Działalność nierejestrowa - poradnik praktyczny dla początkujących (1)

Prawo Przedsiębiorców obowiązujące od 30.04.2018 r. umożliwiło wszystkim planującym rozpoczęcie działalności gospodarczej podjęcie dość bezpiecznej próby. Znacząco odformalizowana działalność w niewielkim rozmiarze, określana jako działalność nierejestrowa pozwala spróbować, jak to jest być przedsiębiorcą. Inne nazwy tej aktywności to działalność nierejestrowana lub działalność nieewidencjonowana - wszystkie one oznaczają w kontekście Prawa Przedsiębiorców to samo. Mimo, że działalność nierejestrowa możliwa jest dopiero od 30.04.2018 r., narosło wokół niej mnóstwo mitów i nieporozumień. Pojawiają się też pytania wymagające pilnej odpowiedzi. 

Poradnik, który opracowaliśmy w redakcji www.podatki.biz: „Działalność nierejestrowa - poradnik praktyczny dla początkujących” stanowi próbę usystematyzowania informacji dotyczących tej nieewidencjonowanej w CEiDG działalności, noszącej cechy jednoosobowej działalności gospodarczej.

Na jakie pytania odpowiada poradnik?

Działalność nieewidencjonowana (nierejestrowa) jest czymś zupełnie nowym - zrozumiałe więc, że pojawiają się różnego rodzaju spekulacje i wątpliwości. Wiele z nich bierze się stąd, że osoby, do których kierowany jest pomysł działalności nierejestrowej do tej pory nie miały najczęściej styczności z praktyką prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej - i wiele pojęć, które pojawiają się przy okazji omawiania tego rodzaju aktywności ma dla nich znaczenie potoczne - a nie ustawowe. Dodatkowo trudno zaakceptować fakt, że to samo pojęcie w trzech różnych ustawach jest za każdym razem czymś innym (a tak jest np. z działalnością gospodarczą), Stąd w poradniku tłumaczymy wszystko w sposób, który być może niektórym, bardziej zaawansowanym czytelnikom wyda się zbytnio uproszczonym. Ale poznanie szczegółowo terminologii i znaczeń jest dla debiutantów podejmujących działalność nierejestrowaną kluczowe, ponieważ wbrew pozorom ustawodawca zastawił na nich (zapewne nieświadomie) wiele pułapek - i mimo odformalizowania działalności nierejestrowej szybko może okazać się, że formalności stały się większe, niż obiecywano w materiałach prasowych. A koszty fiskalne staną się nie do udźwignięcia. Dlatego w poradniku szczegółowo odpowiadamy na pytania:

  • Co to jest działalność nierejestrowa?

  • Dlaczego używane są zamiennie nazwy: działalność nierejestrowa, działalność nieewidencjonowana, działalność nierejestrowana?

  • Kto może wykonywać działalność nierejestrową?

  • Czy działalność nierejestrową może prowadzić osoba niepełnoletnia?

  • Działalność nierejestrowa a ZUS i składki na ubezpieczenie społeczne. Czy ulga ZUS na start i działalność nierejestrowa są ze sobą powiązane?

  • Jak ustalić w praktyce limity otrzymywanych w działalności nierejestrowej kwot i jakiego dokładnie okresu limity dotyczą? Co to jest przychód należny w rozumieniu Prawa Przedsiębiorców?

  • Netto, brutto - czy to ma znaczenie?

  • Czym się różni przychód od dochodu i dlaczego to ma znaczenie dla działalności nierejestrowej?

  • W jaki sposób urzędnicy sprawdzą, czy przekraczam limit dozwolony dla działalności nierejestrowej?

  • Co się stanie, jeśli limit zostanie przekroczony (świadomie lub nie) i co należy wtedy zrobić?

  • Czy określenie - działalność nieewidencjonowana oznacza zwolnienie z prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji? Jeśli nie - jakie ewidencje należy prowadzić przy działalności nierejestrowej?

