MF: Od 1 stycznia 2025 r. ma obowiązywać nowa definicja budowli i budynku

Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na zapytanie poselskie, na przełomie II/III kwartału br. przewiduje się przedłożenie projektu Radzie Ministrów. Przy czym, projekt ten nie będzie przewidywał zmian systemowych w podatku od nieruchomości. Zmiana polegająca na wprowadzeniu autonomicznej definicji budowli i budynku w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych ma na celu usunięcie wątpliwości dotyczących prawnopodatkowego kwalifikowania obiektów budowlanych do kategorii budowli albo budynków i tym samym zapewnienie większej stabilności i przejrzystości przepisów zarówno przez podatników, jak i przez gminne organy podatkowe.

Zapytanie nr 490 do ministra finansów w sprawie planów Ministerstwa Finansów w zakresie stanu prac nad zmianami w podatku od nieruchomości

Szanowny Panie Ministrze,

zwracam się z uprzejmym zapytaniem w przedmiocie planów Ministerstwa Finansów w zakresie zmian w podatku od nieruchomości oraz stanu prac w tym zakresie.

Przypomnieć należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyrokach z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. SK 14/21) i z dnia 18 października 2023 r. (sygn. SK 23/19) wskazał na konieczność poważnych zmian w mechanizmie opodatkowania nieruchomości. Trybunał zwrócił w szczególności uwagę na fakt, że system definicji zamieszczonych w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych[1] jest krytykowany w dotychczasowym orzecznictwie i literaturze przedmiotu.

Z informacji przekazywanych przez Pana Ministra wynika, że w Ministerstwie Finansów prowadzone są prace, w szczególności w celu zdefiniowania na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości pojęcia „budowla”. Przy czym, podkreśla się, że zakładane jest „zachowanie fiskalnego status quo”. Jednocześnie wskazano, że systemowe zmiany w opodatkowywaniu nieruchomości nie są obecnie przewidywane.[2]

W kontekście powyższego warto zauważyć, że Polska stoi obecnie w przededniu rozpoczęcia jednych z największych budowlanych procesów inwestycyjnych o łącznej wartości opiewającej na kwotę ok. 865 mld zł.[3]

Głównym obszarem inwestycji ma być sektor energetyczny i program REPowerEu związany z przyspieszeniem transformacji energetycznej i zmierzający do szybkiego uniezależnienia Europy do roku 2030 od rosyjskich paliw kopalnych.[4]

Do największych inwestycji planowanych w Polsce w tym zakresie zalicza się:

• Centralny Port Komunikacyjny na Mazowszu,
• elektrownie jądrowe - na Pomorzu i w Wielkopolsce,
• Port Gdańsk - Port Centralny,
• most energetyczny północ-południe,
• małe reaktory jądrowe (SMR).

Inwestycje planowane są także w sektorze militarnym, tak kluczowym wobec obecnej sytuacji polityczno-wojskowej. W tym kontekście zwrócić należy uwagę na rządowy program wieloletni „Narodowa Rezerwa Amunicyjna”, którego celem jest rozbudowa i dywersyfikacja narodowej bazy produkcji amunicji wielkokalibrowej (w tym jej komponentów) poprzez powstanie jak największej liczby fabryk amunicji w różnych lokalizacjach.

W tym kontekście warto zadać pytanie o aktualność funkcjonujących obecnie od ponad 30 lat zasad opodatkowania majątku infrastrukturalnego podatkiem od nieruchomości.

Przypomnieć należy, że w podatku od nieruchomości obciążenie podatkowe przedsiębiorcy powiązane jest co do zasady z wartością infrastruktury. Oznacza to, że majątek infrastrukturalny, obok zwykłych kosztów eksploatacji, obciążany jest stałym, niezmiennym dodatkowym kosztem (podatek obliczany od początkowej, historycznej wartości), który musi być uwzględniany przy planowaniu inwestycji. Ten koszt dla przedsiębiorcy jest stały, niezależnie w szczególności od wyników finansowych uzyskiwanych w związku z taką infrastrukturą. Oraz - co istotniejsze - niezależnie od utraty wartości takiej infrastruktury. Oznacza to, że obok wysokich kosztów bieżącego utrzymania infrastruktury, jej właściciel powinien doliczyć również koszt podatku wynoszący według obecnych zasad, do 2% ogólnej wartości inwestycji rocznie.

