Dostęp fiskusa do rachunków bankowych - MF wyjaśnia

 

Z dniem 1 lipca weszły w życie zmiany prawne, które sprawiają, iż urzędy skarbowe mają łatwiejszy dostęp do danych z kont bankowych. Naczelnik urzędu skarbowego zyskał prawo do żądania od banku informacji o kontach już na etapie prowadzonego postępowania w sprawie, a nie jak wcześniej, dopiero od momentu nadania podatnikowi statusu podejrzanego. Jako że o wszczęciu postępowania w sprawie nie jest informowany właściciel konta, oznacza to, iż urzędy skarbowe będą miały dostęp do kont bankowych bez wiedzy zainteresowanego.

 

Interpelacja nr 34443 do ministra finansów w sprawie ułatwionego dostępu urzędów skarbowych do danych z kont bankowych

Szanowna Pani Minister,

z dniem 1 lipca weszły w życie zmiany prawne, które sprawiają, iż urzędy skarbowe mają łatwiejszy dostęp do danych z kont bankowych. Naczelnik urzędu skarbowego zyskał prawo do żądania od banku informacji o kontach już na etapie prowadzonego postępowania w sprawie, a nie jak wcześniej, dopiero od momentu nadania podatnikowi statusu podejrzanego. Jako że o wszczęciu postępowania w sprawie nie jest informowany właściciel konta, oznacza to, iż urzędy skarbowe będą miały dostęp do kont bankowych bez wiedzy zainteresowanego. Sytuacja taka stwarza również ryzyko, iż dane te będą wykorzystywane do czynności analitycznych urzędów i potwierdzania domniemanych nieprawidłowości jeszcze przed wszczęciem kontroli podatkowej czy celno-skarbowej.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na następujące pytania i udzielenie informacji:

  1. Proszę o wskazanie uzasadnienia zmian prawnych ułatwiających urzędom skarbowym dostęp do danych z kont bankowych.
  2. Dlaczego o wszczęciu postępowania w sprawie oraz uzyskaniu dostępu do konta przez urząd skarbowy nie jest informowany jego właściciel?
  3. Czy zbierane w ten sposób dane będą wykorzystywane do czynności analitycznych urzędów?

 

Posłowie:
Mirosława Nykiel, Joanna Frydrych, Ewa Kołodziej, Aleksander Miszalski

6 lipca 2022 r.

 

Odpowiedź na interpelację nr 34443 w sprawie ułatwionego dostępu urzędów skarbowych do danych z kont bankowych

Szanowna Pani Marszałek,

odpowiadając na interpelację nr 34443 z 11 lipca br. Posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Pani Mirosławy Nykiel, Pani Joanny Frydrych, Pani Ewy Kołodziej oraz Pana Aleksandra Miszalskiego, w sprawie ułatwionego dostępu urzędów skarbowych do danych z kont bankowych, przedstawiam następujące informacje.

Ad 1. Proszę o wskazanie uzasadnienia zmian prawnych ułatwiających urzędom skarbowym dostęp do danych z kont bankowych.

Należy wskazać, że celem zmienionego przepisu art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 813, z późn. zm.), dalej „ustawa o KAS”, jest ujednolicenie oraz doprecyzowanie uprawnień Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie dostępu do informacji bankowych w przypadku, gdy organy KAS prowadzą postępowanie przygotowawcze dotyczące osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej w zakresie tej osoby fizycznej, osoby prawnej i jednostki niemającej osobowości prawnej, niezależnie albo zanim zostaną wszczęte procedury podatkowe (kontrola celno-skarbowa, kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe).

Należy zauważyć, że naczelnik urzędu skarbowego może prowadzić równolegle i niezależnie dwa postępowania: kontrolne lub podatkowe i postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej. Powyższe uzasadnia rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do uzyskania informacji bankowych o naczelnika urzędu skarbowego prowadzącego postępowanie przygotowawcze.

Podkreślenia wymaga, iż organy KAS prowadzą takie postępowanie przygotowawcze jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego i co ważne, po formalnym wszczęciu postępowania przygotowawczego. Zatem zmieniony przepis art. 48 ustawy o KAS nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem prowadzonego już postępowania przygotowawczego w sprawie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa.

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym organy KAS mogą na pisemne żądanie uzyskać od banków informacje dotyczące kontrolowanego lub strony postępowania podatkowego w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej albo w toku postępowania podatkowego. Uprawnienia te wynikają wprost z ustawy o KAS (art. 49) i ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439, z późn. zm.), tj. art. 105 ust.1 pkt 2 lit. e tiret czwarte tej ustawy.

Ad 2. Dlaczego o wszczęciu postępowania w sprawie oraz uzyskania dostępu do konta przez urząd skarbowy nie jest informowany jego właściciel?

Odnosząc się do tego pytania zauważyć należy, że przepisy procedury karnej nie przewidują informowania właściciela rachunku o wszczęciu postępowania. Zgodnie z art. 305 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375) o wszczęciu postępowania przygotowawczego powiadamia się osoby lub instytucje państwowe, samorządowe lub społeczne, które złożyły zawiadomienie o przestępstwie oraz ujawnionego pokrzywdzonego.

Ad 3. Czy zbierane w ten sposób dane będą wykorzystywane do czynności analitycznych urzędów?

Jeszcze raz należy podkreślić, że zmieniony przepis art. 48 ustawy o KAS nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami stanowiącymi przedmiot postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. Uzyskane od banku informacje mogą być wykorzystane tylko w konkretnym postępowaniu przygotowawczym dotyczącym osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej w zakresie tej osoby fizycznej, osoby prawnej i jednostki niemającej osobowości prawnej.

Stanowi o tym wprost przepis art. 48 ust. 1 ustawy o KAS: „Na sporządzone na piśmie żądanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, naczelnika urzędu celno-skarbowego lub naczelnika urzędu skarbowego wydane w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, bank jest obowiązany do sporządzania i przekazywania informacji dotyczących osoby fizycznej lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (…)”.

Nieuzasadnione są zatem twierdzenia, że dane te będą wykorzystywane do czynności analitycznych urzędów skarbowych i potwierdzania domniemanych nieprawidłowości jeszcze przed wszczęciem kontroli podatkowej.

Mam nadzieję, że przedstawione informacje stanowią wyczerpującą odpowiedź na złożoną interpelację i spotkają się z uprzejmą akceptacją Pani Marszałek.

 

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Mariusz Gojny

Warszawa, 28 lipca 2022 r.

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...