Działalność nierejestrowa - poradnik praktyczny dla początkujących (5)

W poprzednich odcinkach poradnika wyjaśniliśmy, na jakich zasadach opodatkowany jest dochód z działalności nierejestrowej, w jaki sposób ustalić przychód i wstępnie - jakie wydatki mogą stanowić koszty uzyskania przychodu. Wspomnieliśmy również, że wydatki te powinny zostać prawidłowo udokumentowane. Ale co oznacza „prawidłowo udokumentowane?”

Na jakie pytania odpowiada przewodnik: Działalność nierejestrowa- poradnik praktyczny dla początkujących?

Dzisiaj odpowiadamy na kolejne pytania z listy. Żeby przeczytać odpowiedzi na pytania, na które już udzieliliśmy odpowiedzi, wystarczy kliknąć w odpowiedni link. 

Ze względu na obszerność materiału poradnik publikujemy w częściach, a na koniec udostępnimy go w pliku pdf do pobrania w całości. Kolejne części będą ukazywały się w kolejne dni.

XVII. Jak dokumentować wydatki dla celów działalności nierejestrowej?

Na początku usystematyzujmy informacje dotyczące wydatków, które mogą być zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów.

Kiedy koszt jest kosztem

Przypomnijmy - aby wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu , muszą być spełnione następujące warunki:

  • koszt ten musi zostać poniesiony,
  • celem jego poniesienia powinno być osiągnięcie, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
  • nie może się on znajdować w katalogu kosztów wyłączonych przez ustawodawcę.

Po wielu latach sporów toczonych pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi obecnie jasne jest, że nie każdy wydatek ponoszony przez podatnika spowoduje osiągnięcie przychodu oraz że nie zawsze cel, z jakim wydatek był związany, musi zostać zrealizowany. Będący przedmiotem największych kontrowersji związek pomiędzy ponoszonym kosztem i uzyskanym przychodem nie musi być również wcale bezpośredni.

Warto poznać kilka orzeczeń sądowych, naświetlających, jak należy traktować pojęcie podatkowych kosztów uzyskania przychodu.

 

Kosztem uzyskania przychodu są wszelkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. W takim ujęciu kosztami takimi będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeśli wykażemy, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

NSA, 12.05.1999 r, I SA/WR 482/97

Wskazać trzeba, iż kosztem uzyskania przychodów jest również taki koszt, który został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, nawet gdy cel ten nie został osiągnięty. Ustawodawca, posługując się zwrotem „wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu”, nie posługuje się sformułowaniem „skutek”. (…) Z tych też powodów brak skutku, tj. przychodu, nie dyskwalifikuje wydatku jako kosztu poniesionego w celu osiągnięcia przychodu.

NSA, 1.06.2000 r., SA/RZ 1596/97

Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu, nie jest konieczne w każdym przypadku wskazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Ustawy podatkowe regulujące zagadnienie kosztów uzyskania przychodów zaliczają również do nich koszty pozostające jedynie w pośrednim związku z osiąganymi przychodami.

NSA, 18.05.1999 r. I SA/WR 2552/98

„O ile dla wykazania poniesienia kosztu w sensie ekonomicznym wystarczającym dowodem jest faktura, rachunek czy też dowód zapłaty, to dla udokumentowania poniesienia kosztu podatkowego wymagane jest dowiedzenie, że przedmiotowy wydatek został poniesiony w celu uzyskania przychodów, tj. że podstawą jego poniesienia jest związane z działalnością podatnika rzeczywiste zdarzenie gospodarcze, mające wpływ na wysokość osiągniętego lub potencjalnego przychodu.

WSA w Opolu, 23.01.2009 r., I SA/OP 297/08).

Orzecznictwo oraz doktryna prawa podatkowego wypracowały pewne dodatkowe kryteria, na podstawie których można ustalić, czy dany wydatek podatnika stanowić może koszt podatkowy. Kryteria te uznawane są i stosowane przez organy podatkowe, i powielane są praktycznie w każdej interpretacji indywidualnej dotyczącej kosztów uzyskania (interpretacja indywidualna to odpowiedź na wniosek podatnika, w którym przedstawiając stan faktyczny lub przyszły wnosi o wydanie opinii przez przedstawiciela fiskusa).

Do warunków tych należy przede wszystkim zaliczyć:

  • poniesienie kosztu przez podatnika,
  • cel tego kosztu, którym powinno być ogólne uzyskanie przychodu (również zabezpieczenie źródła przychodu),
  • definitywny charakter poniesionego wydatku,
  • związek z prowadzoną działalnością,
  • odpowiednie udokumentowanie,
  • brak konkretnego rodzaju wydatku w katalogu negatywnym, określonym w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dokumentowanie wydatków

Przepisy podatkowe i przepisy o rachunkowości skierowane do podatników regulują dość szczegółowo kwestie związane z dokumentowaniem operacji gospodarczych, uwzględniając przy tym rodzaj prowadzonej rachunkowości czy - pośrednio - rozmiar podatnika. Dla działalności nierejestrowej nie ma obecnie żadnych dedykowanych przepisów, stąd należy posługiwać się po prostu ogólnym pojęciem właściwego udokumentowania przebiegu dowolnej operacji gospodarczej, która może mieć wpływ na wymiar podatku dochodowego.

Nie będzie problemów z dokumentowaniem, w przypadku, w którym kontrahentem (dostawcą) prowadzącego działalność nierejestrową przy dostawie towaru lub usługi będzie podmiot profesjonalny. Wystawi on na żądanie dla celów podatkowych fakturę (rachunek) zawierający wszystkie niezbędne informacje, takie jak datę transakcji i wystawienia dokumentu, kwoty, oznaczenie stron i przedmiotu transakcji. Ale jak udokumentować transakcje z udziałem innych osób fizycznych (np. innych kontrahentów zajmujących się działalnością nierejestrową).

Warto odwołać się w tym przypadku do przepisów rozporządzenia w sprawie prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, które kierowane są do osób prowadzących działalność gospodarczą, często w dużym rozmiarze. Zastosowanie się do zasad określonych w tym rozporządzeniu powinno zostać uznane za wystarczające w odniesieniu do osób prowadzących nieskoprzychodową przecież działalność nierejestrową.

Rozporządzenie pozwala uznać za prawidłowe dokumenty, które stwierdzają fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierają co najmniej:

  • wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,

  • datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,

  • przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,

  • podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

Oznacza to, że dokumentując nabycie od osoby fizycznej, musimy poznać jej dane personalne i adres, a następnie sporządzić samodzielnie dokument własny, zawierający wskazane wyżej elementy. Pozwala to na przykład na stosunkowo proste dokumentowanie transakcji przeprowadzanych na aukcjach internetowych – dane sprzedawców są bowiem obecnie przez właścicieli platform aukcyjnych weryfikowane i można je uznać za wiarygodne.

Dodatkowym (i najczęściej niezbędnym) dowodem poniesienia wydatku będą pokwitowania odbioru gotówki lub bankowego przelewu albo pocztowy dowód poniesienia opłaty.

CDN

Redakcja podatki.biz (RG)

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...