16.03.2020

Zgodnie z ustawą - Prawo ochrony środowiska, przedsiębiorcy prowadzący działalność mającą wpływ na środowisko mają obowiązek corocznego składnia sprawozdania i wnoszenia opłaty środowiskowej. Działalność podlega opłacie, gdy powoduje m.in. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, np. ze spalania paliw w silnikach spalinowych. Nie trzeba płacić za korzystanie ze środowiska jeśli wyliczona roczna opłata nie przekracza 800 zł. W przypadku, gdy roczna wysokość opłaty nie przekracza 100 zł, nie składa się także wykazów.

Opłaty za korzystanie ze środowiska należy wnieść za dany rok kalendarzowy do końca marca następnego roku. W tym terminie należy złożyć także stosowne wykazy.

Korzystającymi ze środowiska są:

1. Producenci lub inni użytkownicy środowiska w szczególności:
   • przedsiębiorcy polscy i zagraniczni;
   • jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami (np. fundacje, szkoły, spółdzielnie mieszkaniowe);
   • osoby wykonujące zawód medyczny w ramach praktyki indywidualnej lub specjalistycznej;
   • osoby fizyczne korzystające ze środowiska tylko w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia;
   • jednostki i instytucje zarządzające infrastrukturą publiczną, taką jak drogi, przestrzeń, zieleń miejska, wody itp.
2. Hodowcy, a w szczególności osoby prowadzące działalność wytwórczą w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego.

Za korzystanie ze środowiska pobiera się tzw. opłatę środowiskową. Twoja działalność podlega opłacie środowiskowej, jeśli powoduje:

1. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza np.:
   1. z kotłowni,
   2. z procesów technologicznych, np.: malowanie, lakierowanie,  spawanie, wędzenie itp.,
   3. ze spalania paliw w silnikach spalinowych,
   4. z przeładunku benzyn silnikowych (np. stacje paliw),
   5. z chowu lub hodowli drobiu,
2. emisję gazów cieplarnianych w ramach przydzielonych uprawnień,
3. składowanie odpadów.

Na stronach internetowych wielu urzędów marszałkowskich możesz znaleźć bezpłatne aplikacje, które pomogą ci wypełnić formularze odpowiednich wykazów. Przykładem takim jest system EkoPłatnik udostępniany przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.

Uwaga!
Od 1 stycznia 2018 r., ponosisz opłaty za korzystanie ze środowiska wynikające z art. 273 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska tylko z tytułu wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza oraz składowania odpadów. Opłaty z tytułu wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz poboru wód ponosisz natomiast zgodnie z zasadami określonymi w ustawie – Prawo wodne oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne.

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wykaz i wylicz wysokość należnych opłat

Złóż do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska wykaz, który zawiera informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za dany rok kalendarzowy - do dnia 31 marca następnego roku.

Uwaga!

Od 1 stycznia 2019 r., zgodnie z art. 286 ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska, podmioty korzystające ze środowiska ustalają wysokość opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza na podstawie wielkości rocznych rzeczywistych emisji określonych w raporcie do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji, którą prowadzi Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Przepis ten po raz pierwszy ma zastosowanie w odniesieniu do wykazów za rok 2019, które powinny być przekazane marszałkom województw do 31 marca 2020 r.

Co to jest Krajowa baza o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji?

Krajowa baza stanowi system informatyczny, zawierający zabezpieczoną bazę danych, który umożliwia wprowadzanie i przetwarzanie informacji wskazanych w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, tj. informacji m.in. o podmiotach korzystających ze środowiska. Zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy podmiot korzystający ze środowiska, którego działalność powoduje emisje, sporządza i wprowadza do Krajowej bazy, w terminie do końca lutego każdego roku, raport zawierający informacje (wskazane w art. 6 ust. 2 pkt 1-10) dotyczące poprzedniego roku kalendarzowego. A, jak już wspomniano na początku, podmiotem korzystającym ze środowiska jest m.in. przedsiębiorca.

W celu wprowadzenia raportu rocznego do Krajowej bazy podmiot musi dokonać niezbędnych czynności związanych z zarejestrowaniem się w Krajowej bazie.

Rejestracji można dokonać wyłącznie na podstawie dostępnego na stronie internetowej https://krajowabaza.kobize.pl/applicationcompany/company_register elektronicznego formularza rejestracyjnego i  wygenerowanego na podstawie danych w nim zawartych, formularza rejestracyjnego w formacie PDF.

Więcej informacji można znaleźć w poniższym linku: Instrukcja wypełniania formularza rejestracyjnego.

Raport do Krajowej bazy należy złożyć w terminie do końca lutego każdego roku, za rok poprzedni.

Brak rejestracji

W razie kontroli (np. Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska) brak rejestracji w Krajowej bazie zostanie wytknięty przedsiębiorcy, ale dopiero niezastosowanie się do zaleceń będzie skutkowało nałożeniem mandatu. 

Stawki opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2019

Stawki te zostały określone w obwieszczeniu Ministra Środowiska z dnia 3 października 2018 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2019

W przypadku samochodów stawki zależą od:

• rodzaju paliwa (olej napędowy, benzyna, gaz),
• kategorii auta (samochody osobowe, ciężarowe, specjalne),
• daty ich rejestracji,
• posiadania certyfikatów potwierdzających spełnienie europejskich norm emisji spalin (EURO 1, EURO 2, EURO 3, EURO 4, EURO 5).

