Orzecznictwo: Leasing samochodu – w trakcie kontroli urząd będzie dokładny

Tezy informacyjne: I. Art. 123 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) zawiera obowiązek organów podatkowych do określonego zachowania się, z którym skorelowane jest uprawnienie stron do czynnego udziału w postępowaniu podatkowym. Podatnik w ramach tych uprawnień winien wskazać źródła dowodowe, czy choćby okoliczności, które wymagają dowodu dla wyjaśnienia sprawy ze względu na wątpliwości jakie w jego ocenie zebrane dowody wzbudzają lub zaistniałych zdarzeń gospodarczych nie potwierdzają.

II. Realizując obowiązek nałożony mocą art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wojewódzkie sądy administracyjne powinny we wskazówkach co do dalszego postępowania uwzględniać konkretny stan faktyczny sprawy i formułować wskazania, co do podjęcia konkretnych działań przez organ podatkowy.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Włodzimierz Kubiak, WSA del. Krystyna Skowrońska-Pastuszko, Protokolant: Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 października 2008 r. sygn. akt I SA/Bk 284/08 w sprawie ze skargi "I." sp. z o.o. w B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 26 maja 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za okres od 1 lipca 2003 r. od 31 grudnia 2004 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku, 2) zasądza od "I." sp. z o.o. w B. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w B. kwotę 2687 (dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 21 października 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 284/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku – po rozpoznaniu skargi "I." spółki z o.o. z siedzibą w B. (dalej: Skarżący albo Spółka) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 26 maja 2008 r., nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 21 grudnia 2007 r., nr [...], wydaną w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawych za okres od 1 lipca 2003 r. do 31 grudnia 2004 r. – (1) uchylił decyzje organów pierwszej i drugiej instancji, (2) stwierdził, że zaskarżone decyzje nie mogą być wykonane w całości, (3) zasądził od Dyrektora IS w B. na rzecz Spółki kwotę 2.991 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. Jako podstawę prawną powołano art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/, art. 152 oraz art. 200 w zw. z art. 205 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej w skrócie: p.p.s.a.).

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez WSA w Białymstoku):

2.1. Przedstawiając w uzasadnieniu wyroku przebieg postępowania WSA w Białymstoku podał, że w.w. decyzją organ pierwszej instancji określił Spółce zobowiązanie podatkowe w w.w. podatku w kwocie 19.123,00 zł w miejsce zadeklarowanego za okres od 1 stycznia 2004 r. do 21 grudnia 2004 r. w wysokości 0,00 zł oraz wysokość odsetek za zwłokę w łącznej kwocie 1.795,00 zł z tytułu niewpłaconych w terminie zaliczek na w.w. podatek okresy od lipca do grudnia 2003 r. i od stycznia do października 2004 r.

Organ stwierdził, że w zeznaniu CIT-8 za badany okres Spółka powinna była zadeklarować przychody podatkowe w kwocie 370.966,13 zł i koszty uzyskania przychodów w kwocie 300.141,38 zł. Do przychodów organ zaliczył otrzymane w 2004 r. przez Spółkę środki pieniężne w wysokości 31.380,89 zł, natomiast do kosztów uzyskania przychodów nie zaliczył kwoty 76.753,93 zł, stanowiącej wydatki leasingowanego samochodu wobec braku udowodnionego związku poniesionego wydatków z przychodem.

2.2. Utrzymując w mocy decyzje organu pierwszej instancji, organ odwoławczy wskazał, że w toku postępowania podatkowego organ pierwszej instancji w celu ustalenia okoliczności związanych z użytkowaniem samochodu Mercedes Viano Fun 2.2 zwracał się do Spółki o złożenie wyjaśnień popartych dowodami. Spółka nie posiadała jednak dowodów wskazujących na koszty związane z eksploatacją tego samochodu i wyjaśniła, że wydatki te pokrywał z własnych środków prezes Spółki S. T., który jeździł samochodem osobiście. Wskazano, że organ pierwszej instancji występował do P. Oddziału Straży Granicznej w B. o udzielenie informacji dotyczących dat przekraczania granicy Polski w latach 2004-2006 przez prezesa Spółki oraz dat przejazdu przez granicę Polski w tym samym okresie tego samochodu. Dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego, nie uznano za wiarygodne wyjaśnienia Spółki dotyczących użytkowania w.w. samochodu do celów służbowych. Przedstawione przez Spółkę zestawienie dat wyjazdów i tras nie pokrywa się w większości z danymi zawartymi w wydrukach z bazy centralnego Archiwum Odprawowego KGSG w Warszawie. Analizując powyższe dane organ ustalił, że w.w. samochodem podróżowały oprócz S. T., kierownik transportu – A. T. i inne osoby. Tym samym wyjaśnień Spółki o wykorzystywaniu samochodu wyłącznie przez prezesa Spółki do celów służbowych oraz dotyczący podróżowania nim wyjątkowo także przez inne osoby (A. T.), nie zostały przez organ uwzględnione.

Organ odwoławczy podniósł ponadto, że umowy, na których zawarcie powoływała się Spółka zostały w większości zawarte w 2006 r. w B. Zdaniem organu fakt, że prezes Spółki pokrył wydatki związane z eksploatacją samochodu i nie występował z roszczeniem do Spółki dowodzą, że traktował on samochód Mercedes jako prywatny, skoro uznał wydatki na zakup paliwa za koszt osobisty a nie koszt Spółki. Dyrektor IS uznał, że Spółka nie przedstawiła dowodów potwierdzających, że samochód był wykorzystywany na potrzeby działalności Spółki, a nie na cele osobiste jej Prezesa. Wobec braku udowodnionego związku poniesionego wydatku z przychodem uznano, że kwota 76.753,93 zł zasadnie została wyłączona z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm.; dalej w skrócie: u.p.d.o.p.).

