Limit transakcji gotówkowej, możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów

Obowiązujące przepisy nakładają obowiązek dokonywania rozliczeń za pośrednictwem rachunku płatniczego- w przypadku części transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami.

 

Jak bowiem stanowi art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.


Uwaga

Od 1.01.2023 r. limit transakcji gotówkowej zostaje obniżony do 8000 zł


Zwróćmy uwagę, iż powyższy obowiązek dotyczy wyłącznie transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami. Powyższy przepis nie obowiązuje jeżeli kontrahentem jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Sankcje

Naruszenie powyższego obowiązku wiąże się z określonymi sankcjami w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jak wskazuje art. 22p ust. 1 pkt 1 ustawy PIT, podatnicyprowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W konsekwencji wydatek związany z działalnością gospodarczą wynoszący ponad 15 000 zł nie będzie mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zostanie uregulowany bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Zgodnie z art. 22p ust. 2 ustawy PIT wprzypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody

- w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

W konsekwencji jeżeli w danym okresie rozliczeniowym podatnik nie ma kosztów podatkowych które mogłyby zostać zmniejszone, jest zobligowany do zwiększenia przychodów o wartość wydatku uregulowanego bez pośrednictwa rachunku bankowego.

 


Z wyjaśnień organów podatkowych


Interpelacja nr 2109 do ministra finansów w sprawie ujmowania wydatków w kosztach podatkowych

Szanowny Panie Ministrze!

Mnożą się niejasności wokół skutków podatkowych wpłat na rachunki bankowe dokonanych bez uwzględnienia zasad wprowadzonych przez znowelizowane przepisy. Tylko część wątpliwości interpretacyjnych udało się usunąć poprzez publikację pod koniec ubiegłego roku objaśnień podatkowych.

W związku z powyższym proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

  1. Czy jeśli po dokonaniu wpłaty bez dochowania zasad zawartych w art. 15d ust. 1 pkt 2 oraz pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnik otrzyma zwrot wpłaconych kwot, a następnie ponowi wpłatę z dochowaniem wymogów określonych wyżej przywoływanymi przepisami, to czy zachowa prawo do ujęcia wydatków odpowiadających komentowanym wpłatom w kosztach podatkowych?
  2. Czy zachowa prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokona wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy niewidniejący w wykazie podatników VAT jeśli nie dochowa terminu do zgłoszenia wspomnianej wpłaty, a następnie otrzyma zwrot wpłaconych kwot, po czym ponowi wpłatę, którą zgłosi stosownym zawiadomieniem z dochowaniem terminu określonego w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej?
  3. Czy ma prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokonał wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy niewidniejący w wykazie podatników VAT, jednak wpłata taka została dokonana z zachowaniem mechanizmu podzielonej płatności?
  4. Czy ma prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokona wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy widniejący w wykazie podatników VAT na dzień zlecenia przelewu, jeśli weryfikacji rachunku i statusu odbiorcy podatnik dokona post factum (np. w tydzień po zleceniu przelewu)?
  5. Czy istnieje obowiązek stosowania się do zasad zawartych w art. 15d ust. 1 pkt 2 i pkt 3 oraz ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku, gdy płatność dokonywana jest na rzecz czynnego podatnika VAT, jednak dotyczy transakcji, do której nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (np. sprzedaż przedsiębiorstwa lub prywatnego majątku osoby fizycznej niewykorzystywanego w działalności opodatkowanej)?

Poseł Tomasz Rzymkowski

7 lutego 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 2109 w sprawie ujmowania wydatków w kosztach podatkowych

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 2109 Pana posła Tomasza Rzymkowskiego „w sprawie ujmowania wydatków w kosztach podatkowych”, przekazuję uprzejmie następujące wyjaśnienia.

Zagadnienie poruszone w treści wystąpienia dotyczy wątpliwości na gruncie skutków podatkowych płatności dokonanej na rachunek bankowy spoza Wykazu podatników VAT (tzw. białej listy podatników VAT, zwanej dalej również „Wykazem”), o którym mowa w art. 96b ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług1, zwanej dalej „ustawą o VAT”, w kontekście obowiązujących przepisów oraz treści „Objaśnień podatkowych z dnia 20 grudnia 2019 r. Wykaz podatników VAT”.

Tytułem wstępu należy wskazać, że od dnia 1 stycznia 2017 r. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji przekracza 15 000 zł (art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców2, zwanej dalej „Prawem przedsiębiorców”). Spełnienie wspomnianych warunków pozwala uniknąć konsekwencji w postaci utraty możliwości zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych3 zwanej dalej „ustawą o CIT” oraz ustawy z dnia 16 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych4, zwanej dalej „ustawą o PIT”.

