Wiążąca Informacja Stawkowa – czy pomoże podatnikom?

Założeniem Wiążącej Informacji Stawkowej jest zagwarantowanie przedsiębiorcom stosowania prawidłowej stawki VAT dla sprzedawanych dóbr i świadczonych usług. Instytucja ta funkcjonować będzie w pewnym zakresie od 1 listopada br. i da podatnikom, którzy mają wątpliwości co do prawidłowości zastosowanej stawki VAT, możliwość zasięgnięcia w tym zakresie opinii Krajowej Administracji Skarbowej. W pełnym zaś zakresie działać będzie od 1 kwietnia 2020 r.

Należy wyrazić uznanie Ministerstwu Finansów za konsekwencję w stwarzaniu przedsiębiorcom możliwości ustalenia właściwych podstaw opodatkowania. Wiążąca Informacja Stawkowa jest bowiem trzecią instytucją po Wiążącej Informacji Akcyzowej i Wiążącej Informacji Taryfowej mającą za cel danie możliwości uzyskania doniosłej prawnie informacji w zakresie opodatkowania czy objęcia taryfą celną. Są one wiążące ponieważ chronią podatników przed konsekwencjami błędnych działań organów podatkowych lub celnych nie pozwalając im na dokonywanie dowolnej oceny zastanego stanu faktycznego mieszczącego się w zakresie wydanej interpretacji. Vatowcom ma zaś zapewnić gwarancję zastosowania właściwej stawki VAT według klasyfikacji statystycznych.

Ochrona wynikająca z WIS

Walor ochronny WIS okaże się szczególnie istotny, gdy podczas przeprowadzanej kontroli podatkowej wykonujący ją organ zakwestionuje zastosowaną przez podatnika stawkę podatku od towarów i usług. Jeżeli informacja o niej uzyskana przez podatnika wskazywać będzie, iż stawka przez niego zastosowana jest zgodna z decyzją administracyjną, w której to formie WIS zostaje wydana, kontrolujący nie będą mieli możliwości podważenia postępowania vatowca.

Co istotne WIS będą mogli posługiwać się także podatnicy inni niż ten, który wystąpił z wnioskiem o sklasyfikowanie towaru lub usługi o ile przedmiot transakcji będą stanowiły towar lub usługa objęte tą klasyfikacją. Zastosowanie się do WIS wydanej na rzecz innego podatnika lecz dotyczącej tego samego towaru lub usługi nie może mu zaszkodzić również w przypadku zakwestionowania przez organ podatkowy stawki VAT a zgodnej z interpretacją. W stosunku do podatnika w takiej sytuacji nie będą mogły być prowadzone żadne działania restrykcyjne, a więc postępowanie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, naliczane odsetki za zwłokę a podatnicy zwolnieni z VAT w świetle WIS będą mogli korzystać z niego w dalszym ciągu.

PKWiU kością niezgody

Czy wprowadzenie do systemu VAT Wiążącej Informacji Stawkowej to dobry pomysł? Na pewno to lepsze rozwiązanie od istniejącego obecnie, które polega na dwustopniowości ustalania stawki VAT. Podatnik swe starania o interpretację rozpoczyna od wystąpienia z wnioskiem do Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Łodzi o klasyfikację statystyczną towaru lub usługi. Kolejnym krokiem jest zwrócenie się z otrzymaną opinią statystyczną do organu skarbowego o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie stawki VAT. Ewentualnością nieprawidłowej klasyfikacji statystycznej obciążony był podatnik gdyż organy skarbowe traktowały ją jako element stanu faktycznego sprawy i za błędne przypisanie symbolu statystycznego odpowiedzialność ponosił vatowiec.

