Każdy kij ma dwa końce

Kwota wolna od podatku być może za niedługo zostanie podwyższona. Bardzo dobrze. Warto jednak pamiętać, że każdy kij ma dwa końce. Podwyżka kwoty wolnej od PIT może mieć skutki również negatywne.

Wkrótce mają rozpocząć się prace legislacyjne dotyczące podwyższenia kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Obecnie wynosi ona niecałe 3,1 tys. zł. Wartość ta pozostaje na niezmienionym poziomie od 2009 roku. To, że jest ona śmiesznie niska, jest oczywiste. Jakiś czas temu pisaliśmy, że powinna być podwyższona. Zresztą na jej zaniżoną wartość zwrócił także uwagę Trybunał Konstytucyjny.

Trybunał Konstytucyjny 28 października 2015 r. w wyroku o sygn. akt K 21/14 podzielił stanowisko Rzecznika Prawo Obywatelskich. Uznał, że art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim nie przewiduje mechanizmu korygowania kwoty zmniejszającej podatek, gwarantującego co najmniej minimum egzystencji, jest niezgodny z art. 2 i art. 84 Konstytucji RP. Przepis ten przestanie obowiązywać 30 listopada 2016 r. i do tego czasu trzeba znaleźć nowe rozwiązanie prawne. Zdaniem TK brak mechanizmu korygującego kwotę zmniejszającą podatek dochodowy od osób fizycznych, a zatem wieloletnie utrzymywanie kwoty wolnej od podatku na stałym poziomie i uniezależnienie jej od sytuacji społeczno-gospodarczej państwa, jest wadliwością prawa podatkowego niedopuszczalną w demokratycznym państwie prawnym.

Z projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych autorstwa Prezydenta RP wynika, że kwota wolna od opodatkowania ma zostać podwyższona do 8 tys. zł.

Wydaje się, że dla nas – podatników – to dobra wiadomość. Dzięki wyższej kwocie wolnej zapłacimy niższy podatek. Każdy kij ma jednak dwa końce. Nie można zapomnieć, że wyższa kwota wolna od podatku i tym samym niższy do zapłacenia PIT to również niższe dochody jednostek samorządu terytorialnego. Gminy, powiaty i województwa mają bowiem swój udział w podatku dochodowym pochodzącym z ich terenu. Gdy dochody z PIT będą niższe, tym samym niższe będą dochody jednostek samorządowych. Zgodnie z obecnymi przepisami 37,79 proc. podatku wraca do gmin, 10,25 proc. dostają powiaty, a 1,6 proc – województwa.

Na szczęście zbliżające się ewentualne problemy z finansami samorządów dostrzega Ministerstwo Finansów. Resort zapowiedział już konsultacje z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego w sprawie skutków podwyższenia kwoty wolnej. Spotkanie ma odbyć się 18 stycznia. Zobaczymy, co przyniesie. Może rozwiązaniem byłoby zwiększenie udziału samorządów w podatku. My mielibyśmy wyższą kwotę, a samorządy – większy udział w płaconych podatkach?

Pozostaje liczyć na to, że uda się znaleźć optymalne rozwiązanie, które zadowoli wszystkich.

Nie da się nie zauważyć, że przed ustawodawcą trudne zadanie. Trzeba spełnić obietnicę wyborczą, podwyższyć kwotę wolną, a jednocześnie zrobić to w taki sposób, by jej podwyżka nie miała negatywnego wpływu na stan finansów publicznych. Miejmy nadzieję, że się uda. W przeciwnym razie powstałą dziurę w kasie państwa w jakiś sposób trzeba będzie załatać, chociażby poprzez podwyżki innych podatków. Mieliśmy z tym do czynienia wielokrotnie. Zresztą to problem nie tylko nasz, ale globalny. Wszyscy wiemy, czym kończą się decyzje polityków, które podejmowane są jedynie z punktu widzenia politycznego, a nie ekonomicznego. Przypominają o tym między innymi autorzy świetnej książki pt. Falowanie aktywności gospodarczej (J. Beksiak, M. Ciżkowicz, J. Karnowski – Wydawnictwo C.H. Beck).

Na koniec, zmieniając nieco temat, przy okazji analizy wysokości kwoty wolnej od podatku ocenie należałoby też poddać wysokość ryczałtowych kosztów uzyskania przychodów przy umowach o pracę. One także nie były waloryzowane od lat. Przypomnijmy tylko, że w przypadku zatrudnienia na jednej umowie o pracę w miejscu zamieszkania te koszty to 1335 zł rocznie. Pracownik dojeżdżający, zatrudniony na jednej umowie odliczy natomiast 1668,72 zł. Jakby nie patrzeć, niewiele.

Krzysztof Koślicki
redaktor naczelny
www.podatki.biz