Polski Ład i rodzina - pytania i odpowiedzi

Będę chciał rozliczyć się wspólnie z żoną z PIT za 2022 rok. Żona będzie zatrudniona wyłącznie na umowę o pracę i osiągnie przychody ze stosunku pracy w kwocie ok. 50 tys. zł. Ja prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną według skali i osiągam znacznie wyższe dochody. Co będzie w przypadku, gdy żadne z nas nie spełni prawa do ulgi dla klasy średniej, ale łącznie je spełnimy? Czy we wspólnym rozliczeniu za 2022 rok będziemy mogli zastosować ulgę dla klasy średniej?

Tak, oboje (zarówno Ty, jak i żona) będziecie mogli zastosować ulgę we wspólnym rozliczeniu, pod warunkiem że spełnicie limit przychodowy.

Chciałabym zmienić wysokość pobieranego rodzinnego kapitału opiekuńczego. Czy istnieje taka możliwość?

Tak. Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewiduje, że wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona – czyli podwyższona z 500 zł do 1000 zł miesięcznie albo obniżona 1000 zł do 500 zł miesięcznie, na wniosek rodzica tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

Co to jest rodzinny kapitał opiekuńczy i kto będzie do niego uprawniony?

Rodzinny kapitał opiekuńczy to nowy rodzaj świadczenia kierowanego do rodzin z dziećmi na utrzymaniu, a jego celem jest przede wszystkim częściowe pokrycie wydatków związanych z opieką nad drugim i kolejnym dzieckiem w wieku od ukończenia 12. do ukończenia 36. miesiąca życia. Do świadczenia będą uprawnieni rodzice (matka lub ojciec), a także osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka.

Czy będę musiał składać wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy? Czy będzie ono wypłacane automatycznie na wszystkie dzieci (od drugiego) od 12. do 36. miesiąca życia?

Tak jak w przypadku świadczeń z programu „Rodzina 500+” czy „Dobry start”, aby uzyskać prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego konieczne będzie złożenie wniosku.

Czy darowizna wykupionego z leasingu samochodu na rzecz członka rodziny z I grupy podatkowej powoduje jakieś obciążenia podatkowe w PIT?

Nie, taka darowizna nie wywołuje obciążeń w PIT.

Czy dofinansowanie zawsze będzie wynosić 400 zł miesięcznie? Co w sytuacji, gdy opłata za pobyt dziecka w instytucji opieki wynosi mniej niż 400 zł?

Dofinansowanie wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców za pobyt dziecka w instytucji. Przez opłatę za pobyt dziecka rozumie miesięczną opłatę ponoszoną przez rodzica z uwzględnieniem przyznanych zniżek. Do opłaty nie wlicza się opłaty za wyżywienie. Przykład: jeżeli opłata rodzica wynosi 300 zł miesięcznie, to dofinansowanie również będzie wynosić 300 zł miesięcznie.

Czy i kiedy będą dostępne wzory oświadczeń wymaganych w Polskim Ładzie, np. oświadczenie rodzica co najmniej 4 dzieci, które ma być złożone wg ustalonego wzoru? Co powinno zawierać oświadczenie o rezygnacji z preferencji dla klasy średniej, aby było skuteczne?

Oświadczenie o niestosowaniu preferencji dla klasy średniej oraz oświadczenie rodzica co najmniej czworga dzieci nie mają urzędowego (formalnego) wzoru. Podatnicy sami je redagują, podobnie jak dotychczas czynili, gdy na przykład zwracali się do płatnika (zakładu pracy) o uwzględnianie wyższych KUP przysługujących pracownikom dojeżdżającym do pracy spoza miejscowości, w której znajduje się zakład pracy.

Czy jakieś ulgi roczne dla przedsiębiorcy wykluczają się wzajemnie? Np. czy jak przedsiębiorca skorzysta z ulgi na dzieci to czy może skorzystać z preferencji dla klasy średniej?

Nie, nie ma zależności między tymi odliczeniami. Korzystanie z preferencji dla klasy średniej (odliczenie od dochodu) nie wyklucza korzystania z ulgi na dzieci przez podatnika, który ma do tego prawo.

Czy należne jest zwolnienie z podatku, jeśli 4 dziecko pojawiło się w rodzinie w trakcie roku lub najstarsze kończy określony w przepisach wiek w tracie roku? Jeżeli przysługuje zwolnienie, to czy w pełnej wysokości czy liczone proporcjonalnie, np. za pełne miesiące, kiedy jest 4 dzieci?

Ulga dla rodzin 4+ ma zastosowanie również wtedy, gdy czworo dzieci podatnik posiadał tylko przez część roku. Dla potrzeb tej ulgi warunek czworga dzieci nie musi być bowiem spełniony przez cały rok, lecz w roku podatkowym (wystarczy dzień, tydzień, miesiąc). Przy czym niezależnie od długości tego okresu w roku podatkowym, podatnikowi przysługuje prawo do ulgi dla rodzin 4+ za cały rok podatkowy, a nie proporcjonalnie do liczby dni/tygodni/miesięcy, w których sprawował pieczę nad czworgiem dzieci.

Czy Polski Ład likwiduje możliwość darowizny wykupionego z leasingu pojazdu na rzecz członka rodziny?

Przepisy PIT nie „zabraniały” i Polski Ład nie wprowadza w tym zakresie zmian w odniesieniu do darowizny wykupionego z leasingu pojazdu na rzecz członka rodziny.

Czy przy zmianie instytucji opieki rodzic będzie zobowiązany do złożenia nowego wniosku o dofinansowanie?

