Kto jest, a kto może być podatnikiem VAT - cz. I

Każdy, rozpoczynając działalność gospodarczą, powinien zadać sobie pytania: Co podatkiem z VAT? Czy muszę się rejestrować? Jak dokonać formalności rejestracji? Na jaki czas zostanę podatnikiem VAT? To bardzo istotne pytania, ponieważ stając się podatnikiem VAT (a jak się przekonacie może to być Wasz wybór albo konieczność), przedsiębiorca zostaje zobligowany do wypełniania szeregu obowiązków, które nakłada na niego ustawa o VAT.

Zgodnie z ww. ustawą podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast za działalność gospodarczą ustawa uznaje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przedstawionej powyżej definicji można wyciągnąć wniosek, że każdy, kto rozpoczyna działalność gospodarczą, staje się podatnikiem VAT. Od razu uspokajamy. Tak nie jest. Nie każdy podmiot rozpoczynający działalność musi od razu zostać podatnikiem VAT.

Omawiany przepis był (i nadal bywa) źródłem wielu konfliktów z organami podatkowymi. Istotą tego sporu jest uznanie za działalność gospodarczą sprzedaży większej ilości np. majątku prywatnego. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia np. w razie sprzedaży większej liczby działek budowlanych. Temat opodatkowania sprzedaży działek przez osoby, dla których stanowią one majątek prywatny, jest źródłem bogatego orzecznictwa podatkowego i sądowego.

Obok regulacji, które wskazują, kto i kiedy będzie podatnikiem VAT, istnieją też takie, które stwierdzają, kto i kiedy takim podatnikiem nie będzie.

I tak, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności (a tym samym podmioty je wykonujące nie będą podatnikami VAT), z tytułu których przychody zostały wymienione:

  1. w art. 12 ust. 1–6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (mowa tutaj o stosunku pracy i umowach pokrewnych),
  2. w art. 13 pkt 2–9 ww. ustawy, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny między zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Jak widzicie, możliwość nieuznania za działalność gospodarczą wykonywanych czynności opisanych w punkcie b wymaga od podatnika spełnienia warunków tam wymienionych. To z kolei oznacza, że zawarta umowa, np. na świadczenie usług w ramach kontraktu menedżerskiego, musi zawierać odpowiednie postanowienia, aby można było stwierdzić, czy będziemy mieli do czynienia z podatnikiem VAT w ramach wykonywanych przez niego czynności, czy też nie.


Przykład:

Podatnik w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania. Podatnik jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT prowadzącym działalność gospodarczą m.in. w obszarze doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania sklasyfikowanego pod symbolem PKD 70.22.Z.

Na podstawie umowy zobowiązał się do osobistego świadczenia na rzecz spółki, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, usług polegających na:

  • kierowaniu spółką,

  • zarządzaniu majątkiem spółki,

  • reprezentacji spółki wobec organów państwowych, organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów oraz osób trzecich w zakresie przedmiotowym określonym w przepisach prawa, statucie spółki i regulaminie organizacyjnym spółki dla wiceprezesa zarządu.

Umowa reguluje warunki wykonywania zleconych czynności, kwestie wynagrodzenia z tytułu ich wykonania oraz zakres odpowiedzialności podatnika wobec osób trzecich z tytułu wykonania czynności objętych umową. Zgodnie z postanowieniami umowy zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec spółki i osób trzecich za szkodę wyrządzoną przez niego w związku z wykonywaniem umowy, będącą następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania usług zarządczych. Podatnik zawarł umowę odpowiedzialności cywilnej z tytułu roszczeń powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy.

Jednocześnie na podstawie umowy podatnik kształtuje sposób wykonywania usług zarządczych samodzielnie, tak aby mogły one być wykonywane należycie w czasie i zakresie ilościowym odpowiednim dla potrzeb spółki. Dysponuje niezależnością i samodzielnością w działaniu i nie podlega kierownictwu innych podmiotów. Zarządzający ma współdziałać z pozostałymi członkami zarządu oraz organami spółki.

Zobowiązany jest także świadczyć usługi zgodnie z umową, obowiązującym prawem, statutem spółki oraz uchwałami podjętymi przez organy spółki, jak również innymi wewnętrznymi regulacjami spółki i jej organów. Przychody podatnika z tytułu wykonywanej umowy kwalifikowane są do przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 2–9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zawarta umowa zawiera regulacje dotyczące warunków wykonywania czynności i wynagrodzenia. Równocześnie umowa wprost stanowi o odpowiedzialności zarządzającego. W konsekwencji nie został spełniony warunek, o którym mowa w ustawie o VAT. To oznacza, że działalność podatnika będzie działalnością gospodarczą, a co za tym idzie będzie on podatnikiem VAT (w zależności od okoliczności: czynnym bądź zwolnionym, o czym za chwilę).


Ustawa o VAT w art. 15 zawiera jeszcze jedno wyłączenie z katalogu podmiotów uznawanych przez tę ustawę za podatników. W myśl art. 15 ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zatem kryterium decydującym o uznaniu organu władzy publicznej za podatnika VAT jest zachowywanie się nie jak organ władzy publicznej, lecz jak podmiot gospodarczy (przedsiębiorca) w stosunku do określonych transakcji lub czynności. Gmina wykonująca zadania nałożone na nią ustawą o samorządzie gminnym (bądź inną ustawą) nigdy nie będzie traktowana jako podatnik VAT.

Przykładowo, gmina, która pobiera opłatę za wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu, nie działa jako podatnik, a czynności te nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jest to czynność mieszcząca się w sferze publicznoprawnej, w wykonywaniu której gmina występuje w roli organu władzy publicznej.

 

CDN

 

Krzysztof Kaźmierski

 

Jeśli interesuje Cię tematyka podatku VAT, i chciałbyś go poznać na poziomie zaawansowanym, zapraszamy do udziału w e-kursie E-szkoła VAT. Szczegółowy zakres szkolenia poznasz tutaj.

 

Hasła tematyczne: podatnik vat, podatnik zwolniony, podatek od towarów i usług (vat), czynny podatnik vat

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...