Samochód w firmie: Prawo odliczenia 100-proc. VAT przed dniem złożenia VAT-26

Kiedy powstaje prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej, które zostały poniesione przed dniem złożenia z opóźnieniem informacji VAT-26, stwierdzającej wykorzystanie danego samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej (tj. po upływie 7 dniowego terminu wskazanego w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT)?

Zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej m.in. z faktury otrzymanej przez podatnika. Przy czym, przez pojazdy samochodowe – stosownie do art. 2 pkt 34 ustawy – rozumie się pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

Zgodnie z powołanymi przepisami przyjmuje się, że każdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony – ze względu na swoje cechy konstrukcyjne – służy co do zasady użytkowi „mieszanemu”, a zatem wszystkie wydatki z nim związane podlegają ograniczeniu w odliczaniu do 50%. Jednakże od tej zasady występują także wyjątki.

Częściowe odliczenie VAT od pojazdów samochodowych nie ma zastosowania w przypadku, gdy pojazdy te wykorzystywane są wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, a więc jeżeli sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a i ust. 4 pkt 1 ustawy).

Stosownie do treści art. 86a ust. 12 ustawy, podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. W przypadku niezłożenia w terminie informacji, o której mowa w ust. 12, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia (art. 86a ust. 13 ustawy).

Termin poniesienia pierwszego wydatku związanego z samochodem

Przez „poniesienie wydatku” należy rozumieć dokonanie wpłaty zaliczki na poczet zakupu towaru czy usługi lub też nabycie towaru lub usługi, w zależności od tego, która z tych sytuacji wystąpiła jako pierwsza.

Zatem, jeżeli podatnik nie jest zobowiązany do wnoszenia jakichkolwiek zaliczek, przedpłat i zadatków na poczet transakcji nabycia / najmu samochodu osobowego, moment poniesienia pierwszego wydatku związanego w pojazdem nastąpi z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel tym pojazdem na podatnika.

Tym samym, w oparciu o powołane uregulowania, podkreślić należy, że za pierwszy wydatek związany z pojazdem, o którym mowa w art. 86a ust. 12 ustawy należy uznać czynność, która będzie podlegać ustawie o podatku od towarów i usług. Taką czynnością będzie moment nabycia / najmu samochodów osobowych, a nie chwila dokonania zapłaty za pierwszy zakup towaru lub usługi związanej z pojazdem samochodowym bądź chwila otrzymania faktury od kontrahenta, dokumentującej pierwszy zakup towaru lub usługi związanej z pojazdem samochodowym.

Zatem przez „poniesienie pierwszego wydatku związanego z pojazdem samochodowym”, należy rozumieć pierwszą dostawę towaru lub pierwsze świadczenie usługi, związane z pojazdem samochodowym. Od tej chwili podatnik jest obowiązany zaprowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, jak również w terminie 7 dni od dnia poniesienia tego wydatku, złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach.

Skutki złożenia VAT-26 po terminie

Jeśli podatnik nie złoży informacji (w ogóle bądź w terminie), to samochód (dla którego istniał obowiązek złożenia takiej informacji) do czasu złożenia tej informacji jest traktowany jako samochód niewykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. W konsekwencji – jest to samochód, w przypadku którego podatek naliczony jest ograniczony.

Tym samym, w sytuacji, gdy informacja VAT-26 stwierdzająca wykorzystanie danego samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej została złożona właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego z opóźnieniem (tj. po upływie 7 dniowego terminu określonego w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT), podatnik ma prawo do odliczenia 50% VAT od wydatków związanych z samochodem osobowym poniesionych przed dniem złożenia informacji VAT-26 z opóźnieniem (tj. za okres od dnia poniesienia pierwszego wydatku związanego z samochodem osobowym do czasu złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego informacji VAT-26 z opóźnieniem).

Jak wynika z powyższego, do momentu złożenia informacji, nie można uznać, że pojazd samochodowy wykorzystywany jest wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Dopiero dzień złożenia informacji we właściwym urzędzie skarbowym potwierdza fakt wykorzystywania pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej i od tego momentu przysługuje podatnikowi pełne prawo do odliczenia podatku.

W przypadku niezłożenia informacji w terminie, dla celów stosowania odliczenia uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej dopiero od dnia jej złożenia. W konsekwencji do czasu złożenia tej informacji podatnikowi przysługiwać będzie prawo tylko do ograniczonego (50%) odliczenia podatku VAT. Pełne odliczenie znajdzie zastosowanie dopiero do wydatków poniesionych od dnia jej złożenia. Jeśli zatem podatnik odliczył w całości podatek naliczony od wszystkich wydatków związanych z pojazdem, w odniesieniu do którego nie złożono w terminie informacji, będzie on zobowiązany do dokonania korekty wszystkich dokonanych odliczeń.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 86 ust. 10 ww. ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Natomiast, w myśl art. 86 ust. 10b pkt 1 ww. ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Podatnikowi nie będzie więc przysługiwać prawo do odliczenia 100% VAT w stosunku do wydatków związanych z samochodami osobowymi (w tym na nabycie oraz najem samochodu osobowego), w odniesieniu do których prawo do odliczenia VAT powstało - zgodnie z art. 86 ust. 10 w zw. z art. 10b pkt 1 ustawy o VAT - w miesiącu, w którym podatnik złożył z opóźnieniem informację VAT-26 stwierdzającą wykorzystanie danego samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej (tj. po przekroczeniu 7-dniowego terminu wynikającego z art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). Dniem powstania prawa do odliczenia VAT z tytułu danego wydatku będzie każdorazowo dzień złożenia informacji VAT-26.

Powyższe potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacji indywidualnej z 31 maja 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.83.2017.1.IGO.

Red.