Tak, zmiana żłobka, klubu dziecięcego, dziennego opiekuna będzie wymagać złożenia przez rodzica nowego wniosku o dofinansowanie. Wniosek będzie mógł być złożony najwcześniej w dniu rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do instytucji opieki. Jeżeli wniosek zostanie złożony w terminie 2 miesięcy od dnia rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do instytucji, to dofinansowanie będzie przysługiwać od dnia rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do instytucji. Jeżeli wniosek zostanie złożony w późniejszym terminie, dofinansowanie będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku o dofinansowanie.

Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwać rodzicowi na drugie dziecko w sytuacji, kiedy jego pierwsze dziecko jest już pełnoletnie? Np. matka dziecka będzie wnioskować o przyznanie rodzinnego kapitału opiekuńczego na swoje drugie dziecko, które ukończy 12. miesiąc życia w marcu przyszłego roku, natomiast jej pierwsze dziecko jest już pełnoletnie i ma 20 lat.

Tak. Rodzinny kapitał opiekuńczy będzie w takiej sytuacji przysługiwać rodzicowi, bez względu na wiek dziecka pierwszego. Ustawowa definicja pierwszego dziecka oznacza bowiem najstarsze dziecko w rodzinie bez względu na jego wiek; w przypadku dzieci urodzonych tego samego dnia, miesiąca i roku, będących najstarszymi dziećmi w rodzinie, pierwsze dziecko oznacza jedno z tych dzieci wskazane przez matkę albo ojca.

Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał na dzieci urodzone przed 1 stycznia 2022 r.?

Tak. Zgodnie z projektowanymi przepisami prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego będzie przysługiwać także rodzicom, które już w dniu wejścia ustawy mają drugie i kolejne dzieci w wieku od ukończenia 12. do 36. miesiąca życia. Na takie dzieci rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do czasu ukończenia przez drugie lub kolejne dzieci 36. miesiąca życia.

Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przyznawany w oparciu o kryterium dochodowe?

Rodzinny kapitał opiekuńczy będzie świadczeniem niezależnym od dochodów rodziny (brak kryterium dochodowego) oraz zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Czy samotni rodzice również mogą ubiegać się o rodzinny kapitał opiekuńczy?

O rodzinny kapitał opiekuńczy może ubiegać się każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Świadczenie – po spełnieniu warunków ustawowych – otrzymają zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim, rodzice pozostający w nieformalnych związkach, jak i osoby samotnie wychowujące dziecko.

Czy wypłacając zasiłek macierzyński, mogę stosować ulgę dla klasy średniej?

Nie, jest to przychód z innych źródeł, a tylko do przychodów z pracy na etacie możesz stosować taką ulgę.

Czy z preferencji dla klasy średniej można skorzystać we wspólnym rozliczeniu z małżonkiem? Jeśli tak, to w jaki sposób ją liczyć?

Tak. Jest taka możliwość.

Jeżeli małżonkowie złożą wniosek o łączne opodatkowanie dochodów (w konsekwencji wspólne zeznanie), z preferencji dla klasy średniej może skorzystać każdy małżonek pod warunkiem, że połowa rocznych, łącznych przychodów z pracy na etacie obojga małżonków mieści się we wspomnianym przedziale przychodów, czyli od 68 412 zł do 133 692 zł, lub ten małżonek (również każdy z nich), którego przychody mieszczą się we wskazanym przedziale.

Czy z ulgi skorzystają wszyscy rodzice, tzn. związani z pracodawcą wszystkimi dostępnymi umowami, np. umową o pracę, umową zlecenie, umową o dzieło, prowadzący własną działalność gospodarczą, zarabiający na prawach autorskich?

Zwolnienie dotyczy przychodów:

• z pracy (w tym honorariów autorskich, uzyskanych w ramach umowy o pracę)
• z umów zlecenia zawartych z firmą
• z działalności gospodarczej.

Zwolnienie nie dotyczy natomiast przychodów uzyskanych w ramach umowy o dzieło, a także z praw autorskich (oczywiście z wyjątkiem tych, które zostały uzyskane w ramach umowy o pracę).

Ile będzie miał czasu ZUS na przyznanie i wypłatę kapitału? Jak szybko rodzic otrzyma pieniądze?

Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku o kapitał. Wynosi on 2 miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej niż w miesiącu, od którego przysługuje prawo do kapitału.
Jeśli kapitał zostanie przyznany, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.
Jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku rodzic otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do Prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Jak będzie w przypadku rodziców, których stosunek pracy obejmuje np. dwie lub więcej umowy, są zatrudnieni na umowę o pracę oraz jednocześnie umowę o dzieło lub umowę zlecenie?

O prawie do zwolnienia nie decyduje liczba umów zawartych przez podatnika. Zwolnienie dotyczy przychodów z pracy, a także z umów zlecenia zawartych z firmą, niezależnie od tego, od ilu pracodawców czy zleceniodawców uzyskiwane są przychody z tego źródła. Przy czym pracownik będzie mógł upoważnić każdego z płatników (przez złożenie pisemnego oświadczenia) do stosowania zwolnienia przy poborze zaliczki na podatek.

Jak będzie wyglądało rozliczenie roczne małżeństwa, w którym dwoje małżonków pracuje na podstawie umowy o pracę, ale tylko jeden małżonek będzie miał stosowana preferencję dla klasy średniej ze względu na wysokość miesięcznych zarobków. W jakiej wysokości w rozliczeniu rocznym będą mogli zastosować preferencję dla klasy średniej? Wyliczonej od łącznych dochodów czy w kwocie ulgi zastosowanej od jednego małżonka? Czy też wcale, bo łączny dochód przewyższa limit roczny?

Zgodnie z generalną zasadą małżonkowie rozliczają się indywidualnie. W stanie faktycznym podanym w pytaniu, jeśli małżonkowie złożą odrębne zeznania PIT-36 lub PIT-37, z preferencji dla klasy średniej skorzysta ten małżonek, k...