PIT: Możliwość podwyższenia lub obniżenia stawki amortyzacji - uwaga na pułapki

Stosując stawkę indywidualną, która nie wynika z wykazu stawek amortyzacyjnych pamiętaj o braku możliwości podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych w trakcie trwania okresu amortyzacji. Zmiana stawki spowoduje bowiem w tym przypadku jednocześnie zmianę metody amortyzacji.

Jeżeli przy wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji środków trwałych podatnik ustali indywidualną stawkę amortyzacyjną, to przepisy ustawy o PIT nie dają możliwości obniżenia w następnych latach tak ustalonej stawki.

Zmiana stawki jest natomiast możliwa w razie amortyzacji metodą liniową. Obniżenie stawki nie spowoduje wówczas zmiany metody amortyzacji.

Wskazówka

Możesz obniżyć stawki amortyzacyjne dla wybranych środków trwałych amortyzowanych metodą liniową przy uwzględnieniu, że zmiany stawek dokonuje się od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Wysokość obniżenia stawki dla danego środka trwałego jest dowolna, wobec czego masz prawo obniżyć stawkę amortyzacyjną również do poziomu 0,1%.

W jednej z interpretacji podatkowych organ podatkowy stwierdził, że:

• podatnik w przypadku stosowania tzw. amortyzacji liniowej, to znaczy przy zastosowaniu stawek amortyzacji określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy podatkowej, ma możliwość obniżania stawki amortyzacyjnej nawet do poziomu 0% w odniesieniu do wszystkich lub dowolnie wybranych środków trwałych;
• podatnik po dokonaniu obniżenia stawek amortyzacyjnych w stosunku do ujętych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych będzie uprawniony do podwyższenia tych stawek do poziomu nie wyższego niż wynikający z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych,
• podatnik nie ma obowiązku powiadomienia naczelnika właściwego urzędu skarbowego o zmianie (tj. obniżeniu lub podwyższeniu) stawek amortyzacyjnych.

Ważne!

Należy odróżnić sytuacje, w których następuje obniżanie/rezygnacja ze stawek uprzednio podwyższonych, czyli „powrót” do stawek określonych w wykazie, od sytuacji dozwolonego w innym miejscu ustawy obniżenia stawek.

W myśl art. 22i ust. 5 ustawy PIT (i art. 16i ust. 5 ustawy CIT) podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Ustawodawca w tym przepisie stwarza więc możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych podanych w wykazie, a decyzję co do obniżenia tych stawek pozostawia podatnikowi, nie określając przyczyny, dla której stawka amortyzacyjna miałaby być obniżona.

Aby raz jeszcze wyjaśnić ten problem, odwołajmy się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 czerwca 2003 r., sygn. akt I SA/Łd 235/03. 

NSA podkreślił, że:

(...) art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiąc o wyborze metody amortyzacji, nie odsyła do art. 22h ust. 1 pkt 1 (z którego wynika stosowanie metody liniowej) i art. 22k, co oznaczałoby konieczność dokonania wyboru tylko między tymi dwoma metodami, lecz stanowi o wyborze jednej z metod określonej w art. 22i–22k. Zaś przepisy art. 22i i 22j nie opisują stosowania metody liniowej, lecz zawierają regulacje dotyczące stawek amortyzacyjnych: w art. 22i jest mowa o stawkach określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy, a w art. 22j – o stawkach ustalanych indywidualnie przez podatnika.

Stawki z wykazu mogą być w określonych sytuacjach podwyższane (art. 22i ust. 2–4), a także obniżane (art. 22i ust. 5), przy czym wymienione przepisy określają terminy, w których stawki te ulegają zmianie. Oznacza to, że w tych przypadkach metoda liniowa ulega pewnej modyfikacji, ponieważ wysokość odpisów amortyzacyjnych będzie się zmieniać w okresie amortyzowania danego środka trwałego. Zmiany te mogą być dosyć częste, np. w przewidzianym w ust. 5 art. 22i wypadku obniżania stawki (co jest stosowane z reguły w okresie ponoszenia straty, ale także np. w czasie zmniejszonego stopnia używania danego środka) możliwe jest przyjęcie z powrotem stawki w poprzedniej wysokości, co nie wyklucza ponownego jej obniżenia; powoduje to, że taki sposób amortyzacji jest bardziej zbliżony do znanej w rachunkowości metody zróżnicowanego odpisu niż do metody liniowej. Natomiast możliwość zmian w czasie amortyzowania nie jest przewidziana w razie ustalenia przez podatnika stawek indywidualnych na podstawie art. 22j. (...)

Sąd nie podzielił zarzutu skargi o naruszeniu przepisu art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznawszy, że po rozpoczęciu amortyzacji przy zastosowaniu stawek z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiących załącznik nr 1 do tej ustawy (czyli według metody z art. 22i ustawy), nie jest możliwa zmiana tych stawek na stawki indywidualne, czyli przejście na metodę z art. 22j ustawy.

Uwaga!

Pamiętaj, że od 1 stycznia 2021 r. przepisów pozwalających na podwyższanie i obniżanie stawki nie stosuje się do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym – w okresie korzystania z takiego zwolnienia.

Redakcja podatki.biz

Hasła tematyczne: amortyzacja, zmiana stawki amortyzacji