Powstanie zobowiązania podatkowego

Podstawą egzekwowania należności podatkowej jest zobowiązanie podatkowe. Ordynacja podatkowa przewiduje w tym zakresie dwa sposoby, w jaki zobowiązanie podatkowe może powstać.

Otóż zgodnie z art. 21 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

W świetle powyższego mamy zatem do czynienia po pierwsze z przypadkiem powstania zobowiązania podatkowego w drodze samoobliczenia podatku przez podatników (pkt 1) - taki wariant jest właściwy przykładowo dla podatku PIT oraz podatku VAT. W tym zakresie podatnicy nie otrzymują decyzji podatkowej ustalającej wysokość podatku.

Drugi wariant (pkt 2) to doręczenie decyzji ustalającej wysokość podatku. Decyzja ustalająca jest właściwa przykładowo dla podatku od nieruchomości czy też dla podatku od spadków i darowizn. W takich przypadkach zobowiązanie podatkowe powstaje dopiero w momencie doręczenia podatnikowi decyzji. Jeżeli decyzja nie jest wydawana to zobowiązanie podatkowe nie istnieje.

W kontekście rozpatrywanego problemu warto też zwrócić uwagę na treść art. 21 §  2-3 Ordynacji podatkowej.

W przepisach tych czytamy, że jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

Decyzja określająca wysokość zobowiązania a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania

Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Powyższe przeanalizujmy na gruncie podatku PIT. Podatnicy tego podatku są zobligowani do złożenia rocznej deklaracji w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Podatek wynikający z deklaracji jest podatkiem do zapłaty.

Może jednak dojść do sytuacji w której podatnik w ogóle nie złoży deklaracji PIT lub błędnie wykaże kwotę podatku dochodowego do zapłaty.

W takim przypadku organ podatkowy ma prawo do wydania decyzji określającej wysokośc zobowiązania podatkowego.

Należy zatem wyraźnie odróżnić decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego od decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego.

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

Hasła tematyczne: zobowiązanie podatkowe, decyzja podatkowa