Uwaga

Opłaty są wnoszone niezależnie od tego, czy faktyczna emisja spalin mieści się w granicach dopuszczalnych norm, czy też je przekracza. Gdy dla danego rodzaju paliwa lub silnika (np. spełniającego normy EURO 6) nie przewidziano odrębnych stawek, opłaty nalicz na zasadach ogólnych tj. uwzględniających ilości poszczególnych składników (dwutlenek siarki, metan, ołów dwutlenek węgla itp.) w spalinach. Dopuszcza się też przyjęcie stawek dla niższych norm emisji salin (np. EURO 5).

Opłatę należną za wprowadzanie gazów do powietrza przy używaniu z samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej należy obliczać według wzoru:

jednostkowa stawka w zł za gazy i pyły wprowadzone do powietrza z jednostki spalonego paliwa (zł/Mg)
×
ilość gazów i pyłów wprowadzonych do powietrza z jednostki spalonego paliwa (Mg)

Ilość spalonego paliwa jest wyrażona w megagramach (tonach). W celu przeliczenia jednostek miary - paliwa wyrażonego w litrach na jednostkę masy (tony), zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. z 2019 r. poz. 2443), przyjmuje się, że gęstość:

• benzyny silnikowej wynosi 0,755 kg/l,
• gazu płynnego propanu-butanu wynosi 0,5 kg/l,
• sprężonego gazu ziemnego wynosi 0,74 kg/m³,
• oleju napędowego wynosi 0,84 kg/l,
• biodiesla wynosi 0,84 kg/l.

Dane o ilości spalonego paliwa pobierane są z faktur zakupu paliwa. Ilość kupionego paliwa jest wyrażana na fakturze w litrach.

Przykład
Firma jednoosobowa X wykorzystuje w prowadzonej działalności samochód osobowy – Volvo S40, który został zarejestrowany po raz pierwszy w sierpniu 1998 r., a więc w okresie 01.01.1997 r. - 31.12.2000 r. Na podstawie faktur zużycie paliwa dla tego samochodu w 2019 r. wyniosło 4540 litrów benzyny silnikowej.

4540 l x 0,755 kg/l : 1000 = 3,4277 Mg
3,4277 Mg x 19,88 zł/Mg = 68,14 zł

Opłata za korzystanie ze środowiska wyniosła 68,14 zł. Zatem, ponieważ nie przekracza ona kwoty 800 zł, firma nie ma obowiązku jej zapłaty. Firma nie musi również składać wykazu, ponieważ wyliczona roczna opłata nie przekracza 100 zł. Dodajmy, że pomimo zwolnienia z obowiązku przedstawienia wykazu firma nadal musi prowadzić aktualizowaną co roku ewidencję.

Dokumenty

Obowiązkowo wypełnij Wykaz zawierający zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska.

Pozostałe wykazy, czyli: 

• wykaz zawierający informacje i dane o rodzajach i wielkości emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz o wysokości należnych opłat,
• wykaz zawierający informacje i dane o wielkości emisji gazów cieplarnianych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji i liczbie uprawnień do emisji oraz o wysokości należnych opłat,
• wykaz zawierający informacje i dane o rodzajach i ilości składowanych odpadach oraz o wysokości należnych opłat,

wypełnij i złóż w zależności od specyfiki prowadzonej działalności i zgodnie ze sposobem korzystania ze środowiska.

Wzory wykazów zawierają załączniki do rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.

Nie musisz przesyłać wszystkich wykazów jeśli zawierają tylko puste tabele.

Termin złożenia wykazu

Wykaz za dany rok kalendarzowy złóż do dnia 31 marca następnego roku.

2. Zapłać należną opłatę za korzystanie ze środowiska

Ustaloną przez ciebie w wykazie zbiorczym sumę opłat za korzystanie ze środowiska wpłać na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska do 31 marca następnego roku. Wyjątek stanowią opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wynikające z eksploatacji niestacjonarnych urządzeń technicznych (np. środków transportu), w tym przypadku należną kwotę opłaty wpłać na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji twojej firmy.

Opłaty za korzystanie ze środowiska są zobowiązaniem podatkowym, dlatego jeśli nie zapłacisz ich w terminie, urząd przymusowo ściągnie te należności. Wówczas zapłacisz zaległą kwotę wraz z odsetkami za zwłokę.

Pamiętaj!
Nie musisz płacić za korzystanie ze środowiska, jeśli wyliczona roczna opłata dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska (np. wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza) nie przekracza 800 zł. Nie zwalnia cię to jednak z obowiązku złożenia rocznego wykazu.

Nie musisz składać wykazów jeśli wyliczona roczna opłata dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł.

Termin wniesienia opłaty

Za dany rok kalendarzowy do dnia 31 marca następnego roku.

Warto wiedzieć

Jeśli nie złożyłeś corocznego wykazu, marszałek województwa wyliczy opłatę na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Jeśli dane w złożonym przez ciebie wykazie budzą zastrzeżenia, to marszałek ustali kwotę opłaty, którą musisz zapłacić w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną a wynikającą ze złożonego przez ciebie wykazu.

Twoje zobowiązania z tytułu opłaty za korzystanie ze środowiska przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności konkretnej opłaty.

Dodatkowo może być na ciebie nałożona administracyjna kara pieniężna za przekroczenie lub naruszenie warunków:

• korzystania ze środowiska,
• magazynowania odpadów,
• emitowania hałasu do środowiska.

Jeśli nie posiadasz wymaganego pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, to zapłacisz dodatkowo opłatę podwyższoną o 500%.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska
• Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji
• Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat
• Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 3 października 2018 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2019

Ewa Iwan