Jak opodatkować PIT udzielanie korepetycji?

Początek nowego roku szkolnego za pasem. Zobaczmy zatem, w jaki sposób opodatkować udzielanie korepetycji i prywatne nauczanie. Czy będzie to działalność gospodarcza, czy może działalność wykonywana osobiście?

Wyjaśnia to interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 31 grudnia 2014 r., nr IBPBII/1/415-820/14/BJ. Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o jej wydanie wynikało, że podatniczka – nauczycielka – chciałaby udzielać korepetycji. Zajęcia byłyby prowadzone w jej mieszkaniu, tylko przez nią, i polegałyby na pomocy w odrabianiu lekcji, przygotowaniu do sprawdzianu itp. Zajęcia nie miałyby charakteru ciągłego; nie odbywałyby się w czasie ferii, przerw świątecznych czy wakacji. Podatniczka nie zatrudniałaby żadnych pracowników.

Zakres opodatkowania PIT

Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił w pierwszej kolejności, że podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) jest zasada powszechności opodatkowania. W art. 10 ust. 1 ustawy wyszczególniono jako odrębne źródła przychodów między innymi:

• działalność wykonywaną osobiście (pkt 2),
• pozarolniczą działalność gospodarczą (pkt 3).

Różne źródła przychodów

Organ podatkowy wyjaśnił, że w myśl art. 13 pkt 2 ustawy o PIT, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

Zgodnie natomiast z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT przez działalność gospodarczą albo pozarolniczą działalność gospodarczą należy rozumieć działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9.

Wyłączenie działalności gospodarczej

Organ podkreślił dodatkowo, że zgodnie z art. 5b ust. 1 ustawy o PIT z zakresu pozarolniczej działalności gospodarczej wyłączone zostały czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki, tj.:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Z powyższego przepisu zatem wynika, że wyłączenie określonych czynności z pozarolniczej działalności gospodarczej może nastąpić tylko w przypadku, gdy spełnione są wszystkie przesłanki wymienione w ww. przepisie. Nieziszczenie się któregokolwiek z tych warunków powoduje, że nie jest możliwe uznanie, że czynność nie została wykonana w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego działalność gospodarcza to taka działalność, która:

• jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu, przy czym nawet ewentualna strata będąca wynikiem tej działalności nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej, istotny jest bowiem sam zamiar osiągnięcia dochodu;
• wykonywana jest w sposób ciągły; jednakże przesłanki tej nie należy rozumieć jako konieczność wykonywania działalności bez przerwy; istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu;
• prowadzona jest w sposób zorganizowany, co oznacza, że podejmowane działania są podporządkowane obowiązującym regułom, normom i służą osiągnięciu celu, mają wpływ na racjonalność gospodarowania posiadanymi środkami, a tym samym uczestnictwa w obrocie gospodarczym; warunek, aby działalność gospodarcza prowadzona była w sposób zorganizowany nie może być rozumiany jako instytucjonalne wyodrębnienie i jednoczesne wyposażenie takiej działalności w stosowne instrumenty o charakterze materialnym, jak np. biuro i jego wyposażenie; prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną nie wymaga w zasadzie żadnej organizacji w znaczeniu instytucjonalnym.

Ryzyko po stronie przedsiębiorcy

Organ podatkowy zauważył ponadto, że nierozłącznie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej jest zjawisko ryzyka, które jest wynikiem podejmowania decyzji dotyczących przyszłości. Z istoty prowadzenia działalności gospodarczej wynika, że osoba prowadząca taką działalność prowadzi ją na własny rachunek i na własne ryzyko. Każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą w ramach ryzyka musi przewidywać możliwość nieuzyskania przewidywanych wyników ekonomiczno-finansowych związanych z tą działalnością lub też podejmowanym przedsięwzięciem.

Korepetycje działalnością gospodarczą?

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, mimo że zajęcia prowadzone będą osobiście, bez udziału osób trzecich i nie będą miały charakteru ciągłego, spełnione będą przesłanki pozwalające na uznanie prowadzonych przez podatniczkę zajęć za pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni sama bowiem będzie ponosić odpowiedzialność oraz ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem korepetycji, gdyż w przypadku nieefektywnej nauki może nastąpić spadek liczby uczniów, którym podatniczka będzie korepetycji udzielać. Ryzykiem gospodarczym związanym z działalnością gospodarczą jest również ryzyko inwestycyjne ponoszone np. na zakup materiałów edukacyjnych, biurowych, środków pomocowych.

Podsumowując, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że przychody osiągnięte z tytułu udzielania prywatnych korepetycji podatniczka powinna zaliczyć do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, wymienionych w art. 10 ust. 3 ustawy o PIT, a nie do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy. Jest to działalność gospodarcza w zakresie usług edukacyjnych – nauczania, udzielania lekcji na godziny.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 6 maja 2015 r., nr IPPB1/4511-301/15-2/JS, doszedł do identycznego wniosku.

Krzysztof Koślicki