Skutki w PIT sprzedaży mieszkania nabytego w drodze dożywocia

W kwietniu 2018 r., w drodze umowy dożywocia, matka podatnika przeniosła na jego rzecz oraz na rzecz jego brata udziały w prawie własności lokalu mieszkalnego. W listopadzie 2022 r. matka zmarła, wobec czego zobowiązanie wobec niej wygasło. Natomiast w lutym 2023 r. rodzeństwo sprzedało to mieszkanie. Czy w związku ze zbyciem należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodu uzyskanego z tego tytułu?

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przez umowę o dożywocie właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, nabywca zaś zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, pomoc i pielęgnację. Umowa o dożywocie jest zatem umową zobowiązującą i wzajemną. Nabywca nieruchomości, który staje się jej właścicielem z mocy umowy dożywocia, nie jest ograniczony mimo zobowiązań, jakie na siebie przyjął wobec dożywotnika, w rozporządzaniu nabytą nieruchomością. Może on zarówno dokonywać wszelkiego rodzaju obciążeń tej nieruchomości prawami rzeczowymi ograniczonymi, jak i zbyć tę nieruchomość osobie trzeciej. Na skutek zawarcia umowy dożywocia dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości już w dacie zawarcia umowy. Z dniem podpisania aktu notarialnego dochodzi do nabycia nieruchomości.

Reguła ogólna wyrażona w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podaje, że opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie nieruchomości, jeżeli zostało dokonane w ciągu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie.

Datą nabycia przez podatnika udziału we współwłasności lokalu mieszkalnego jest data zawarcia umowy dożywocia, tj. kwiecień 2018 r., na skutek której stał się współwłaścicielem tej nieruchomości. Zatem bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca 2018 r., tj. od 31 grudnia 2018 r. W związku z tym, dokonane w lutym 2023 r. odpłatne zbycie udziału w lokalu mieszkalnym (nieruchomości) nabytego w kwietniu 2018 r., stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie.