WSA. Odliczanie 100% VAT od samochodu osobowego: Fiskus zbyt restrykcyjny

Gdyby faktycznie ustawodawcy chodziło o wyeliminowanie nawet potencjalnej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych, to przecież taka potencjalna możliwość zachodzi nawet w przypadku używania pojazdów samochodowych, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, a pomimo tego zdecydowano, że użycie ich do celów niezwiązanych z działalnością, które ma charakter nieistotny, nie pozbawia podatnika pełnego prawa do odliczenia VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami. Takie restrykcyjne podejście jakie prezentuje organ w zasadzie pozbawiłoby podatników możliwości skorzystania z omawianej instytucji, a same przepisy prawa ją regulującą stanowiłyby martwą literę prawa - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie.

We wniosku o interpretację przedsiębiorca wyjaśnił, że na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej wykorzystuje samochód osobowy, który jest środkiem trwałym w jego firmie. Samochód osobowy wykorzystywany jest wyłącznie do prowadzenia działalności. Samochód ten został zgłoszony przez formularz VAT-26 do Urzędu Skarbowego w ciągu 7 dniu od daty poniesienia pierwszego wydatku oraz prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdów do celów PIT i VAT.

Wszystkie poniesione koszty związane z samochodem osobowym używanym do działalności przedsiębiorca rozlicza w całości w kosztach uzyskania przychodów oraz odlicza w całości VAT.

Przedsiębiorca wprowadził regulamin, w którym został określony sposób używania ww. samochodu wykluczający użycie tego pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ponadto, prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług. Dzięki tej ewidencji można jasno określić przejechane kilometry, które dotyczyły załatwiania spraw w wykonywanej działalności gospodarczej.

Samochód parkowany jest w godzinach pracy pod budynkiem inwestycji, budynkami w których podatnik wykonuje działalność usługową, a także pod siedzibą firmy (siedziba firmy jest miejscem zamieszkania przedsiębiorcy). Samochód po godzinach pracy pod siedzibą firmy, a także pod miejscami zamieszkania.

Przedsiębiorca chciał wiedzieć, czy można odliczyć całość kwoty VAT za zakupy dotyczące eksploatowania samochodu osobowego wykorzystywanego tylko do działalności gospodarczej (paliwo, serwis, naprawa, części samochodowe, przegląd samochodu), czy jest jakiś limit, który wyznacza ewidencja przebiegu pojazdu (gdzie ilość przejechanych kilometrów przeliczana jest przez odpowiednią stawkę) i czy ta wyliczona wartość ma być odpowiednikiem do odliczenia kwoty VAT. Jego zdaniem, można odliczyć VAT od wszystkich ww. kosztów eksploatacyjnych, ponieważ samochód wykorzystywany jest tylko do działalności gospodarczej. Nie ma limitu na odliczanie VAT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Organ zauważył, że samo parkowanie pojazdu w miejscu zamieszkania, co do zasady, pozwala na potencjalne wykorzystanie samochodu do celów prywatnych. Przy czym użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. W żaden sposób nie zmienia tego wprowadzony regulamin, w którym został określony sposób używania analizowanego we wniosku samochodu, mający na celu wykluczenie użycia tego pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Tym samym, przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego dotyczącej wydatków związanych z eksploatacją opisanego samochodu.

Więcej:
Parkowanie pojazdu pod domem wyklucza pełne odliczenie VAT

Sprawa trafiła, na skutek skargi przedsiębiorcy, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, który uchylił zaskarżoną interpretację:

Jak stwierdził WSA, ustawodawca zawarł wprawdzie szczególne uregulowania dotyczące określenia pełnego zakresu odliczenia kwoty podatku naliczonego, jednakże przepisy ustawy podatkowej nie określają precyzyjnie, w jaki sposób podatnik ma zapewnić w swojej firmie wyeliminowanie użytku prywatnego używanych w nim pojazdów samochodowych, aby mógł skorzystać z pełnego odliczenia podatku naliczonego. Niemniej jednak nie sposób wyinterpretować z tak ogólnie ujętej regulacji, aby sama w sobie okoliczność, że podatnik parkuje/garażuje samochód firmowy w miejscu zamieszkania, dyskwalifikuje możliwość pełnego zakresu odliczenia podatku naliczonego, zwłaszcza, jeżeli jest to zarazem miejsce siedziby przedsiębiorstwa i potrzeba dysponowania pojazdem "w każdym czasie" jest podyktowana specyfiką prowadzonej działalności gospodarczej.

