Usprawnienie procesu inwestycyjnego CPK - nowe zwolnienia podatkowe

Przepisy zawarte w ustawie z 22 lipca 2022 r. o usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego mają na celu przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego „Porty Lotnicze” w spółkę prawa handlowego oraz wprowadzenie szeregu zmian w ustawie o CPK oraz w innych ustawach, zmierzających do usprawnienia procesu inwestycyjnego oraz wsparcia i przyspieszenia realizacji inwestycji. W związku z tym, w ustawie o PIT zostaną dodane nowe zwolnienia, a w ustawie o podatku od spadków i darowizn - nowe wyłączenie z tego podatku.

I. Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego „Porty Lotnicze”

Obecnie PPL działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 września 2017 r. o przedsiębiorstwie państwowym „Porty Lotnicze”. PPL zostaną przekształcone w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa działającą pod nazwą Polskie Porty Lotnicze Spółka Akcyjna. Przekształcenia dokona Pełnomocnik Rządu do spraw Centralnego Portu Komunikacyjnego, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Akt przekształcenia PPL sporządzony przez Pełnomocnika zastąpi czynności określone w przepisach ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, poprzedzające złożenie wniosku o wpis spółki do rejestru przedsiębiorców. Dniem przekształcenia będzie pierwszy dzień miesiąca przypadającego po wpisaniu Spółki do rejestru przedsiębiorców. Z tym dniem nastąpi skutek wykreślenia PPL z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Z dniem przekształcenia Spółka wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki, których podmiotem było PPL. Pełnomocnik w terminie 6 miesięcy od dnia przekształcenia wniesie akcje Spółki na podwyższenie kapitału zakładowego Spółki Celowej, o której mowa wart. 2 pkt 10 u.c.p.k. Udziały w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki Celowej obejmie Skarb Państwa.

II. Zmiany w ustawie o Centralnym Porcie Komunikacyjnym

Ustawa znacząco rozbudowuje regulacje przewidziane dla Inwestycji Towarzyszących – a zatem przedsięwzięć wskazanych w przepisach wykonawczych do u.c.p.k., nie będących Inwestycjami w rozumieniu u.c.p.k.. Ustawa wskazuje przy tym, ze Inwestycjami będą także przewidziane w innych spec-ustawach projekty, w szczególności w zakresie budowy dróg, linii kolejowych, sieci przesyłowych czy rurociągów ropy naftowej - o ile będą one przestrzennie i funkcjonalnie powiązane z projektowanym lotniskiem.

Ustawa uprawnia Radę Ministrów do wydania rozporządzenia, w którym wskazane zostaną gminy lub ich części, na których terenie, w celu przygotowania obszaru Inwestycji, stosowane będą:

1. szczególne zasady gospodarowania nieruchomościami, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz realizacji inwestycji;
2. szczególne zasady nabywania nieruchomości;
3. szczególne zasady udostępniania nieruchomości na cele badań przyrodniczych.

Szczególne zasady gospodarowania nieruchomościami, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz realizacji inwestycji wskazane w takim rozporządzeniu będą mogły w szczególności polegać na:

1. uprawnieniu Pełnomocnika do wyrażania zgody na ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych, zawarcie umów dzierżawy i najmu nieruchomości gruntowych Skarbu Państwa oraz umów, które pozwalają na realizację inwestycji na tych nieruchomościach,
2. wprowadzeniu zakazów:
   1. wydawania pozwoleń na budowę;
   2. wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla wszystkich lub wybranych zmian sposobu zagospodarowania terenu;
   3. prowadzenia postępowań administracyjnych i dokonywania czynności materialno-technicznych skutkujących połączeniem lub podziałem działek ewidencyjnych;
   4. wydzielania samodzielnych lokali mieszkalnych w budynkach;
   5. zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części;
   6. wydawania decyzji dokonujących lokalizacji inwestycji celu publicznego na podstawie innych spec-ustaw.

Ustawa określa przy tym inwestycje zwolnione z takich zakazów oraz daje możliwość odstąpienia od stosowania określonego zakazu – na podstawie decyzji Pełnomocnika. Ustawa przewiduje także, we wskazanym w niej zakresie, uprawnienia do otrzymania odszkodowania w związku z wprowadzeniem ww. zakazów.

