PIT: Użyczenie - dla użyczającego bez podatku, korzystający uzyskuje przychód

 

Zgodnie z art. 710 Kodeksu cywilnego przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

 

Zgodnie z art. 710 KC przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

W świetle tego przepisu, cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Z uwagi na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Kodeks cywilny nie przewiduje żadnej szczególnej formy zawierania tej umowy i może ona być zawarta w dowolnej formie, np. zwykłej pisemnej, ustnej, aktu notarialnego, czynności dorozumianych.

Przechodząc natomiast do kwestii podatkowych wskażmy, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak zatem z tego wynika, przychód powstaje u tej osoby, która otrzymuje określone przysporzenie majątkowe. Skoro właściciel rzeczy oddaje ją do nieodpłatnego używania i z tego tytułu nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, to z perspektywy właściciela umowa ta jest neutralna podatkowo.

Inaczej natomiast ta kwestia prezentuje się z perspektywy podmiotu biorącego rzecz w nieodpłatne użyczenie. Zgodnie bowiem z przywołanym art. 11 ust. 1 ustawy PIT przychodem podatkowym są również wartości nieodpłatnych świadczeń.

Użyczenie nieruchomości

Jak podaje art. 11 ust. 2a pkt 3 ustawy PIT wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku. W konsekwencji choć sama umowa użyczenia jest nieodpłatna to jednak osoba biorąca w użyczenie musi wykazać z tego tytułu przychód podatkowy w wysokości równowartości czynszu który przysługiwałby gdyby doszło do zawarcia odpłatnej umowy najmu.

W konsekwencji po stronie biorącego w użyczenie nieruchomość powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń kwalifikowany do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy PIT). Powstały w ten sposób przychód podlega opodatkowaniu w zeznaniu rocznym na zasadach ogólnych czyli według skali podatkowej.

Należy przy tym pokreślić, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy PIT zwalnia się od podatku wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej.

W konsekwencji użyczenie nieruchomości dokonane pomiędzy członkami rodziny jest neutralne podatkowo zarówno dla oddającego jak i dla biorącego w użyczenie.

 


Z wyjaśnień organów podatkowych


 

Uwaga na opłaty ponoszone przez biorącego w używanie

Warto zwrócić uwagę na fakt, że czasami użyczenie może skutkować powstaniem obowiązku podatkowego po stronie użyczającego - powstanie bowiem po jego stronie przychód. Oto fragment interpretacji, wyjaśniającej sytuację podatnika, który użyczył koledze mieszkanie. Kolega opłaca z tego tytułu oprócz opłat również czynsz do spółdzielni. Oto jak wtedy kształtuje się sytuacja podatkowa (fragment interpretacji 0113-KDIPT2-2.4011.1201.2021.2.ACZ z 21.03.2022 r.).

(...)

Jednocześnie, stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pojęcie „otrzymane” – zgodnie ze Słownikiem języka polskiego – należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Otrzymane pieniądze (z uwagi na istnienie wielu form rozliczeń) to nie tylko wypłacona gotówka, ale również środki pieniężne, którymi np. regulowane są zobowiązania podatnika.

Z treści powołanych wyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, stwierdzić należy, iż w związku z nieodpłatnym przekazaniem lokalu mieszkalnego do używania po stronie Pana – jako osoby użyczającej, nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Pan jako użyczający nie osiągnął z tytułu bezpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego dochodu skutkującego powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty licznikowe (tj. rozliczane na podstawie wskazań liczników) wchodzące w skład czynszu nie stanowią po Pana stronie jakiegokolwiek przychodu. Nie poniósłby Pan tych kosztów, gdyby nie to, że korzystał z tego lokalu biorący w użyczenie (Pana kolega).

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Natomiast zapłata przez biorącego w użyczenie (Pana kolegi) świadczenia pieniężnego w postaci opłat za czynsz, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, jest swoistym zwolnieniem Pana z długu w postaci zapłaty za Pana należności, którą i tak musiałby Pan zapłacić w związku z własnością (posiadaniem) rzeczy – tj. w przedmiotowej sprawie lokalu mieszkalnego, nawet w sytuacji, gdyby Pan z tego lokalu mieszkalnego nie korzystał.

W konsekwencji, kwota czynszu, która była ponoszona przez biorącego w użyczenie, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa, stwierdzić należy, że bezpłatne użyczenie przez Pana lokalu mieszkalnego Pana koledze nie stanowi źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty rozliczane na podstawie wskazań liczników, wchodzące w skład czynszu uiszczanego na rzecz spółdzielni, nie stanowią dla Pana przysporzenia majątkowego i tym samym nie skutkują powstaniem po Pana stronie przychodu do opodatkowania.

Natomiast kwota czynszu, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników – dokonywana przez biorącego w użytkowanie lokal, tj. Pana kolegę, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

 

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

 

Hasła tematyczne: Świadczenia nieodpłatne, użyczenie

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...