PIT za 2014: Ulga na dziecko z poprzedniego związku małżonka

Pytanie: Żyję z żoną w związku małżeńskim od listopada 2013 r. i wspólnie wychowujemy dwójkę niepełnoletnich dzieci. Córka jest dzieckiem żony z poprzedniego małżeństwa i nie jest przeze mnie adoptowana (jej ojciec nie został pozbawiony praw rodzicielskich), natomiast drugie dziecko - syn jest naszym wspólnym dzieckiem. Moja żona nie pracuje. Zamierzamy złożyć wspólne zeznanie podatkowe za 2014 r. Czy nam jako małżonkom przysługuje ulga prorodzinna z tytułu wychowywania dziecka, którego nie jestem biologicznym ojcem?

Odpowiedź:

Małżonkowie między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa i pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą co do zasady złożyć wspólne zeznanie podatkowe. Dotyczy to również małżeństw, w których jeden z małżonków jest osobą bezrobotną.

Natomiast ulga prorodzinna przysługuje:

1. rodzicom wykonywującym władzę rodzicielską,
2. opiekunom prawnym, jeżeli dziecko zamieszkuje z opiekunem, oraz
3. rodzicom zastępczym.

Z powyższego wynika, że prawo do ulgi przysługuje osobom sprawującym władzę rodzicielską nad dziećmi czy też sprawującym nad nimi opiekę w oparciu o inne instytucje prawne (rodzina zastępcza, opiekun prawny). A zatem, macocha lub ojczym, jeżeli nie zaadoptują dziecka drugiego małżonka, nie mają prawa skorzystać z ulgi z tytułu wychowywania tego dziecka nawet wtedy, gdy faktycznie się nim zajmują.

Przypomnijmy, że odliczeniu w ramach ulgi rodzinnej w zeznaniu za 2014 rok podlega kwota:

• 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1112,04 zł) - na pierwsze i drugie dziecko,
• 166,67 zł miesięcznie (rocznie 2000,04 zł) - na trzecie dziecko,
• 225 zł miesięcznie (rocznie 2700 zł) - na czwarte i każde kolejne dziecko.

Jeżeli dziecko spod opieki rodziców zostaje przekazane w tym samym roku podatkowym do rodziny zastępczej albo do opiekuna prawnego i następuje to w trakcie miesiąca, każdemu z podatników opiekujących się dzieckiem przysługuje w tym miesiącu odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowania nad nim pieczy. Oznacza to, że zarówno rodzice, jak i opiekun prawny albo osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej – za miesiąc w którym opieka była sprawowana przez różne osoby – za każdy dzień sprawowania pieczy nad:

• jednym dzieckiem - odliczy 3,09 zł,
• dwojgiem dzieci - odliczy 6,18 zł,
• trojgiem dzieci - odliczy 11,74 zł,
• czworgiem dzieci - odliczy 19,24 zł.

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Zatem, może Pan skorzystać z odliczenia od podatku jedynie na dziecko, które jest wspólnym dzieckiem Pana i Pana małżonki, natomiast nie może Pan skorzystać z tej preferencji na dziecko pochodzące z poprzedniego związku żony. Z ulgi z tytułu wychowywania dwójki dzieci skorzystać może wyłącznie Pana żona nawet wtedy, gdy nie uzyskuje żadnych dochodów. Ustawodawca umożliwił bowiem małżonkom odliczanie przedmiotowej ulgi od ich wspólnego podatku.

Podsumowując, małżonkowie, którzy składają wspólne zeznanie podatkowe, mogą w nim odliczyć ulgę prorodzinną na wspólne dzieci, a także na dzieci z poprzednich związków. Tak więc Pan jako nie-rodzic biologiczny może pośrednio skorzystać z tej ulgi. Musi Pan jednak pamiętać, aby kwota ulgi na dziecko z poprzedniego małżeństwa żony była wykazana w załączniku PIT/O i formularzu zeznania podatkowego (np. PIT-37) po stronie żony. Przykładowo, jeśli wypełnia Pan PIT-37 jako podatnik i ulga prorodzinna jest jedynym odliczeniem od podatku, to:

• w poz. 41 i 48 załącznika PIT/O oraz w poz. 120 zeznania PIT-37 wpisuje Pan kwotę ulgi na Pana biologiczne dziecko (syna), natomiast
• w poz. 42 i 49 załącznika PIT/O oraz w poz. 121 zeznania PIT-37 należy wpisać kwotę ulgi przysługującej Pana żonie na Wasze wspólne dziecko (syna) oraz kwotę ulgi na dziecko z poprzedniego związku (córkę).