Mocą ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw5, zwanej dalej „ustawą zmieniającą”, wprowadzającej Wykaz podatników VAT, określone zostały sankcje związane z płatnościami przez podatników VAT czynnych (dotyczącymi transakcji przekraczających 15 000 zł, potwierdzonych fakturą), na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie (odpowiedzialność solidarna w podatku VAT; wpływ na przychody i koszty uzyskania przychodów w podatkach dochodowych).

Odpowiedzialność solidarna podatnika na rzecz którego dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, całym jego majątkiem, wraz dostawcą lub usługodawcą, zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, obejmuje zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług (art. 117ba § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa6, zwanej dalej „Ordynacją podatkową”).

Analogiczna sankcja dotyczy podatnika (osoby trzeciej) - obowiązanego na podstawie umowy zawartej dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą, do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy - w części proporcjonalnie przypadającej na tę należność (art. 117ba § 2 Ordynacji podatkowej).

Co istotne, wskazane konsekwencje w podatku VAT nie zachodzą, w przypadku złożenia przez podatnika dokonującego płatności zawiadomienia o zapłacie należności przelewem na rachunek inny niż wymagany przepisem, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu (art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej).

Na gruncie wymienionych wyżej ustaw o podatkach dochodowych, sankcje związane z dokonaniem płatności na rachunek spoza Wykazu realizują się w niemożności zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów lub konieczności adekwatnego zwiększenia przychodów.

W świetle przepisów art. 12 ust. 4i ustawy o CIT (odpowiednio art. 14 ust. 2h ustawy o PIT), gdy podatnik, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą jest obowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy, dokona zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie, ustala się u niego przychód w dniu zlecenia przelewu w wysokości, w jakiej została dokonana przedmiotowa płatność.

Jednocześnie jednak, stosownie do art. 12 ust. 4j ustawy o CIT (odpowiednio art. 14 ust. 2i ustawy o PIT) nie ustala się przychodu, o którym mowa wyżej, jeżeli płatność dokonana przez podatnika:

  1. wynika z transakcji innej niż określona w art. 19 Prawa przedsiębiorców lub
  2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie, a podatnik złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

W kontekście kosztów uzyskania przychodów, stosownie do przepisów art. 15d ust. 1 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ust. 1 ustawy o PIT), podatnicy (w przypadku podatników PIT - prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą) nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 Prawa przedsiębiorców:

  1. została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
  2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub
  3. pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.

Zgodnie natomiast z art. 15d ust. 2 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ust. 2 ustawy o PIT), w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 Prawa przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy (w przypadku podatników PIT - prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą) w tej części:

  1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
  2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody

- w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego albo został zlecony przelew, albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Jednakże, zgodnie z art. 15d ust. 4 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ust. 4 ustawy o PIT), przepisów ust. 1 pkt 2 i ust. 2 nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonał wprawdzie zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie, jednakże złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

W świetle przedstawionych wyjaśnień odnosząc się do postawionych w interpelacji pytań należy wskazać:

Ad pytania 1: „Czy jeśli po dokonaniu wpłaty bez dochowania zasad zawartych w art. 15 d ust. 1 pkt 2 oraz pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnik otrzyma zwrot wpłaconych kwot, a następnie ponowi wpłatę z dochowaniem wymogów określonych wyżej przywoływanymi przepisami, to czy zachowa prawo do ujęcia wydatków odpowiadających komentowanym wpłatom w kosztach podatkowych?”

W świetle przedstawionego pytania pierwotne transakcje zapłaty zostały anulowane zarówno po stronie kupującego jak i sprzedającego. Następnie ponownie uregulowano należności z zachowaniem zasad określonych w art. 15d ust. 1 pkt 2 oraz 3 ustawy o CIT, co powinno skutkować zachowaniem prawa do uznania wydatków z tak przeprowadzonych transakcji jako koszty uzyskania przychodu.

Ad pytania 2: „Czy zachowa prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokona wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy niewidniejący w wykazie podatników VAT jeśli nie dochowa terminu do zgłoszenia wspomnianej wpłaty, a następnie otrzyma zwrot wpłaconych kwot, po czym ponowi wpłatę, którą zgłosi stosownym zawiadomieniem z dochowaniem terminu określonego w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej?”