  • Co to oznacza, że działalność nierejestrowa jest prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły?

  • Jak ustalić dochód z działalności nierejestrowej?

  • Działalność nierejestrowa a podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) - Czy w trakcie roku trzeba składać jakieś deklaracje i płacić zaliczki na podatek?

  • Działalność nierejestrowa a podatek od towarów i usług (VAT) - Czy zawsze można stosować zwolnienie ze względu na wysokość obrotów?

  • Działalność nierejestrowa i kasa fiskalna - czy i ewentualnie kiedy trzeba ją mieć?

  • Jak dokumentować zakupy?

  • Czy mogę wystawiać faktury albo rachunki?

  • Czy prowadzący działalność nierejestrową może być kontrolowany?

  • Jakie są obowiązki wobec konsumentów i innych uczestników obrotu przy działalności nierejestrowej?

  • Co dalej po działalności nierejestrowej?

Ze względu na obszerność materiału poradnik opublikujemy w kilku częściach, a na koniec udostępnimy go w pliku pdf do pobrania w całości. Kolejne części będą ukazywały się w kolejne dni. Dzisiaj odpowiedź na pierwsze pytania.

I. Co to jest działalność nierejestrowa (nierejestrowana)?

Działalność nierejestrowa to działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Aby jednak dobrze zrozumieć pojęcie działalności nierejestrowej, należy poznać definicję jednoosobowej działalności gospodarczej. Ustawa - Prawo Przedsiębiorców stanowi, iż:

...

Art. 3. Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

...

Jak należy rozumieć pojęcie zorganizowania i ciągłości wyjaśniamy w dalszej części poradnika - ma to bowiem duże znaczenie w kontekście podatku od towarów i usług (VAT). Na razie jednak pomińmy te kwestie i skoncentrujmy się na tym, co Prawo Przedsiębiorców mówi nieco dalej:

...

Art. 5. 1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (…), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Jak widzimy, ustawa nie definiuje czym jest działalność nierejestrowa. Mówi natomiast o tym, co nie stanowi działalności gospodarczej. Czyli - inaczej mówiąc - kiedy mówimy o działalności nierejestrowej mamy na myśli aktywność, która nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo Przedsiębiorców, mimo pewnych podobieństw.

Ale uwaga: kiedy tylko przekroczymy w jakimś miesiącu limit 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, natychmiast wypadamy z kręgu osób wykonujących działalność nierejestrową (nieewidencjonowaną) i trafiamy do grona przedsiębiorców - nawet jeśli tego nie chcemy! Tę sytuację opisujemy w rozdziale: „Co się stanie, jeśli limit zostanie przekroczony (świadomie lub nie) i co należy wtedy zrobić?”

Limit działalności nierejestrowej w 2018 r. to 1050 zł miesięcznie - ponieważ minimalne wynagrodzenie wynosi 2100 zł.

A oto przykłady działalności nierejestrowej, działalności gospodarczej i aktywności, która nie stanowi ani działalności gospodarczej ani działalności rejestrowej.

Usługi

Przykład 1

Pani Anna udziela korepetycji z matematyki. Chętnych pozyskuje poprzez ogłoszenia w serwisach internetowych. Co miesiąc spotyka się z dwoma, trzema uczniami, a jej przychód nie przekracza 1050 zł. Pani Anna nie jest zarejestrowana w CEiDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej).

Pani Anna prowadzi działalność nierejestrową.

Przykład 2

Pan Jan znany jest jako utalentowany pedagog. Wykłada na uczelni i nie znajduje czasu, aby jeszcze udzielać korepetycji. Pan Jan został poproszony przez brata, aby przygotował do egzaminów maturalnych grupę koleżanek jego córki - za umówioną odpłatnością. Spotkania trwały przez dwa miesiące, a Pan Jan otrzymał z tego tytułu łączne wynagrodzenie w wysokości 10 000 zł (po 2000 zł od każdej z pięciu szkolonych przez dwa miesiące osób - czyli 1000 zł miesięcznie).