Takie samoograniczanie się organów skarbowych nie było przez sądownictwo administracyjne uznane za prawidłowe. Wskazał na to WSA w Krakowie w wyroku z 10 września 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1206/15, w pełni podtrzymanym wyrokiem NSA z 29 listopada 2017 r., sygn. akt I FSK 179/16. Sądy uznały, że jeżeli konkretny przepis podatkowy odwołuje się do klasyfikacji statystycznej jako warunku zastosowania określonego sposobu opodatkowania, np. obniżonej stawki VAT, Minister Finansów nie może uchylić się od oceny stanowiska wnioskodawcy co do prawidłowości zaklasyfikowania statystycznego towaru lub usługi, o ile we wniosku zostaną przedstawione informacje o składzie produktu, sposobie jego wytwarzania itp. okoliczności faktyczne mające znaczenie dla przyporządkowania towarów lub usług do konkretnych ugrupowań statystycznych. NSA podważył uznawanie symbolu statystycznego za element stanu faktycznego. Organ skarbowy byłby bowiem takim symbolem związany, co przekreślałoby możliwości zmiany klasyfikacji statystycznej, a organ musiałby podzielić stanowisko wnioskodawcy w tym zakresie a w konsekwencji w kwestii stawki podatku.

Biorąc pod uwagę walor ochronny interpretacji indywidualnych i Wiążącej Informacji Stawkowej nie różnią się one, obydwie mogą być też w określonych okolicznościach uchylone z urzędu. Różni je forma, WIS jest decyzją administracyjną natomiast informacja indywidualna jest pismem autorstwa organu skarbowego. Moim zdaniem nic nie stało na przeszkodzie, aby interpretacjom prawa podatkowego nadać formę decyzji a ich przedmiot rozszerzyć o ustalenie klasyfikacji statystycznej mającej wpływ na zakres opodatkowania. Inaczej mówiąc zbędne było dodawanie choćby z najszlachetniejszych pobudek nowej instytucji do systemu VAT skoro wystarczyłoby doprecyzowanie już istniejącej.

Nie będzie tak łatwo?

Zwrócić trzeba uwagę, że we wniosku o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej podatnik musi opisać towar bądź usługę bardzo szczegółowo, dołączyć do niego dokumenty ich dotyczące w postaci fotografii, katalogów itp. To zrozumiałe, iż przedmiot klasyfikacji przedstawić należy jak najszczegółowiej, aby klasyfikujący go organ mógł podjąć trafną decyzję. Jednak pamiętać trzeba, że im większa szczegółowość tym większe prawdopodobieństwo, że kontrolujący (pomimo ochrony jaką podatnikowi WIS ma zapewnić) zakwestionują jakiś detal, który ich zdaniem nie będzie pasował do obrazu towaru lub usługi mogących w ich opinii korzystać ze stawki określonej w WIS. Sprawa znajdzie finał w sądzie administracyjnym. Scenariusz taki nie wydaje się nieprawdopodobny.
Zgodnie z art. 42g ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu nadanym ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.1751 z 13 września 2019 r.) WIS wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Ustawodawca opierając się na regulacji Ordynacji podatkowej zastrzega, że do tego terminu nie wlicza się m.in. opóźnień niezależnych od organu, a za takie z pewnością podmiot zobowiązany do wydania WIS uzna czas badań laboratoryjnych towaru poddawanego klasyfikacji. Naturalnym jest pytanie co w czasie oczekiwania na dokonanie klasyfikacji pod względem stawki VAT ma zrobić podatnik z towarem, którego wniosek dotyczy. Czy sprzedawać ze stawką podstawową a potem ewentualnie dokonywać korekt - a co jeśli nabywcami są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej- czy powstrzymać się ze sprzedażą i czekać na WIS. To ostatnie oznaczać będzie nie osiąganie przychodu.

Poczekamy, zobaczymy...

Na zakończenie nasuwa się refleksja, że klasyfikacje statystyczne w których mają zmieścić się wszystkie istniejące wyroby oraz usługi i uzależnianie od tego ujęcia stawki VAT jest gorsetem uciskającym obrót gospodarczy a w szczególności ograniczającym jego elastyczność. Jedna ustalona na niewygórowanym poziomie stawka VAT pozbawiona zwolnień i obniżek o charakterze społeczno-politycznym jest czymś bardzo pożądanym.

Jednakże z częściową choćby odpowiedzią na tytułowe pytanie należy moim zdaniem zaczekać do chwili kiedy zacznie funkcjonować walor ochronny Wiążących Informacji Stawkowych, a więc przynamniej do połowy przyszłego roku.

Adam Okonkwo