Zobowiązania i zaległości podatkowe po śmierci podatnika

Zobowiązania i zaległości podatkowej nie wygasają z chwilą śmierci podatnika lecz przechodzą na jego spadkobierców. Jak bowiem wynika z treści art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

 

W myśl natomiast art. 98 Ordynacji podatkowej do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Powoduje to, że spadkobiercy, którzy odrzucili spadek nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spadkowe spadkodawcy.

Natomiast przyjęcie spadku może przybrać postać przyjęcia pełnego lub przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W kontekście tej ostatniej formy przyjęcia spadku warto wskazać na stanowisko zaprezentowane przez WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25.08.2020r., I SA/Łd 35/20:

Orzeczenie o zakresie odpowiedzialności spadkobierców, którzy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza w sytuacji, gdy istnieją inne niż podatkowe długi spadkodawcy, wyklucza możliwość zobowiązania do zapłaty podatku do wysokości wartości stanu czynnego spadku, lecz wymaga poprzestania na orzeczeniu o zakresie odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy (granicach tej odpowiedzialności).”

Przechodząc natomiast do kwestii praktycznych należy wskazać, że w zakresie odpowiedzialności spadkobierców konieczne jest wydanie decyzji przez organ podatkowy.

W myśl art. 100 Ordynacji podatkowej organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji.

Natomiast jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub deklaracji nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców, organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty podatku.

 

 

Powyższe oznacza, że spadkobiercy nie składają deklaracji podatkowych w imieniu zmarłego spadkodawcy. Wysokość podatku oraz zakres odpowiedzialności spadkobierców jest określany w drodze decyzji podatkowej.

Termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.

 


Z orzecznictwa


Z uzasadnienia - Wyrok WSA I SA/Łd 35/20

(...) dokonane przez organy podatkowe rozliczenie podatku było prawidłowe.

Odmiennie natomiast ocenić należało decyzję w zakresie obejmującym orzeczenie o solidarnej odpowiedzialności skarżących.

Po pierwsze, organ podatkowy nie orzeka o odpowiedzialności podatkowej spadkobierców, lecz o zakresie ich odpowiedzialności.

Wynika to zarówno z treści art. 100 O.p., jak i z uchwały NSA z dnia 23 maja 2016 r. II FPS 6/15 (CBOSA). Stąd nie do zaakceptowania jest decyzja, w której organ orzeka o obowiązku, o którym orzec nie ma prawa.

Po drugie, orzeczenie o zakresie odpowiedzialności spadkobierców, którzy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza w sytuacji, gdy istnieją inne niż podatkowe długi spadkodawcy, wyklucza możliwość zobowiązania do zapłaty podatku do wysokości wartości stanu czynnego spadku, lecz wymaga poprzestania na orzeczeniu o zakresie odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy (granicach tej odpowiedzialności). Inne rozstrzygnięcie, w szczególności takie jak to, które zapadło w rozpoznanej sprawie, może bowiem rodzić ryzyko, że od skarżących zostanie wyegzekwowana cała kwota odpowiadająca wartości stanu czynnego spadku, bez względu na konieczność zaspokojenia lub zaspokojenie innych, niepodatkowych wierzycieli (zob. wyrok NSA z dnia 4 lipca 2013 r. I FSK 876/12, CBOSA).

Skarżące zwracały na to uwagę w skardze i Sąd za słuszne uznał ich argumenty co do tego, że zaskarżona decyzja (w tej jej części, która obejmuje orzeczenie o solidarnej odpowiedzialności skarżących) sprawia, że skarżące ponoszą odpowiedzialność wyłącznie z tytułu podatkowych długów spadkowych z pominięciem innych niepodatkowych długów spadkowych, a zatem że ponoszą odpowiedzialność ponad wartość stanu czynnego spadku, a tym samym na skutek zaskarżonej decyzji dochodzi do pokrzywdzenia innych wierzycieli masy spadkowej.

(...)


 

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

 

Hasła tematyczne: odpowiedzialność spadkobierców, odpowiedzialność podatkowa osób trzecich

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (1)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...