VAT. Czy sprzedaż zużytego sprzętu należy opodatkować jak sprzedaż towaru?

Wyeksploatowany sprzęt wszelkiego rodzaju to dla podatników go posiadających duży problem. Szczególnych zaś kłopotów nastręcza wysłużony sprzęt elektryczny i elektroniczny. Nie można pozbyć się go ot tak, jak zwykłych śmieci. Na przeszkodzie stoją bowiem regulacje ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Ustawa ta w art. 4 pkt 24 zużyty sprzęt definiuje jako odpad posiadający w momencie pozbywania się go wszystkie części składowe, podzespoły i materiały eksploatacyjne. Wynika z tego, że chodzi o sprzęt kompletny nie zaś o jego luźne elementy czy też nawet tworzące większą lecz niekompletną całość. Zgodnie z art. 4 pkt 23 tejże ustawy do zbierania zużytego sprzętu uprawnione są podmioty wykonujące działalność w tym zakresie posiadające decyzję pozwalającą na zbieranie zużytego sprzętu. Zbierający nie demontuje we własnym zakresie zebranego sprzętu. Dokonuje jego dalszej odsprzedaży do zakładów przetwarzających odpady.

Elektrośmieci jako towar

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez towar rozumiane są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z regulacjami ustawy o VAT każdy towar, aby możliwe było zastosowanie przy jego dostawie odpowiedniej stawki tego podatku, powinien zostać odpowiednio sklasyfikowany pod względem statystycznym. Dokonywanie obrotu przeznaczonymi do demontażu urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi analizowane było w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 czerwca 2010 r., sygn. ITPP1/443-221/13/JJ. Organ skarbowy uznał w niej, że przeznaczone do demontażu tego rodzaju urządzenia nie są towarem, którym obrót podlegać miałby szczególnej procedurze VAT – odwrotnemu obciążeniu (chargé reverse). Interpretacja wydana została bowiem pod rządami ustawy o VAT przewidującej tego rodzaju sposób opodatkowania. Została ona wydana na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie odbioru od różnych podmiotów (osób fizycznych, podmiotów gospodarczych) elektrośmieci i ich dalszej odsprzedaży firmom dokonującym ich demontażu celem odzyskania surowców. Podatnik odpady kupował i sprzedawał w całości, a jego wątpliwość dotyczyła sposobu opodatkowania transakcji. Czy rządziły nią ogólne zasady czy też funkcjonujące w momencie zadawania pytania odwrotne obciążenie.

Zdaniem podatnika mogło być ono stosowane jedynie w precyzyjnie określonych przypadkach a żaden z nich nie zachodził w przypadku wycofanych z eksploatacji urządzeń. PKWiU 38.11.49.0 czyli „wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające” nie może obejmować swym zakresem urządzeń wycofanych z eksploatacji. Biorąc pod uwagę słownikowe znaczenie pojęcia „wrak” oznacza ono zatopiony lub uszkodzony statek, zniszczony pojazd lub zniszczoną maszynę. Wyeksploatowane maszyny i urządzenia nie są ani zniszczone ani uszkodzone a co za tym idzie nie sposób przypisać im miana wraku. Co innego gdyby przedmiotem transakcji były urządzenia uszkodzone, niekompletne. Dyrektor przychyliwszy się do zdania podatnika uznał, że sprzedaż zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego podlegać winna opodatkowaniu na ogólnych zasadach podstawową stawką VAT. Dodał, iż jest to możliwe jedynie pod warunkiem takiego zaklasyfikowania statystycznego ww. rzeczy, które będzie mogło stanowić podstawę do takiego sposobu opodatkowania. Tak więc zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny nie może zostać sklasyfikowany w grupowaniu 38.11.49.0 PKWiU.