Nie można w tym przypadku mówić ani o działalności nierejestrowej ani o działalności gospodarczej - brak tu bowiem elementu zorganizowania i ciągłości.

Przykład 3

Pan Henryk wrócił po latach pobytu w Wielkiej Brytanii, gdzie pracował w banku. Zauważył, że istnieje duże zapotrzebowanie na specjalistyczne intensywne kursy językowe angielskiego języka biznesowego. Zaczął się ogłaszać w Internecie i prasie, i wkrótce miał grupę kursantów, której liczebność rzadko spadała poniżej dziesięciu. Jego przychody przekraczają średnio kilka tysięcy miesięcznie.

Pan Henryk prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu Prawa Przedsiębiorców (kwestie związane z tym, czy jest to działalność gospodarcza na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) i ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) wymagają nieco większego zaawansowania - dlatego zajmiemy się nimi w nieodległej przyszłości - kiedy przedstawimy już wszystkie informacje wstępne).

Handel

Przykład 4

Marek jest fanem książek. Kupuje ich wiele, ale część z nich po przeczytaniu sprzedaje w serwisie aukcyjnym. Czasem gromadzą się spore zapasy i jego przychód przekracza wtedy parę tysięcy złotych w jednym miesiącu.

Marek nie prowadzi jednak ani działalności gospodarczej ani działalności rejestrowej. Sprzedaje bowiem rzeczy osobiste.

Przykład 5

Ewa studiuje polonistykę. Zauważyła, że wielu jej kolegów nie ma co robić ze starymi podręcznikami, lekturami itp. Ponieważ dysponowała niewielką gotówką, „otworzyła” w akademiku punkt skupu i sprzedaży książek. Jej przychody z tego tytułu były niewielkie i nie przekraczały 50% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie.

Ewa prowadzi działalność nierejestrową.

Przykład 6

Kolega Ewy zauważył, że trafiają się naprawdę niesamowite okazje, szczególnie, kiedy dysponuje się gotówką na natychmiastową zapłatę. Zaczął ogłaszać się na wielu wydziałach i w Internecie, założył konto w serwisie aukcyjnym i już wkrótce jego przychody przekroczyły 10 000 zł na miesiąc.

Kolega Ewy prowadzi działalność gospodarczą.

Uwaga: - w powyższych przypadkach abstrahujemy od kwestii podatkowych - to zupełnie inny temat i przeznaczony do zupełnie innego poradnika - choć kwestie związane z podatkiem VAT przy sprzedaży o niewielkich wartościach omawiamy w poradniku szczegółowo w dalszej części.

II. Dlaczego używane są zamiennie nazwy: działalność nierejestrowa, działalność nieewidencjonowana, działalność nierejestrowana?

Wszystkie powyższe nazwy określają ten sam rodzaj aktywności - my też używamy ich w poradniku zamiennie, w celu ich "oswojenia". Co ciekawe - żadna nie pojawia się w ustawie Prawo Przedsiębiorców - to po prostu określenia, które zostały „wytworzone” w trakcie komunikowania i omawiania pomysłu i koncepcji przez pomysłodawców, komentatorów i publicystów. Mają one jednak swoje uzasadnienie.

Działalność nierejestrowa - tę najkrótszą nazwę można chyba uznać za najbardziej popularną. Nierejestrowa - ponieważ nie podlega wpisowi do rejestru - i jako taka nie będzie nigdy stanowiła zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Działalność nieewidencjonowana - to dość nieszczęśliwe określenie bierze się stąd, iż działalność gospodarcza jest ewidencjonowana (podlega wpisowi do ewidencji) w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (zasady działania CEiDG określa odrębna od Prawa Przedsiębiorców ustawa), a omawiana działalność rejestrowa nie. Nazwa jest niestety w pewnej kwestii myląca - prowadzący działalność nieewidencjonowaną musi w niektórych sytuacjach prowadzić ewidencję dla celów podatku od towarów i usług VAT - warto o tym pamiętać.