Oczywiście trzeba pamiętać, aby suma odliczanych kwot nie przekroczyła kwoty podatku pomniejszonego o składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przypomnijmy, że odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej jest łączne i dotyczy obojga rodziców. Oznacza to, że rodzice mogą odliczyć ulgę od podatku w częściach równych lub w dowolnej ustalonej przez nich proporcji. Tak więc, Pana żona przed odliczeniem ulgi powinna dokonać odpowiednich ustaleń z biologicznym ojcem córki.

Nowe rozwiązanie adresowane do rodzin z dziećmi – możliwość otrzymania kwoty niewykorzystanej ulgi

Podatnicy, którym zabraknie podatku do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi, mają prawo do otrzymania kwoty niewykorzystanej ulgi na dzieci do wysokości przysługującej im kwoty odliczenia. W tym celu muszą dodatkowo wypełnić i złożyć PIT/UZ (część uzupełniającą zeznania podatkowego PIT-37 albo PIT-36 za 2014 r.).

Zgodnie bowiem z uchwaloną w 2014 r. nowelizacją przepisów (ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. poz. 1644) regulujących ulgę na dzieci w przypadku, gdy kwota przysługującego podatnikowi odliczenia jest wyższa od kwoty odliczonej ulgi na dzieci, to podatnikowi przysługuje kwota niewykorzystanej ulgi (tj. kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym).

Należy jednak pamiętać, iż przysługująca podatnikowi kwota niewykorzystanej ulgi jest limitowana, nie może bowiem przekroczyć łącznej kwoty zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu, zgodnie z przepisami art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a i ust. 13b oraz art. 27b ust. 1, 2 i 4 ustawy o PIT (wykazanych przez płatnika lub samodzielnie wpłaconych do ZUS lub do zagranicznych systemów ubezpieczeń).

Ponadto limit ten nie uwzględnia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne:

• które zostały odliczone w zeznaniu PIT-28 (w zeznaniu tym wykazuje się przychody z działalności gospodarczej oraz z najmu opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym),
• które zostały odliczone w zeznaniu PIT-36L (w zeznaniu tym wykazywane są dochody z działalności gospodarczej opodatkowane 19% stawką podatku),
• które zostały wykazane jako odliczone w PIT-16A lub PIT-19A (w deklaracjach tych wskazuje się składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłacone i odliczone od karty podatkowej lub od zryczałtowanego podatku dochodowego).

Kwota niewykorzystanej ulgi na dzieci w przypadku podatników pozostających w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy.

Jeżeli ulga na dzieci przysługuje obojgu rodzicom, opiekunom prawnym dziecka lub rodzicom zastępczym, którzy pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, zwrot kwoty niewykorzystanej ulgi jest limitowany ich łączną kwotą składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu.

Kwota zwrotu niewykorzystanej ulgi limitowana łącznymi składkami może być zwrócona w dowolnej proporcji określonej przez rodziców.

Z powyższego sposobu ustalenia kwoty zwrotu limitowanej wysokością łącznych składek może również skorzystać małżonek, który owdowiał w trakcie roku podatkowego, pod warunkiem że związek małżeński, z którego pochodzą wspólne dzieci, został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego (zatem, gdyby nie śmierć małżonka warunek pozostawania w związku małżeńskim byłby spełniony).

Podstawa prawna:
Art. 6 ust. 2, art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym w 2014 r.

Ewa Iwan

Więcej o uldze na dzieci można przeczytać w poradniku MF: PIT za 2014: Ulga na dzieci