Rachunkowość. Inwestycja w obcym majątku środków trwałych

Ustawa o rachunkowości kwestie inwestycji w obcy środek trwały nazywa ulepszeniem tego składnika majątku.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy z 29 września 1994r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 330, z późn. zm.) – z zastrzeżeniem pkt 17 – do rzeczowych aktywów trwałych i zrównanych z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletnych, zdatnych do użytku i przeznaczonych na potrzeby jednostki, zalicza się w szczególności:

1. nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale spółdzielcze, własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
2. maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
3. ulepszenia w obcych środkach trwałych,
4. inwentarz żywy.

To, co ustawa o rachunkowości określa mianem „ulepszenie w obcym środku trwałym”, w powszechnym nazewnictwie podatkowym przyjęło nazwę „inwestycja w obcym środku trwałym”.

Środki trwałe w budowie

Nakłady poniesione na ulepszenie w obcym środku trwałym ujmuje się w fazie ponoszenia powyższych kosztów na koncie Środki trwałe w budowie. Kolejna kwestia to prawidłowe określenie wartości takiej inwestycji. Ustawa wskazuje jedynie, że w toku prawidłowego ujęcia wartości środka trwałego w budowie należy uwzględnić cenę nabycia lub koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Z kolei kosztem wytworzenia danego środka trwałego w budowie będzie, zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości, ogół poniesionych kosztów przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:

1. niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,
2. koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania (i związane z nimi różnice kursowe) pomniejszony o przychody z tego tytułu.

Wartość poniesionych nakładów na ulepszenie a amortyzacja

Należy również pamiętać, że ustawa o rachunkowości nie wprowadza żadnych ograniczeń co do wartości poniesionych nakładów na ulepszenie w obcym środku trwałym.

Wobec powyższego stosownym jest określenie przynajmniej wartości minimalnej, od której należałoby wstępnie klasyfikować poniesione nakłady na inwestycję w obcym składniku majątku, natomiast nakłady o niskiej wartości ująć bezpośrednio w koszty działalności. W sytuacji gdy przedsiębiorstwo poniesie łącznie nakłady o wartości przewyższającej ustaloną dla siebie wartość ulepszenia w obcym środku trwałym o niskiej wartości, będzie zobligowane do wprowadzenia na stan łącznej wartości danej inwestycji w obcym środku trwałym oraz do zainicjowania odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 32 ust. 1–3 ustawy o rachunkowości, czyli według zasad ogólnych ustalania własnych środków trwałych.

Do typowych inwestycji w obcym środku trwałym możemy zaliczyć:

• rozbudowę dotychczasowego obcego składnika majątku,
• unowocześnienie w obcym składniku majątku,
• usprawnienie funkcjonalności obcego środka trwałego,
• odtworzenie wartości restytucyjnej obcego składnika majątku.

Przykład:

Przedsiębiorstwo jest najemcą lokalu gastronomicznego. W ostatnim okresie dokonało zakupu i montażu markiz w całym obiekcie. Markizy wcześniej nie były zamontowane w danym obiekcie, a więc stanowią wartość dodaną obiektu. Poniesione koszty łącznie wyniosły 9740 zł. Odpis amortyzacyjny ustalono na 10% w skali roku.

1. Poniesione nakłady na ulepszenie w obcym środku trwałym:
   1. Wn konta 080 Środki trwałe w budowie – 9740 zł,
   2. Ma konta np. 240 Pozostałe rozrachunki, 202 Rozrachunki z dostawcami – 9740 zł;
2. Dokument OT – przyjęcie do używania inwestycji w obcym środku trwałym:
   1. Wn konta 010 Środki trwałe – 9740 zł,
   2. Ma konta 080 Środki trwałe w budowie – 9740 zł.

Krzysztof Ulicki