Innymi słowy, obecna konstrukcja podatku do nieruchomości, w zakresie opodatkowania budowli, premiuje posiadanie starej infrastruktury, której wartość zdewaluowała się wraz z inflacją i jednocześnie skutecznie zniechęca do prowadzenia nowych inwestycji infrastrukturalnych i przemysłowych.

Pojawia się w tym momencie pytanie, czy w przypadku infrastruktury związanej w szczególności z nowoczesną gospodarką (infrastruktura energetyczna, telekomunikacyjna czy militarna), która z jednej strony jest wysokowartościowa, ale i jednocześnie, szybko taką wartość traci (głównie wskutek postępu technicznego), taki sposób ustalania obowiązku podatkowego odpowiada na aktualne wyzwania stojące przed polską gospodarką? Czy jest instrumentem należycie wspierającym inwestycje w tym zakresie? Czy może przeciwnie - stanowi hamulec w rozwoju takiej infrastruktury w Polsce?

Jeżeli uznamy, że gospodarka Polski wciąż wymaga nadrobienia pewnych opóźnień cywilizacyjnych, bądź z uwagi na obecną sytuację geopolityczną powinna postawić na transformację energetyczną, nie mówiąc już o inwestycjach militarnych, oraz że taką infrastrukturę należy w szczególności nadal traktować jako obszar wymagający wsparcia ze strony państwa, a nie bezpośrednie źródło przychodów budżetowych, to zasadnym jest twierdzenie, że w ramach opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie podatku od nieruchomości, konieczne będzie także przeanalizowanie alternatyw dla przyjętego w Polsce systemu opodatkowania infrastruktury.

Mając na uwadze powyższe, zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1. Jak wygląda przyjęty przez ministerstwo plan i harmonogram prac nad opracowywaniem zmian w podatku od nieruchomości?
2. Czy plany te uwzględniają wpływ podatku od nieruchomości na wyżej wskazaną działalność inwestycyjną podejmowaną i planowaną na terytorium Polski w zakresie tak istotnych obecnie sektorów gospodarki?
3. Czy i w jakim zakresie ministerstwo tworząc regulacje ma zamiar prowadzić faktyczne konsultacje z zainteresowanymi środowiskami?
4. Czy w świetle zapowiedzi Premiera RP o konieczności utrzymania sześciomiesięcznego vacatio legis przepisów podatkowych harmonogram prac nad przepisami podatku od nieruchomości umożliwi utrzymanie takiego vacatio legis?

[1] Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zmianami

[2] Odpowiedź z dnia 6 marca 2024 r. na wystąpienie w sprawie prac nad definicją budowli i w zakresie doprecyzowania zasad opodatkowania garaży, znak sprawy: DSP13.055.1.2024

[3] Według raportu analityków Spectis - https://technologieibudownictwo.pl/artykul/inwestycje-budowlane-w-polsce-2024/

[4] https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal/repowereu-affordable-secure-and-sustainable-energy-europe_pl

Odpowiedź na zapytanie nr 490 w sprawie planów Ministerstwa Finansów w zakresie stanu prac nad zmianami w podatku od nieruchomości

Szanowny Panie Marszałku,

w związku z zapytaniem poselskim nr 490 Posła na Sejm RP Pana Przemysława Wiplera w sprawie planów Ministerstwa Finansów w zakresie stanu prac nad zmianami w podatku od nieruchomości przedstawiam poniższe wyjaśnienia.

Ze względu na duży stopień skomplikowania zagadnienia w Ministerstwie Finansów od wielu miesięcy trwają analizy i prace w zakresie opracowania nowych definicji budowli i budynku na cele ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych¹. Ponadto przedmiotem prac jest ujednolicenie zasad opodatkowania garaży wielostanowiskowych.