W nawiązaniu do wcześniejszych wyjaśnień, zasadne wydaje się przyjęcie, że zawiadomienie, o którym mowa art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej (o zapłacie należności przelewem na rachunek inny niż wymagany przepisem), zgłoszone w wyznaczonym terminie (trzech dni od dnia zlecenia przelewu), w okolicznościach powtórzenia anulowanej wcześniej wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT, powinno skutkować zwolnieniem podatnika z solidarnej odpowiedzialności od tych wpłat, jak również uprawniać do uznania wydatkowanych kwot za koszty uzyskania przychodów.

Ad pytania 3: „Czy ma prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokonał wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy niewidniejący w wykazie podatników VAT, jednak wpłata taka została dokonana z zachowaniem mechanizmu podzielonej płatności?”

Uprzejmie informuję, iż aktualnie zapłata na rachunek niewykazany w Wykazie z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności oznacza, zgodnie z regulacją zawartą w art. 117bb Ordynacji podatkowej, że w przypadku dokonania zapłaty z wykorzystaniem tego mechanizmu nie stosuje się odpowiedzialności solidarnej za zaległości w podatku od towarów i usług. W kontekście natomiast podatków dochodowych, stosownie do art. 15d ust. 4 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ust. 4 ustawy o PIT), przepisów dotyczących wyłączenia możliwości zaliczania płatności do kosztów uzyskania przychodów, w związku z płatnościami dokonywanymi na rachunek spoza Wykazu nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, i złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w dniu 5 lutego 2020 r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 207), wprowadzający zmiany ukierunkowane na zniesienie konsekwencji podatkowych na gruncie podatków dochodowych, w przypadku zapłaty należności na rachunek spoza Wykazu z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Oznacza to w następstwie uwolnienie od konieczności weryfikacji rachunku kontrahenta w Wykazie, w szczególności brak zobowiązania do sprawdzania czy figuruje on w Wykazie (transakcja dla niego będzie bezpieczna). Proponowany przepis w niniejszym przedmiocie znajdzie zastosowanie w odniesieniu do wpłat przy użyciu tego mechanizmu już od dnia 1 stycznia 2020 r.

Ad pytania 4: „Czy ma prawo do kosztów podatkowych podatnik, który dokona wpłaty na rzecz czynnego podatnika VAT na rachunek bankowy widniejący w wykazie podatników VAT na dzień zlecenia przelewu, jeśli weryfikacji rachunku i statusu odbiorcy podatnik dokona post factum (np. w tydzień po zleceniu przelewu)?”

Co do zasady weryfikacja podatnika (strony transakcji) powinna nastąpić najpóźniej w dniu dokonania transakcji. Jakkolwiek jednak jej pozytywny wynik zabezpiecza strony przed konsekwencjami podatkowymi, jej brak nie ma wpływu na ważność transakcji. Oznacza to, że przeprowadzenie jej w późniejszym terminie pozwala zachować prawo do uznania wydatkowanych kwot za koszty uzyskania przychodu. Negatywne dla podatnika skutki pojawią się natomiast wówczas, gdyby płatność nastąpiła na rachunek spoza Wykazu.

Ad pytania 5: „Czy istnieje obowiązek stosowania się do zasad zawartych w art. 15 d ust. 1 pkt 2 i pkt 3 oraz ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku, gdy płatność dokonywana jest na rzecz czynnego podatnika VAT, jednak dotyczy transakcji, do której nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (np. sprzedaż przedsiębiorstwa lub prywatnego majątku osoby fizycznej niewykorzystywanego w działalności opodatkowanej)?”

Jak wyżej wskazywano, konsekwencje podatkowe zapłaty należności na rachunek spoza Wykazu występują w sytuacji, w której płatność, dotycząca transakcji określonej w art. 19 Prawa przedsiębiorców, została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty w Wykazie i dotyczy dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez podatników VAT czynnych.

Przepis art. 19 Prawa przedsiębiorców odnosi się do transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami. Jeżeli zatem mamy do czynienia z transakcją, o której mowa w tym przepisie, to w konsekwencji będą mogły być stosowane rozwiązania zawarte w art. 15d ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ustawy o PIT).

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Jan Sarnowski

Warszawa, 6 marca 2020 r.

1 Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.

2 Dz. U. z 2019 r. poz. 1292.

3 Dz. U. z 2019 r. poz. 865, z późn.zm.

4 Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.

5 Dz. U. z 2019 r. poz. 1018.

6 Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.

 

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

 

Hasła tematyczne: podatek dochodowy od osób fizycznych (pit), sankcje podatkowe, limit płatności gotówką

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...