Działalność nierejestrowana - dla tej nazwy oba powyższe uzasadnienia okazują się trafne - choć to pojęcie, zamiennie z określeniem - działalność niezarejestrowana - pojawia się znacznie częściej dla określenia działalności gospodarczej, która nie została zarejestrowana mimo istnienia takiego obowiązku.

Dlatego każdorazowo, kiedy spotkacie się z jedną z powyższych nazw działalności oceniajcie kontekst, w jakim została użyta.

III. Kto może wykonywać działalność nierejestrową?

Działalność nierejestrową może wykonywać osoba fizyczna (z pewnymi wyjątkami o których za chwilę), której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej - tak stanowi przepis art. 5. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców.

Ale uwaga!!!

W okresie przejściowym wprowadzono swego rodzaju abolicję dla części osób, które aktywnością gospodarczą parały się w okresie ostatnich 60 miesięcy. Przepisy ich dotyczące nie zostały umieszczone w ustawie Prawo Przedsiębiorców a w specjalnej ustawie: Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 195 ustawy wprowadzającej przepisy o działalności nierejestrowej stosuje się również do działalności wykonywanej przez osoby, które w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo Przedsiębiorców nie były wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub których wpis został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie Prawa Przedsiębiorców, nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą.

Ten zapis ma sprzyjać w założeniu ustawodawców redukcji szarej strefy, „wyciągając” do niesformalizowanej co prawda aż tak bardzo , ale już zupełnie legalnej strefy działalności nierejestrowej między innymi osoby, które mimo istniejącego pod rządami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej obowiązku nie dokonały zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej - i znajdują się właśnie w szarej (lub zupełnie czarnej) strefie.

Przykład 7

Przypomnijmy - Pani Ewa z przykładu nr 5 zauważyła, że wielu jej kolegów nie ma co robić ze starymi podręcznikami, lekturami itp. Prowadzi więc w akademiku punkt skupu i sprzedaży książek - działając w sposób zorganizowany, ciągły i w celu zarobkowym. Nie zarejestrowała jednak nigdy działalności gospodarczej. Obecnie może całkiem legalnie prowadzić działalność nierejestrową (pozostaje oczywiście kwestia związana z podatkami - ale to już historia na zupełnie inny poradnik).

IV. Czy działalność nierejestrową może prowadzić osoba niepełnoletnia?

Pierwszy rzut oka na przepis Prawa Przedsiębiorców mógłby skłaniać do wniosku, że niepełnoletni może prowadzić działalność nierejestrową. Mówi się w nim przecież o osobie fizycznej - a osoba fizyczna to każdy człowiek, od chwili urodzenia aż do śmierci. Ale pierwsze wrażenie jest mylne.

Co prawda w chwili urodzin zyskujemy od razu zdolność prawną, ale nie zdolność do czynności prawnych.

Zauważmy, że przekroczenie limitu przychodu w działalności nierejestrowej powoduje, że przekraczający limit staje się automatycznie (przy zachowaniu innych warunków definicyjnych Prawa Przedsiębiorców dotyczących działalności gospodarczej) osobą zobowiązaną do dokonania wpisu w CEiDG. A do tego trzeba mieść pełną zdolność do czynności prawnych, oznaczającą możliwość samodzielnego nabywania praw i zaciągania zobowiązań.

Kodeks Cywilny, w artykule 11 stanowi, iż pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. Osoba niepełnoletnia nie może więc prowadzić jednoosobowej działalności gospodarczej, nie może też być osobą prowadzącą działalność nierejestrową. Warto przy tym zauważyć przy okazji, że niepełnoletność nie stanowi co do zasady przeszkody w posiadaniu udziałów w spółkach kapitałowych i osobowych prawa handlowego - te oznaczają bowiem pewną formę prawa majątkowego.

