PIT: Sprzedaż wierzytelności w ramach działalności i poza nią

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż cena zakupu wierzytelności może stanowić koszt uzyskania przychodów z tytułu praw majątkowych.

Jednakże wydatki na nabycie wierzytelności nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów dopiero w momencie otrzymania przychodu, ponieważ dopiero wówczas pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskanym przychodem.

Dochód ze źródła, o którym mowa w omawianej sprawie, należy wykazać w zeznaniu rocznym na druku PIT-36 w wierszu "Prawa autorskie i inne prawa, o których mowa w art. 18".

Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 20.06.2017r., nr 0111-KDIB2-3.4011.45.2017.1.SK wskazał, że nieprawidłowe jest w tym przypadku kwalifikowanie tego rodzaju dochodu do przychodów z kapitałów pieniężnych które mogłyby być opodatkowane zryczałtowanym 19% podatkiem (uzasadnienie poniżej).

Jeśli natomiast sprzedaży wierzytelności dokonuje przedsiębiorca, w takich okolicznościach mamy do czynienia z przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT).

Odpłatne nabycie wierzytelności przez przedsiębiorcę nie stanowi czynności skutkującej powstaniem przychodu podatkowego a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w momencie nabycia. Przychód podatkowy powstanie dopiero w momencie faktycznej realizacji wierzytelności, tj. dalszej odsprzedaży.

Na marginesie należy także zwrócić uwagę na szczególne regulacje dotyczące sprzedaży pakietu wierzytelności.

Otóż zgodnie z art. 24e ust 1-4 ustawy PIT w przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej 100 wierzytelności bez wyodrębniania ceny nabycia poszczególnych wierzytelności (pakiet wierzytelności) dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności.

Przez przychody uzyskane z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności rozumie się środki lub wartości otrzymane w wyniku uregulowania tych wierzytelności lub środki lub wartości ze zbycia całości albo części wierzytelności wchodzących w skład danego pakietu wierzytelności, z wyjątkiem opłat, odsetek, odsetek za opóźnienie w zapłacie zobowiązań i kar, naliczonych po dniu nabycia pakietu wierzytelności.

Przez koszt nabycia pakietu wierzytelności rozumie się cenę nabycia takiego pakietu wierzytelności. Koszty nabycia pakietu wierzytelności potrąca się w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi.

Z wyjaśnień organów podatkowych

(...)

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest osoba fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej. W celach korzystnej lokaty kapitału (forma oszczędzania), rozpoczął współpracę z Kontrahentem, który w zakresie swojej działalności gospodarczej oferuje sprzedaż przysługujących mu praw z tytułu udzielonych pożyczek. Pożyczki, udzielane są osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej (Pożyczkobiorcy).

Zakup praw do pożyczki, odbywa się za pośrednictwem portalu Internetowego Kontrahenta (Wnioskodawca aby korzystać z portalu, musiał podpisać stosowne umowy z Kontrahentem). Kontrahent na portalu Internetowym przedstawia Wnioskodawcy oferty zakupu praw do konkretnych pożyczek, a Wnioskodawca może wybierać i zakupić te pożyczki, którymi jest zainteresowany. Po akceptacji oferty, następuje zawarcie umowy przeniesienia praw majątkowych. Wnioskodawca kupuje prawa do pożyczki za określoną cenę nabycia, którą co do zasady jest kwota udzielonej pożyczki, pomniejszonej o rabat. Po dokonaniu nabycia przez Wnioskodawcę praw do pożyczki, spłata pożyczki wraz z odsetkami następuje na rachunek Kontrahenta, który z kolei na podstawie umowy przeniesienia praw majątkowych zobowiązuje się do niezwłocznego przekazania otrzymanych spłat na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

W sytuacji, gdy osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami ani czynności, które podejmuje nie wyczerpują przesłanek, o których mowa w przywołanym powyżej art. 5a pkt 6 ustawy o PIT – przychody uzyskane w związku z nabytymi wierzytelnościami, w tym przypadku prawami do pożyczek, stanowią przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa o PIT, nie ustaliła szczególnej zasady określania dochodu z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT, a zatem w tym zakresie należy stosować ogólną definicję określoną w art. 9 ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z zasadą zawartą w art. 9 ust. 2 ustawy o PIT, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Uznać zatem należy, że przychód podatkowy w omawianej sprawie powstaje w dacie otrzymania należności z tytułu nabytych wierzytelności.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Konstrukcja tego przepisu daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), pod warunkiem, że wykaże istnienie związku przyczynowego pomiędzy ich poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu, ewentualnie zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Jak wskazano powyżej, kosztami uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż cena zakupu wierzytelności może stanowić koszt uzyskania przychodów z tytułu praw majątkowych. Jednakże wydatki na nabycie wierzytelności nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów, dopiero w momencie otrzymania przychodu, ponieważ dopiero wówczas pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskanym przychodem. Przy tym, jeżeli przychód uzyskiwany będzie w różnych odstępach czasu - z tytułu częściowej realizacji wierzytelności - to koszty uzyskania przychodów winny być rozliczane proporcjonalnie do uzyskanego przychodu przypadającego na daną wyegzekwowaną wierzytelność.

W tym miejscu podkreślić należy, iż to na podatniku spoczywa ciężar prawidłowego udokumentowania przedmiotowego wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem przychodu (źródłem przychodu), co jest warunkiem koniecznym dla uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu.

Dochód uzyskany z praw majątkowych – w przedmiotowej sprawie zgodnie z art. 9 ust. 1a ustawy o PIT, podlega kumulacji z dochodami ze wszystkich źródeł przychodów, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30c, art. 30e, art. 30f oraz art. 44 ust. 7e i 7f, opodatkowanymi na tzw. zasadach ogólnych, czyli według skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, uzyskanymi w ciągu roku podatkowego.

W myśl art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali określonej w tym przepisie. Ze skali podatkowej, zawartej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT wynika, że ustawodawca określa poszczególne przedziały (szczeble) dochodowe. Do części dochodów znajdujących się w poszczególnych przedziałach zostaje zastosowana inna (wyższa) stawka podatkowa. Zatem, stawka podatku dochodowego od osób fizycznych uzależniona jest od sumy dochodów ze wszystkich źródeł przychodów, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30c, art. 30e, art. 30f oraz art. 44 ust. 7e i 7f, opodatkowanych na tzw. zasadach ogólnych, uzyskanych przez podatnika w danym roku podatkowym.

Stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o PIT, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 1aa, 7 i 8.

Dochód ze źródła, o którym mowa w omawianej sprawie, należy wykazać w zeznaniu rocznym na druku PIT-36 w części D.1 wiersz 7 „Prawa autorskie i inne prawa, o których mowa w art. 18”.

Reasumując, dochody otrzymane z tytułu spłat zakupionych praw do pożyczek będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 ustawy o PIT, który podlega kumulacji z dochodami z pozostałych źródeł przychodów, opodatkowanymi według skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym uzyskiwane przez niego dochody z tytułu spłat zakupionych praw do pożyczek, zakwalifikować należy jako przychody z kapitałów pieniężnych, opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym wg. stawki 19% oraz, że dochodu tego nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27, należy uznać za nieprawidłowe.

(...)

(Interpretacja 0111-KDIB2-3.4011.45.2017.1.SK)

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

Hasła tematyczne: Źródła przychodów, wierzytelności