Umowa zlecenia w okresie urlopu bezpłatnego a składki ZUS

W okresie przebywania przez pracownika na urlopie bezpłatnym nie zachodzi obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ale wówczas powstanie obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z zleceniodawcą, tak więc zleceniodawca jako płatnik składek powinien zgłosić do ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcę i odprowadzić za niego składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu zawartej z nim umowy zlecenia.

Przedsiębiorca złożył wniosek o interpretację, ponieważ chciał wiedzieć, czy z tytułu umowy zlecenia zleceniobiorca będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym. Jak wyjaśnił, zleceniobiorca złożył oświadczenie o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z tytułu pracy na podstawie umowy o pracę u innego płatnika, w wymiarze pełnego etatu, z wynagrodzeniem dwukrotnie przewyższającym kwotę aktualnego minimalnego krajowego wynagrodzenia. Umowę zlecenie będzie wykonywał w firmie przedsiębiorcy, w dniu w którym przebywał będzie na urlopie bezpłatnym. Urlop bezpłatny nie spowoduje spadku miesięcznego wynagrodzenia zleceniobiorcy poniżej minimalnego krajowego wynagrodzenia w miesiącu, w którym będzie wykonywał umowę zlecenie.

Zdaniem przedsiębiorcy, z tytułu umowy zlecenia zleceniobiorca nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym ponieważ osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (pracownicy) spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy. Okresem rozliczeniowym składek na ubezpieczenia społeczne jest miesiąc kalendarzowy. Zatem na podstawie przepisu art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych występuje w przedstawionym przypadku zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę u jednego pracodawcy i umowy zlecenia u drugiego pracodawcy.

Nie ma znaczenia, w opinii przedsiębiorcy, że u drugiego pracodawcy umowa jest wykonywana podczas urlopu bezpłatnego, bo w okresie rozliczeniowym składek czyli w miesiącu kalendarzowym pracownik podlegać będzie obowiązkowi ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę z wynagrodzeniem przekraczającym minimalne krajowe wynagrodzenie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zgodził się ze stanowiskiem przedsiębiorcy. W wydanej interpretacji wskazał:

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2, art. 46 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 oraz art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, naliczania i opłacania należnych składek na te ubezpieczenia za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających z przepisów ustawy, spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ustawodawca określił w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, z treści art. 11 i art. 12 tejże ustawy ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu mogą podlegać wyłącznie niektóre z osób wskazanych w art. 6 ust. 1 ww. ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu wyczerpującego, zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.

Z brzmienia art. 6 ust. 1 ustawy wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Stosownie zaś do art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, które są pracownikami podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowym i wypadkowemu.

Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 wskazanej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące. Osoby wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 4 ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie na mocy art. 11 ust. 2 tej ustawy.

Art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 7b, 10, 20 i 21, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, otrzymywania stypendium doktoranckiego, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

W myśl art. 9 ust. 1a powołanej ustawy ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "kwotą minimalnego wynagrodzenia), podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

Osoba spełniająca jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu stosunku pracy oraz innych tytułów jest obejmowana tymi ubezpieczeniami ze stosunku pracy, jeżeli:

• w umowie o pracę ma zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie,
• w razie braku zagwarantowania co najmniej minimalnego wynagrodzenia (w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy) - jeżeli podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 174 § 2 Kodeksu pracy, okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Oznacza to, że urlop bezpłatny to okres zawieszenia stosunku pracy, kiedy pracownik nie świadczy pracy na rzecz pracodawcy. Z tego względu w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym i brak jest obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Ponadto art. 6 ust. 1 usus nie wskazuje urlopu bezpłatnego jako obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego. W konsekwencji uznać należy, że w okresie przebywania przez pracownika na urlopie bezpłatnym nie zachodzi obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ale wówczas powstanie obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z przedsiębiorcą, tak więc przedsiębiorca jako płatnik składek powinien zgłosić do ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcę i odprowadzić za niego składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu zawartej z nim umowy zlecenia.

(Interpretacja indywidualna z 13 października 2022 r., sygn. WPI/200 000/43/1080/2022 (decyzja nr 1080/2022) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie)

Redakcja podatki.biz