Podatki 2014: Kontrowersje wokół klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania

Na wtorkowym posiedzeniu Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu tzw. dużej nowelizacji Ordynacji podatkowej. Nowela ma wprowadzić aż 125 zmian. Najwięcej emocji budzi kwestia klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Według resortu finansów, pełnić ma ona funkcję prewencyjną. Jak wskazują natomiast przedsiębiorcy, jej wprowadzenie może zwiększyć „opresyjność” systemu.

Zgodnie z założeniami, klauzula ma pozwolić na zwalczanie „sztucznych konstrukcji prawnych, zwykle zawierających elementy zagraniczne, wykorzystywanych zazwyczaj przez wielkie korporacje do unikania zapłaty podatku”. Jak tłumaczy resort finansów, klauzula będzie mieć zastosowanie w przypadku, gdy dana transakcja zostanie rzeczywiście przeprowadzona, a prawne czynności zmierzają do obejścia podatkowych przepisów.

„Klauzula jest powszechnie stosowana na świecie. Jej wprowadzenie zaleca Komisja Europejska. Polska należy do nielicznych krajów, które takich rozwiązań jeszcze nie wprowadziły” – wyjaśnia projektodawca.

Tego rodzaju klauzulę próbowano już wprowadzić kilka lat temu, jednak została ona uznana przez Trybunał Konstytucyjny za niedopuszczalną. Przeciwnicy jej wprowadzenia wskazują, że prowadzone w szybkim tempie prace mogą poskutkować niską jakością przepisów i taką samą decyzją Trybunału.

– Trybunał wskazał, iż ,,klauzula” w zakresie wynikającym z art. 24b, § 1 Ordynacja podatkowa była nieprecyzyjna i pozwalała organom podatkowym na zbyt dużą swobodę. Ponadto istniało ryzyko nieprzewidywalności podejmowanych na podstawie tego przepisu rozstrzygnięć. Tym samym artykuł ten naruszał zasadę zaufania obywateli do państwa i do stanowionego prawa – mówi ekspert Pracodawców RP, Mariusz Korzeb.

Obecnie kontrowersje budzi także kwestia stosowania klauzuli przez organy podatkowe. Jak twierdzi Korzeb, z reguły negatywne nastawienie fiskusa do przedsiębiorców może rodzić obawy o to, czy rozwiązanie to byłoby stosowane prawidłowo.

– Wydaje się, że wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w rzeczywistości ma na celu odstraszenie przedsiębiorców od stosowania optymalizacji podatkowej – nawet tej racjonalnej i zgodnej z przepisami prawa – w wyniku czego zwiększą się wpływy budżetu państwa – dodaje Korzeb.

Wprowadzenie zmian przewidują – przygotowane przez resort finansów – założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja ma wejść w życie jeszcze w 2014 r., choć część zmian zacznie obowiązywać dopiero w 2015 r.

mp