Dyrektor IS w B. podał również, że w trakcie postępowania odwoławczego Spółka wniosła zastrzeżenia w sprawie środków pieniężnych w wysokości 31.380,89 zł, zaliczonych przez organ podatkowy do jej przychodów. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie Spółka wskazała, że wpłata środków w 2004 r. w kwocie 31.380,89 zł na konto Spółki została dokonana omyłkowo oraz, że kwotę 2.350 euro zwrócono na konto S. T. Odnosząc się do powyższych wyjaśnień organ podniósł, że fakt "omyłkowej" wpłaty gotówki na konto Spółki był przedmiotem wyjaśnień prowadzonych przed organem pierwszej instancji. W toku postępowania ustalono, że przedmiotowe wpłaty zostały zaksięgowane przez Spółkę na koncie 201-9999 "kontrahent niezidentyfikowany do wyjaśnienia". W trakcie postępowania podatkowego Spółka wyjaśniła, że otrzymane pieniądze są wpłatami z tytułu usługi marketingowej wykonanej przez S. T. w 2003 r. i że powinny wpłynąć na jego konto osobiste. Jednocześnie, mimo kilkukrotnych wezwań, Spółka nie przedstawiła dowodów potwierdzających prowadzenie w 2003 r. przez S. T. działalności gospodarczej, wykonania usług marketingowych na rzecz podmiotów, które dokonały wpłat na konto Spółki. W ocenie organu odwoławczego, nie mają logicznego uzasadnienia pisma kierowane przez Spółkę do podmiotów, które dokonały wpłat z prośbą o podanie kont bankowych celem zwrotu omyłkowo wpłaconych pieniędzy i jednoczesną prośbą o zgodę na przekazanie w.w. wpłat na konto osobiste w banku zagranicznym. Fakt nie podjęcia przez Spółkę jakichkolwiek działań mających na celu wyjaśnienie wpłat otrzymanych od w.w. podmiotów przez okres około 3 lat, tj. od momentu ich otrzymania do czasu wszczęcia kontroli, w ocenie Dyrektora IS dowodzi, że wpłaty te nastąpiły za jej wiedzą. Zdaniem organu odwoławczego, w związku z tym, że Spółka nie wyjaśniła i nie przedstawiła żadnych dowodów, iż wpłacone kwoty nie są jej przychodem, zasadnie uznano, że w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. należy je zaliczyć do przychodów podatkowych w miesiącu, w którym zostały faktycznie otrzymane, tj. w maju 2004 r. Organ odwoławczy podniósł, że ustaleń tych nie zmienia, fakt że Spółka przy piśmie z dnia 11 marca 2008 r. przedstawiła kopię "przelewu elektronicznego" wskazującego na wypłatę kwoty 2.350,00 euro tytułem "pismo z 25.07.2007". Z dołączonej kopii wydruku nazwanej przez Spółkę przelewem organ wywnioskował, że nie jest to dowód wiarygodny, wskazując, że z wydruku nie wynika na czyj rachunek i na jaki numer rachunku dokonano przelewu, a ponadto czy przelew został faktycznie zrealizowany, bowiem brak na nim stosownego potwierdzenia. Przelew ten sporządzony został w celu wycofania ze Spółki uprzednio otrzymanych środków pieniężnych i uzyskania w ten sposób "dowodu" wskazującego na zasadność złożonego uzupełnienia odwołania. Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, że ustalenia dokonane w sprawie zostały oparte na innych dowodach. W szczególności, przychód z tytułu nieodpłatnego użytkowania lokalu położonego w B. przy ul. Ś. ustalono w oparciu o umowę użyczenia zawartą 14 września 2003 r. oraz pisma Spółki z 22 lutego 2007 r. Ustalenia dotyczące użytkowania przez Spółkę w.w. samochodu oparto na protokole kontroli i wyjaśnieniach Spółki składanych w odpowiedzi na wezwania zawartych w pismach z 9 marca, 5 lipca i 14 sierpnia 2007 r. oraz informacji uzyskanych z P. Oddziału SG w B.

3. Stanowiska stron przed WSA w Białymstoku:

3.1. W skardze do WSA w Białymstoku Spółka wniosła o uchylenie decyzji obydwu instancji oraz zasądzenia kosztów postępowania. Decyzji organu odwoławczego zarzucono: (1) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 15 ust. 1 i art. 25 ust. 1 i 2 u.p.d.o.p. oraz (2) naruszenie przepisów postępowania podatkowego, tj. art. 120, art. 121 § 1, art. 122, art. 180, art. 187, art. 188 i art. 210 § 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej w skrócie: O.p.).

Zdaniem Spółki brak jest podstaw do kwestionowania zasadności zaliczenia kosztów wydatków poniesionych na eksploatację samochodu, dlatego tylko, że Spółka nie ujmowała ich w ewidencji wydatków związanych z eksploatacją samochodu. Żaden z przepisów prawa nie zabrania nie zaliczania przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów wszystkich wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Fakt, że zdarzały się przypadki, gdy w wyjazdach za granicę prezesa Spółki towarzyszyły inne osoby (A. T. i dzieci Państwa T.), nie oznacza wyjazdów w celach prywatnych. Obecność innych osób Spółka tłumaczyła względami bezpieczeństwa w długich podróżach i obawą przed zaśnięciem kierującego pojazdem prezesa Spółki. Organy podatkowe nie przeprowadziły jakichkolwiek czynności, któr...