V. Działalność nierejestrowa a ZUS i składki na ubezpieczenie społeczne. Czy ulga ZUS na start i działalność nierejestrowa są ze sobą powiązane?

Prowadzenie działalności nierejestrowej nie powoduje samoistnie powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Oznacza to, że jeśli zaczynasz zajmować się działalnością nierejestrową, nie musisz dokonywać żadnych zgłoszeń i opłacać żadnych składek. To całkowite wyłączenie dotyczy zarówno obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, Fundusz Pracy i ubezpieczenie wypadkowe jak i obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nie płacisz i nie musisz płacić na ZUS zupełnie nic.

Możesz natomiast (jeśli taka jest Twoja wola) skorzystać z dobrowolnych ubezpieczeń ZUS. Więcej o tym przeczytasz a artykule: ZUS: Dobrowolne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Ulga ZUS na start jest czymś zupełnie innym. To zupełnie nowa ulga, zwana też po prostu „ulgą na start” lub „ulgą ZUS dla debiutantów”. Została uregulowana w artykule 18. Prawa Przedsiębiorców, stanowiącym, iż przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Ulga na start w ZUS kierowana jest więc do osób, które nie prowadzą już działalności nierejestrowej, a są przedsiębiorcami - czyli osobami, które prowadzą „pełną” działalność gospodarczą w rozumieniu Prawa Przedsiębiorców.

Uwaga:

Ulga na start nie zwalnia z opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Więcej o zasadach korzystania z ulgi ZUS na start przeczytasz w artykule:

Ulga na start i działalność nierejestrowa (nieewidencjonowana) - składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne

Co istotne - po skorzystaniu z ulgi ZUS na start, można w dalszym ciągu korzystać z możliwości opłacania składek ZUS od obniżonej podstawy wymiaru składek, korzystając w ciągu kolejnych 24 miesięcy ze znaczącej obniżki miesięcznych obciążeń na podstawie istniejącej już od dawna ulgi ZUS dla rozpoczynających działalność.

VI. Jak ustalić w praktyce limity otrzymywanych w działalności nierejestrowej kwot i jakiego dokładnie okresu limity dotyczą? Co to jest przychód należny w rozumieniu Prawa Przedsiębiorców?

Limit przychodów z działalności nierejestrowej został ściśle określony. Do jego określenia użyto pojęcia przychodu należnego (przychód należny z działalności nierejestrowej nie może przekroczyć w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia). Istotne są tu trzy parametry, które należy kontrolować:

  • wysokość minimalnego wynagrodzenia, które może co roku ulegać zmianie (i od dłuższego czasu corocznie wzrasta);

  • okres, w którym przychód należny został uzyskany - tu limitem jest miesiąc kalendarzowy i

  • odniesiona do minimalnego wynagrodzenia wartość przychodu należnego.

Czym jest przychód należny?

Definicja przychodu należnego pojawia się w różnych przepisach, ale w tym przypadku została umieszczona bezpośrednio w ustawie Prawo Przedsiębiorców - i tę definicję należy stosować obliczając wartość limitu działalności nierejestrowej.

Wg Prawa Przedsiębiorców przychód należny to kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Bonifikata

Zmniejszenie ustalonej ceny towaru lub usługi

Skonto

Określone (najczęściej procentowo) zmniejszenie ustalonej ceny towaru i usługi w ramach premii za zapłatę należności przed ustalonym uprzednio terminem.