Organ, zwłaszcza interpretacyjny, dokonujący wykładni przepisów prawa podatkowego na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, zdaniem sądu, nie może z góry zakładać, że ryzyko wykorzystania pojazdu do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji parkowania pojazdu w miejscu zamieszkania podatnika, bez względu na sposób ujęcia zasad regulaminu korzystania z tego pojazdu, wyklucza pełen zakres odliczenia.

W opinii WSA, z przedstawionego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że przedmiotowy samochód osobowy w działalności gospodarczej przedsiębiorcy jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, zgodnie z wprowadzonym regulaminem korzystania z pojazdu. Dodatkowo przedsiębiorca prowadzi ewidencję przebiegu pojazdu, a ponadto złożył informacji VAT-26. Z okoliczności, że samochód jest parkowany/garażowany w miejscu zamieszkania przedsiębiorcy, co przecież jest uzasadnione uwarunkowaniami działalności gospodarczej prowadzonej przez niego, czego przecież organ nie kwestionuje, nie można wyprowadzić oceny podważającej stanowisko wyrażone we wniosku. Asumptu do tego nie mogą także dostarczać okoliczności, że przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników oraz jakiej klasy jest ten samochód i jaką wartość przedstawia.

Sąd podzielił także stanowisko przedsiębiorcy wsparte powołanymi w skardze orzeczeniami sądów administracyjnych, że możliwość zastosowania art. 86a ustawy o VAT przewidującego możliwość pełnego odliczenia podatku naliczonego w związku z wydatkami eksploatacyjnymi pojazdu nie może być warunkowana istnieniem czy nieistnieniem potencjalnej nawet, możliwości wykorzystania samochodu dla celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika. Zasady logiki oraz doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, że nawet najlepiej skonstruowany przez podatnika katalog zasad użytkowania jego pojazdu, które ma wykluczyć jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie jest w stanie temu zapobiec, gdyż w grę wchodzi tzw. "czynnik ludzki", do czego odwołuje się notabene przywołane w skardze orzecznictwo sądów administracyjnych.

Celnym argumentem posłużył się WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 19 lipca 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 415/17. Sąd ten zauważył, że gdyby faktycznie ustawodawcy chodziło o wyeliminowanie nawet potencjalnej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych, to przecież taka potencjalna możliwość zachodzi nawet w przypadku używania pojazdów samochodowych określonych w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT, tzn. których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, a pomimo tego zdecydowano, że użycie ich do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, które ma charakter nieistotny, nie pozbawia podatnika pełnego prawa do odliczenia VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami (art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. b i art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT).

Zdaniem WSA w Rzeszowie, takie restrykcyjne podejście jakie prezentuje organ w zasadzie pozbawiłoby podatników możliwości skorzystania z omawianej instytucji, a same przepisy prawa ją regulującą stanowiłyby martwą literę prawa. Organ podatkowy zawsze mógłby znaleźć lukę w przewidzianych przez podatnika mechanizmach przeciwdziałania innemu użyciu pojazdu aniżeli w celach gospodarczych, stwarzającą teoretyczną możliwość ich ominięcia. Zarazem sąd zauważył, że organ nie wskazuje, jakie jego zdaniem zabezpieczenia tę ewentualność, w sytuacji przedsiębiorcy, w pełni eliminują. Pomija też organ, że dodatkowym zabezpieczeniem jest, także wprowadzona ewidencja przebiegu pojazdu, która określa stany liczniku, przebieg trasy oraz liczbę przejechanych kilometrów.

Podsumowując, sąd uznał, że normę wynikającą z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a) i art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT należy rozumieć w ten sposób, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, gdy ustali on zasady korzystania z tego pojazdu, wprowadzi ewidencję przebiegu pojazdu, które łącznie, przy uwzględnieniu specyfiki działalności gospodarczej przez podatnika, z założenia, wykluczą jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. We wniosku przedsiębiorca wskazał, że przyjęte przez niego procedury nie pozwalają na wykorzystanie przedmiotowego pojazdu służbowego dla celów prywatnych i organ, nie mając na to żadnych dowodów, zwłaszcza w ramach postępowania interpretacyjnego, nie mógł stwierdzić, że stan faktyczny w zakresie wykorzystania samochodu wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą jest inny niż to przedstawił przedsiębiorca.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 28 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Rz 272/22 - pełna treść wyroku

Redakcja podatki.biz