Szczególne zasady nabywania nieruchomości wskazane ww. rozporządzeniu Rady Ministrów obejmować będą:

1. prawo pierwokupu nieruchomości na rzecz Spółki Celowej, z wyłączeniem samodzielnych lokali mieszkalnych (ustawa wyłącza przy tym prawo pierwokupu przysługujące w tym zakresie gminie na podstawie przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami),
2. uprawnienie Spółki Celowej do:
   1. nabywania nieruchomości za cenę odpowiadającą najwyższej z wartości ustalonych zgodnie z właściwymi przepisami u.c.p.k. (które wskazują w tym zakresie na wartość rynkową zwiększoną o 20% wartości gruntu i 40 % wartości budynków, wartość odtworzeniową bez uwzględnienia stopnia zużycia, wartość określoną jako wskazaną wielokrotność wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni, oraz wartość odnoszoną do powierzchni danej nieruchomości pomnożonej przez 150% średniej ceny rynkowej jednego metra kwadratowego takiej nieruchomości),
   2. nabywania nieruchomości za cenę określoną w operacie szacunkowym wraz z ustanowieniem renty z tytułu zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej,
   3. wypłaty rekompensaty w związku ze spadkiem zdolności kredytowej zbywcy nieruchomości.

Zapłata ceny za nabyte w tym trybie nieruchomości (podobnie jak i za nieruchomości wywłaszczone zgodnie z u.c.p.k.) będą, na zasadach określonych w ustawie, podlegać zwolnieniu od podatków dochodowych, zaś nabycie ww. renty zwolnione będzie od podatku od spadków i darowizn.

Szczególne zasady udostępniania nieruchomości na cele badań przyrodniczych określone w ww. rozporządzeniu Rady Ministrów polegać będą do uprawnienia do wstępu, za odszkodowaniem, na cudzy grunt w celu przeprowadzenia takich badań.

Zgodnie ze zmienioną u.c.p.k. prawo wstępu na teren cudzej nieruchomości będzie także przysługiwać:

1. w celu prowadzenia badań przyrodniczych – na podstawie aktu prawa miejscowego (rozporządzenia wojewody);
2. w celu prowadzenia badań i pomiarów niezbędnych do przeprowadzenia inwestycji – na podstawie decyzji wojewody;
3. w celu prowadzenia prac wstępnych – na podstawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla Inwestycji lub Inwestycji Towarzyszących (dalej: „decyzja środowiskowa”).

Ustawa upoważnia jednocześnie wojewodę do wydania zarządzenia w sprawie planu rezerwacji, w którym dokona on rezerwacji obszaru dla Inwestycji Towarzyszących – przy czym skutki ujęcia określonych obszarów w takim planie będą analogiczne do skutków, jakie dla określonych obszarów wywołuje objęcie ich ww. rozporządzeniem Rady Ministrów. Przyjęcie planu rezerwacji nie będzie wymagało zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Plan rezerwacji utraci moc z dniem utraty ważności przez decyzję środowiskową dla Inwestycji Towarzyszącej lub po upływie 6 lat od dnia jego wejścia w życie.

Pozwolenie na budowę Inwestycji lub Inwestycji Towarzyszących będzie mogło dotyczyć także wyłącznie prac przygotowawczych, takich jak np. dokonanie rozbiórki, niwelacji terenu czy budowa przyłączy.

Nieruchomości wywłaszczane na cele Inwestycji staną się własnością Spółki Celowej.

Ustawa modyfikuje zasady gromadzenia i dysponowania przez Spółkę Celową zasobem nieruchomości. W skład Zasobu wchodzić będą nieruchomości będące własnością Spółki Celowej jak i własnością Skarbu Państwa. Będą one mogły być obciążane prawami obligacyjnymi, rzeczowymi oraz ustanowionym na nich (w przypadku nieruchomości skarbowych) prawem użytkowania wieczystego. Ustawa określa także zasady wyłączania określonych nieruchomości z Zasobu (np. w przypadku zgłoszenia do nich roszczeń) jak i włączania do Zasobu dodatkowych nieruchomości (np. w celu zaoferowania ich jako nieruchomości zamienne w przypadku wywłaszczenia).

Inwestorem Inwestycji Towarzyszących będzie mogła być Spółka Celowa, a także inne podmioty, w szczególności spółki przewozowe, o których mowa w ustawie z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”. Ustalenie lokalizacji Inwestycji Towarzyszącej będzie mogło następować także w planie miejscowym Inwestycji Towarzyszącej, przyjmowanym przez wojewodę. Plan taki będzie mógł być przyjęty niezależenie od ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Dla obszaru otoczenia CPK, tj. obszaru, jaki będzie wskazany w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, zostanie przez Radę Ministrów, po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, przyjęta strategia rozwoju, zwaną dalej „strategią”. Wskutek uchwalenia strategii strategia rozwoju województwa, powiatu oraz gminy, plan zagospodarowania przestrzennego województwa oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w gminie podlegać będą obowiązkowi dostosowania do ustaleń strategii, w terminie 24 miesięcy od dnia jej uchwalenia.

Ustawa zawiera także regulacje dotyczące uchwalania planów miejscowych projektu relokacji, do których, w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosowane będą przepisy dotyczące miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Plany takie uchwalane będą w celu realizacji projektów zorganizowanej relokacji miejscowości albo ich części w związku z nabywaniem nieruchomości na cele realizacji zadań określonych w u.c.p...