Odszkodowanie za błąd biura rachunkowego nie jest przychodem firmy

Wypłacona kwota odszkodowania odpowiadająca wysokości zapłaconych odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowej wpłaty nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu. Otrzymane odszkodowanie od ubezpieczyciela jest bowiem odpowiednikiem wydatku poniesionego tytułem odsetek za zwłokę od uiszczonego z opóźnieniem podatku dochodowego z winy biura podatkowego, który to wydatek nie został zaliczony do kosztów podatkowych.

Z wnioskiem o interpretację zwróciła się przedsiębiorczyni, której biuro rachunkowe, prowadzące jej podatkową księgę przychodów i rozchodów, błędnie naliczyło podatek dochodowy i musiała uregulować różnicę wraz z odsetkami za zwłokę, przy czym odsetki nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym, że biuro rachunkowe miało wykupioną polisę, przedsiębiorczyni otrzymała odszkodowanie od ubezpieczyciela.

W związku z powyższym przedsiębiorczyni zapytała, czy otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatkowym. W jej opinii - nie, ponieważ odszkodowanie to było jedynie zwrotem poniesionego wydatku, który ani nie był jej winą, ani nie spowodował w żaden sposób wzbogacenia. Gdyby biuro rachunkowe nie popełniło błędu w rozliczeniu wpłaciłaby należny podatek w ustawowym terminie, nie narażając się na dodatkowy wydatek i komplikacje.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał rację przedsiębiorczyni. W wydanej interpretacji organ wskazał:

Stosownie zaś do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przepis ten nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń.

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. W piśmiennictwie i judykaturze przychód podatkowy identyfikowany jest z trwałym przysporzeniem majątkowym zwiększającym wartość aktywów (zob. P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość - Komentarz do art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. LEX 2014). Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1248/11, stwierdzając, że z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Tak więc przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Katalog wydatków wymienionych w tym przepisie ma charakter zamknięty. Niedopuszczalne jest więc rozszerzanie go na inne kategorie nieujęte wprost w tym przepisie.

I tak, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Na gruncie językowym pojęcie „zwrot” oznacza „zwrócenie czegoś”, zaś „zwrócić” to „oddać komuś jego własność” (Słownik języka polskiego, wersja internetowa https://sjp.pwn.pl).

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczne jest, by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 23 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym, wydatek zwrócony powinien być odpowiednikiem wydatku poniesionego.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Przez „należności budżetowe” należy rozumieć zarówno należności budżetu państwa, jak i budżetów samorządowych. Do należności budżetowych należą wszelkiego rodzaju podatki oraz opłaty. Należnościami budżetowymi są także inne należności publicznoprawne, co do których przepisy prawa wyraźnie stanowią, że są one dochodem budżetu państwa albo dochodem budżetów jednostek samorządowych.

Należności, do których zastosowanie znajdą przepisy Ordynacji podatkowej, to także niepodatkowe należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są organy inne niż podatkowe. Należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej muszą wynikać ze zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, tzn. musi istnieć wyraźny przepis prawa stanowiący o zastosowaniu przepisów Działu III Ordynacji podatkowej do tych należności.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że zapłacone przez przedsiębiorczynię odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowej wpłaty nie stanowią kosztu uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wypłacona kwota odszkodowania odpowiadająca wysokości zapłaconych odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowej wpłaty, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy. Otrzymane przez przedsiębiorczynię odszkodowanie od ubezpieczyciela jest bowiem odpowiednikiem wydatku poniesionego tytułem odsetek za zwłokę od uiszczonego z opóźnieniem podatku dochodowego z winy biura podatkowego, który to wydatek nie został zaliczony do kosztów podatkowych.

Interpretacja indywidualna z 9 kwietnia 2024 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.72.2024.2.RK - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - pełna treść interpretacji

Redakcja podatki.biz

(Image by Freepik.com)