Sprzedaż zużytego sprzętu pracownikom

Podatnicy nierzadko sprzedają wyeksploatowany sprzęt elektryczny i elektroniczny taki jak komputery czy telefony swoim pracownikom. Traktują to oni jako wygodną formę pozbycia się zbędnych przedmiotów. Czynność taka jest dostawą towarów. W związku z tym stanowi ona przedmiot opodatkowania w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Ponieważ pracodawcy zależy na jak najszybszym odsunięciu od siebie kosztownego problemu przechowywania bezużytecznych rzeczy sprzedaż następuje na wyjątkowo korzystnych cenowo dla pracowników warunkach np. za 1 zł. Pracodawca może to uczynić, gdyż przepisy ustawy o VAT nie ograniczają go w tym względzie, inna rzecz to ekonomiczna zasadność transakcji. Aby uniknąć zarzutu zamiaru uniknięcia opodatkowania podatnik winien właściwie uzasadnić sens przeprowadzenia operacji gospodarczej.

Zgodnie z art. 199a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej uwzględnia zamiar stron i cel czynności a nie tylko dostępne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywołuje ukryta czynność prawna. Jeżeli natomiast z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. W świetle powyższego jeżeli podatnik nie będzie w stanie ekonomiczne uzasadnić transakcji może spotkać się z zarzutem dokonania tej czynności dla pozoru.

Uwaga na powiązania

Ponieważ ustawa o VAT – jak wyżej wspomniano – nie stawia żadnych przeszkód dokonaniu sprzedaży za 1 złotówkę, transakcja taka jako w pełni dopuszczalna powinna zostać udokumentowana fakturą VAT, z wykazaną kwotą netto oraz należnym od niej podatkiem. Należy dla bezpieczeństwa transakcji pamiętać o treści art. 32 powyższej ustawy, gdy pomiędzy stronami zachodzą powiązania. Zgodnie z tym przepisem, przez powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów rozumie się powiązania:

  1. w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. relacje pomiędzy:
    1. podmiotami, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
    2. podmiotami, na które wywiera znaczący wpływ:
      • ten sam inny podmiot lub
      • małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
    3. spółką niemającą osobowości prawnej i jej wspólnikami, lub
    4. podatnikiem i jego zagranicznym zakładem;
  2. wynikające ze stosunku pracy;
  3. wynikające z tytułu przysposobienia.

Organ podatkowy ma prawo w takim przypadku do określenia podstawy opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że powiązania te miały wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usług. Gdy brak takich powiązań i podatnik jest w stanie uzasadnić tego rodzaju określenie ceny może nie obawiać się ingerencji organu skarbowego w zawartą transakcję.

Pracownika oraz pracodawcę z pewnością uznać można za powiązane podmioty z trzech powodów:

  • pomiędzy podatnikiem a pracownikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT, czyli związek wynikający ze stosunku pracy,
  • wynagrodzenie z tytułu sprzedaży za 1 zł niższe jest od wartości rynkowej,
  • pracownikom nie przysługuje prawo do odliczenia VAT.

Tak problem ten przedstawiły organy skarbowe w kilku wyjaśnieniach: Ministra Finansów z 18 września 2014 r., sygn. PT8/033/86/539/PSG/14/RDR84700, Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7 listopada 2014 r., sygn. IPTPP2/443-607/14-4/JSz, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 lipca 2015 r., sygn. ITPP1/4512-559/15/DM.

Ustawodawca w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT odnosi się m.in. do sprzedaży dokonywanej na rzecz pracowników własnych przeprowadzonej na preferencyjnych warunkach cenowych jako dającej organowi skarbowemu prawo do określenia podstawy opodatkowania zgodnie z wartością rynkową. Wynika z tego, że gdy osoby nie będące pracownikami dokonywać będą zakupu dokładnie takich samych towarów (tutaj wyeksploatowanych urządzeń elektrycznych i elektronicznych) brak będzie podstaw do zastosowania przez organ skarbowy cen rynkowych, jeżeli cena zakupu będzie niższa od rynkowej.

Nietrudno wyobrazić sobie wyprzedaż wycofanych z użytkowania urządzeń stanowiących środki trwałe czy wyposażenie podatnika, w której może uczestniczyć każdy. Ceny sprzedaży odbiegają „in minus” od rynkowych, gdyż celem sprzedającego nie jest osiągnięcie zysku lecz pozbycie się zalegających mu rzeczy.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...