Definicja przychodu należnego kryje w sobie pułapkę, zastawioną raczej mimowolnie na osoby, które nie mają doświadczenia praktycznego w ustalaniu przychodów z działalności gospodarczej. Osoby te, myśląc o przychodzie mają zazwyczaj na myśli kwoty, które zostały rzeczywiście przekazane - gotówką, na konto lub w inny sposób. Tymczasem przedsiębiorcy muszą za przychód należny uznawać każdą kwotę (z pewnymi nielicznymi wyjątkami), którą można uznać za już przysługującą przedsiębiorcy  (nawet wtedy, kiedy należność jest przedmiotem sporu) - mimo, iż nie została jeszcze otrzymana. To oczywiście duże utrudnienie - ponieważ przedsiębiorca prowadzący klasyczną jednoosobową działalność gospodarczą płaci podatki (zarówno podatek od towarów i usług VAT jak i podatek dochodowy od osób fizycznych PIT) od przychodów należnych - mimo, iż często są one tylko papierowe (dotyczy to również działalności prowadzonej np. w formie spółek). Przy dużych kwotach oznacza to duże kłopoty. W kontekście działalności nierejestrowej kłopotem może być głównie to, że niewłaściwe rozpoznanie przychodu należnego spowodować może niezauważone i mimowolne przekroczenie limitu działalności nierejestrowej - z konsekwencjami, które omawiamy w dalszej części poradnika.

Przykład 8

Pani Janina, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą wykonała usługi o wartości 25 000 zł netto. Wystawiła na początku maja kontrahentowi fakturę VAT, opiewającą na 25 000 zł plus 23% podatku od towarów i usług - czyli 5750 zł. Termin płatności opiewał na 31 dni. Kontrahent niestety nie zapłacił. Ponieważ Pani Janina sprzedaje głównie wiedzę, nie miała za wiele kosztów i podatku VAT do odliczenia. 20. czerwca Pani Janina musiała zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy (18% od 25 000 zł - czyli 4500 zł), a 25. czerwca podatek VAT w kwocie 5750 zł. Dodatkowo musiała opłacić wpis od pozwu przeciwko nieuczciwemu kontrahentowi i zaliczkę na koszty postępowania reprezentującemu ją przed sądem prawnikowi. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku (co może trwać jeszcze kilkadziesiąt miesięcy) będzie jeszcze musiała opłacić koszty egzekucji. Jeśli kontrahent okaże się niewypłacalny, praktycznie wszystkie te pieniądze przepadną (pomijając kwestie podatkowe związane ze zmniejszeniem przychodów od straconych wierzytelności).

Opisana sytuacja, znana praktycznie wszystkim przedsiębiorcom pokazuje, jakie pułapki kryje w sobie pojęcie przychodu należnego.

Przykład 9

Pani Anna prowadzi działalność nierejestrową polegającą głównie na sprzedaży książek. Jej miesięczne przychody, wpływające na konto i wpłacane gotówką wynoszą przeciętnie około 500 - 700 zł. Pewnego dnia w ostatnim tygodniu miesiąca do Pani Anny zgłosił się prowadzący działalność w większym rozmiarze przedsiębiorca, który wyraził chęć zakupu sporej ilości książek jednorazowo. Należność za książki została ustalona na 900 zł. Umowa zawarta w dniu 25 stanowiła, iż Pani Anna przekaże z tym dniem książki na własność kupującego, zgadzając się na odroczony termin płatności 7 dni. W miesiącu, w którym doszło do zawarcia umowy Pani Anna uzyskała wcześniej już 300 zł przychodów.

Po zawarciu umowy i wydaniu książek doszło do przekroczenia limitu - bowiem limit przychodów dla działalności nierejestrowej w roku zawarcia umowy wynosił mniej niż 1200 zł. Z dniem 25 miesiąca powstał obowiązek dokonania wpisu w CEiDG, mimo, iż Pani Anna należności jeszcze nie otrzymała.

Co należało zrobić aby do tej sytuacji nie doszło?

Wystarczyło zastrzec w umowie, iż wejdzie ona w życie dopiero w dniu zapłaty, i pod warunkiem jej dokonania - i że dopiero wtedy nabywca stanie się właścicielem książek. Wtedy przychód należny powstałby w dacie zapłaty, a Pani Anna mogłaby kontrolować limit. W jaki sposób? Oto przykład.