Przewiduje się przekazanie przepisów zawierających wypracowane definicje budowli i budynku do zaopiniowania m.in. wielu organizacjom zrzeszającym podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Po dokonaniu uzgodnień i konsultacji planuje się przesłanie projektu zmian w maju br. do uzgodnień międzyresortowych, a w czerwcu br. wniesienie projektu do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Na przełomie II/III kwartału br. przewiduje się przedłożenie projektu Radzie Ministrów.

Projekt nie przewiduje zmian systemowych w podatku od nieruchomości. Zmiana polegająca na wprowadzeniu autonomicznej definicji budowli i budynku w upol ma na celu usunięcie wątpliwości dotyczących prawnopodatkowego kwalifikowania obiektów budowlanych do kategorii budowli albo budynków i tym samym zapewnienie większej stabilności i przejrzystości przepisów upol zarówno przez podatników, jak i przez gminne organy podatkowe². W tym zakresie zakłada się zachowanie fiskalnego status quo.

Odnosząc się do wpływu podatku od nieruchomości na wskazane w zapytaniu poselskim sektory gospodarki należy zauważyć, że obowiązujące przepisy upol są podstawą do preferencyjnego opodatkowania podatkiem od nieruchomości części infrastruktury mającej strategiczne znaczenie dla interesów państwa. Przykładowo:

• Centralny Port Komunikacyjny - zwolnienie gruntów, budynków i budowli na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego³ oraz zwolnienie towarzyszącej tej inwestycji infrastruktury kolejowej (gruntów, budynków i budowli)⁴;
• Elektrownie jądrowe / SMR (małe reaktory jądrowe) - zgodnie z definicją budowli⁵ za budowle uznaje się wyłącznie części budowlane elektrowni jądrowych;
• Port Gdańsk (Port Centralny) - zwolnienie budowli infrastruktury portowej, budowli infrastruktury zapewniającej dostęp do portów i przystani morskich oraz zajętych pod te budowle gruntów⁶. Ponadto zwolnione z podatku od nieruchomości są grunty w posiadaniu podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską, pozyskane na potrzeby rozwoju portu lub przystani morskiej⁷;
• Sieci tranzytowe (most energetyczny północ-południe) - do gruntów związanych z działalnością gospodarczą nie zalicza się gruntów na których usytuowane są urządzenia infrastruktury przesyłowej⁸.

W odniesieniu do uwagi dotyczącej kosztów utrzymania infrastruktury podkreślenia wymaga, że zapłacony podatek od nieruchomości jest kosztem uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych od przychodów z działalności gospodarczej.

Przygotowany przez Ministra Finansów projekt nowelizacji zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny, z chwilą jego przekazania do uzgodnień z członkami Rady Ministrów.

Wówczas swoje stanowisko wobec proponowanych rozwiązań będą mogły przedstawić także zainteresowane środowiska (podatnicy, gminy), a zgłoszone przez nich uwagi zostaną wnikliwie przeanalizowane przez projektodawcę.

Dodatkowo projekt zostanie przekazany do zaopiniowania m.in. wielu organizacjom zrzeszającym podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Biorąc pod uwagę orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczące minimalnego vacatio legis zmian w ustawach podatkowych normujących podatki, których okresem rozliczeniowym jest rok kalendarzowy, konieczne jest uchwalenie zmian przepisów definiujących pojęcie budowli i budynku do końca listopada br., gdyż przepisy te powinny obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Jarosław Neneman

Warszawa, 7 maja 2024 r.

¹ Dz. U. z 2023 r. poz. 70, z późn. zm., dalej jako „upol”.

² 2477 gminnych organów podatkowych.

³ Art. 7 ust. 1 pkt 3 upol.

⁴ Art. 7 ust. 1 pkt 1, 1b i 1c upol.

⁵ Art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z 1a ust. 1 pkt 2 upol oraz art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682).

⁶ Art. 7 ust. 1 pkt 2 upol.

⁷ Zgodnie z warunkami określonymi w art. 7 ust. 1 pkt 2a upol.

⁸ Art. 1a ust. 2a pkt 4 upol.Analogiczne rozwiązanie obowiązuje w podatku rolnym - art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 333) i w podatku leśnym - art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 888).

źródło: sejm.gov.pl