w okresie przejściowym.

W związku z faktem, że zmianie uległ katalog pojazdów, co do których stwierdzenie spełnienia technicznych warunków dokonywane było na podstawie dodatkowego badania technicznego, zaświadczenia wydane na tę okoliczność do 1 kwietnia 2014 r. tracą co do zasady swoją moc. W związku z tym konieczne stało się uregulowanie kwestii przeprowadzenia „nowych” dodatkowych badań technicznych. Proponuje się, aby „nowe” dodatkowe badania techniczne były przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (do końca czerwca 2014 r.). Wyjątek stanowiłyby sytuacje sprzedaży pojazdu przed określonymi powyżej terminami. Proponuje się, żeby w takiej sytuacji dodatkowe badanie techniczne zostało przeprowadzone nie później niż przed dokonaniem dostawy (ust. 1 i 2).

Jednocześnie wskazano (ust. 3), że zachowują ważność zaświadczenia wydane dla tych pojazdów samochodowych, które wymienione były dotychczas w katalogu pojazdów w art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, tj.

(...) 1) pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

i nadal mieszczą się w katalogu pojazdów, o którym mowa w nowym art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. a, o ile oczywiście w pojazdach tych nie zostały wprowadzone zmiany skutkujące niespełnieniem warunków technicznych uprawniających do pełnego odliczenia.

Dyrektywa 2006/112/WE a zmiany w VAT

Podstawą wprowadzenia zmian jest przede wszystkim decyzja wykonawcza Rady upoważniająca Rzeczpospolitą Polską do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 353 z 28.12.2013, str. 51).

Przypomnijmy, że w drodze odstępstwa od art. 168 dyrektywy Polska została upoważniona do ograniczenia do wysokości 50% prawa do odliczenia VAT od zakupu, nabycia wewnątrzwspólnotowego, przywozu, wynajmu lub leasingu silnikowych pojazdów drogowych, a także VAT naliczonego od wydatków związanych z tymi pojazdami, jeśli pojazd nie jest używany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Przy czym, ww. ograniczenie, zgodnie z decyzją, nie ma zastosowania do pojazdów silnikowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3 500 kg lub pojazdów silnikowych posiadających łącznie z siedzeniem kierowcy więcej niż dziewięć miejsc siedzących. Ponadto, ograniczenie to nie ma zastosowania do VAT naliczonego od wydatków, które są w całości związane z działalnością podatnika.

Ww. decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2014 r., a wygasa ona dnia 31 grudnia 2016 r. lub w dniu wejścia w życie przepisów unijnych określających wydatki związane z silnikowymi pojazdami drogowymi, które nie dają prawa do pełnego odliczenia podatku VAT, jeśli data ta będzie wcześniejsza.

Należy tu dodać, że zgodnie z art. 3 ust. 2 decyzji zakłada się wystąpienie o przedłużenie środków określonych w przedmiotowej decyzji na kolejne lata (z uwzględnieniem wniosków płynących ze sprawozdania dotyczącego stosowania tych szczególnych regulacji).

System korekt VAT

Przepis art. 11 reguluje kwestię zastosowania systemu korekt wprowadzanego w art. 90b ustawy o VAT w odniesieniu do pojazdów nabywanych przed 1 kwietnia 2014 r. Proponuje się, aby wprowadzany system korekt miał zastosowanie wyłącznie do pojazdów samochodowych nabytych od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Wyjątek stanowiłaby sytuacja sprzedaży samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których przed dniem wejścia w życie ustawy podatnikowi przysługiwało ograniczone do wysokości 50% lub 60% prawo do odliczenia (nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł).

Odliczenie VAT od paliwa - zakaz do 30 czerwca 2015 r.

Z uwagi na skutki budżetowe wynikające z wprowadzenia możliwości odliczania 50% kwoty podatku naliczonego od nabywanych paliw silnikowych do napędu pojazdów wykorzystywanych do celów „mieszanych”, czyli do działalności gospodarczej i do celów prywatnych, ustawodawca zaproponował w art. 12 projektu przejściowo (tj. do dnia 30 czerwca 2015 r.) ograniczyć to prawo, tzn. pozostawić do dnia 30 czerwca 2015 r. 100% zakaz odliczenia podatku dla nabywanych paliw do pojazdów objętych zasadą stand still (tzn. zakaz dotyczyłby przede wszystkim samochodów osobowych).

Wydatki na paliwa dotyczące pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej będą odliczane na zasadach ogólnych, tj. będzie w stosunku do nich przysługiwało pełne prawo do odliczenia, przy spełnieniu warunków wskazanych w proponowanym art. 86a ustawy o VAT.

Samochody będące przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu

Przepis art. 13 projektu zachowuje prawa nabyte w zakresie pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartych przed 1 kwietnia 2014 r., w stosunku do których podatnikowi przysługiwało na dzień 31 marca 2014 r. nieograniczone prawo do odliczenia od czynszu i rat wynikających z takiej umowy.

Przedmiotowy przepis będzie miał zastosowanie w odniesieniu do umowy zawartej przed kwietniem br., bez uwzględniania zmian tej umowy po 1 kwietnia. Warunkiem zachowania praw nabytych jest, aby pojazdy samochodowe będące przedmiotem tej umowy zostały wydane podatnikowi przed 1 kwietnia 2014 r. i umowa została zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. do 2 maja 2014 r. (1 maja jest dniem wolnym).

Pozostałe wydatki związane z tymi pojazdami oraz wydatki związane z pojazdami używanymi na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, zawartych do końca marca 2014 r., w stosunku do których podatnikowi przysługiwało na dzień 31 marca ograniczone prawo do odliczenia (odpowiednio 50% i 60%, nie więcej niż 5 tys. zł i 6 tys. zł), będą odliczane na nowych zasadach, tj. będzie w stosunku do nich przysługiwało pełne prawo do odliczenia lub ograniczone, w zależności od spełnienia warunków wskazanych w proponowanym art. 86a ustawy o VAT.

Zmiany w VAT a podatki dochodowe

Przepis art. 14 projektu wprowadza regulacje przejściowe dotyczące stosowania nowych zasad związanych ze zmianami definicji samochodu osobowego w podatkach dochodowych.

Zakłada się, że nowe brzmienie przepisów będzie miało zastosowanie do samochodów osobowych nabytych od 1 kwietnia 2014 r. lub używanych na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej od 1 kwietnia br.

Jednocześnie nowe przepisy dotyczące skutków w podatku dochodowym związanych z korektą podatku VAT, o której mowa w art. 90b ust. 1 pkt 2 oraz ust. 6 ustawy o VAT będą miały również zastosowanie - analogicznie jak w podatku VAT - do sprzedaży samochodów osobowych nabytych przed 1 kwietnia 2014 r.

Ewa Iwan

Zobacz także:

Od 1 kwietnia koniec samochodów z kratką

Zmiany od 1 kwietnia: Korekta VAT w przy sprzedaży lub zmianie przeznaczenia samochodu

Nowy formularz VAT-26

Zmiany w rozporządzeniu ws. zwolnień od podatku VAT