Przykład 10

Pani Anna z przykładu 9 zawarła w poprzednim miesiącu omówioną wcześniej umowę, która wejdzie w życie pod warunkiem zapłaty należności. Okazało się jednak, że w dniu, w którym kupujący zaawizował swoje przybycie w celu zapłaty (nieco wcześniej niż termin określony w umowie) Pani Anna miała już taki przychód z działalności nierejestrowej, że kolejny spowodowałby przekroczenie limitu. Poprosiła więc kupującego o zgodę na zawarcie aneksu do umowy i przesunięcie terminu zapłaty, udzielając z tytułu tej drobnej niedogodności drobnej bonifikaty. W ten sposób powstanie przychodu należnego zostało odsunięte w czasie, i był to jeden z niewielu przypadków, w którym sprzedawca udzielił bonifikaty kupującemu z tytułu przedłużenia terminu płatności.

Jestem przekonany, że część czytających wzruszy jedynie ramionami. Przecież mamy tu do czynienia z działalności nierejestrową - czyli sformalizowaną w bardzo niewielkim stopniu. I przecież nikt nie jest w stanie sprawdzić, kiedy i za co prowadzący taką działalność dostał pieniądze. I to prawda - to zauważalna przez wielu komentatorów słabość Prawa Przedsiębiorców (z punktu widzenia uczciwej konkurencji z przedsiębiorcami zarejestrowanymi już wcześniej w CEiDG). Ale nie słabość bezwarunkowa. Więcej na ten temat w odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób urzędnicy sprawdzą, czy przekraczam limit dozwolony dla działalności nierejestrowej?

VII. Netto, brutto - czy to ma znaczenie?

Wiele wątpliwości i pytań na różnego rodzaju forach dotyczących ustalania wartości limitu dotyczy tego, czy kwota 50% minimalnego wynagrodzenia odnosi się do wartości brutto czy netto? Wiadomo przecież, że wynagrodzenie wartości 2100 zł brutto wypłacane „na rękę” doznaje gwałtownej kompresji. Ale stopień tej kompresji jest różny - i zależy od wielu okoliczności. Np. od tego, czy pracownik korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania, czy nie osiąga innych dochodów w innych miejscach itp. - czynników może być wiele. Dlatego gdyby chcieć stosować kwotę netto, ustalenie jednego limitu dla działalności nieewidencjonowanej byłoby niemożliwe. Ustawodawca wyraźnie w ustawie Prawo Przedsiębiorców określił limit jako 50% minimalnego wynagrodzenia o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z ustawą o wynagrodzeniu minimalnym wysokość minimalnego wynagrodzenia ogłasza się w w drodze obwieszczenia (jeśli zostanie uzgodnione w Radzie Dialogu Społecznego) lub w drodze rozporządzenia - jeśli takiego porozumienia nie będzie. Na 2018 rok wysokość ta została ogłoszona w rozporządzeniu.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r.

Na podstawie art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847) zarządza się, co następuje:

§ 1. Od dnia 1 stycznia 2018 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2100 zł.

§ 2. Od dnia 1 stycznia 2018 r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości 13,70 zł.

§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Prezes Rady Ministrów: B. Szydło

Kwota limitu przychodów działalności nierejestrowej wynosi więc w 2018 r. 50% z 2100 zł - czyli 1050 zł. Kwestie brutto - netto nie mają tu znaczenia.

Ale nie zawsze tak będzie. Jest jeszcze bowiem podatek od towarów i usług VAT - a tu wartości brutto-netto zaczynają mieć znaczenie ogromne. Dzieje się tak w przypadkach, w których bez względu na rozmiar prowadzonej działalności możesz stać się czynnym podatnikiem VAT. Więcej o tym w rozdziale: Działalność nierejestrowa a podatek od towarów i usług (VAT) - Czy zawsze można stosować zwolnienie ze względu na wysokość obrotów?

CDN.

Redakcja podatki.biz (RG)

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (2)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...