Jak mały podatnik rozlicza VAT

Przeliczenia dokonuje się według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. Wynik zaokrągla się do 1000 zł.

Zgodnie z tabelą kursów NBP nr 190/A/NBP/2019 z dnia 1 października 2019 r. średni kurs euro ogłoszony na pierwszy dzień roboczy października 2019 roku wynosił 4,3734 zł. Zatem na rok bieżący kwoty te wynoszą:

• 1 200 000 euro x 4,3734 zł/euro = 5 248 000 zł
• 45 000 euro x 4,3734 zł/euro = 197 000 zł

Metoda kasowa

Posiadanie statusu małego podatnika umożliwia mu - w przeciwieństwie do pozostałych podatników – wybór kasowej metody rozliczania VAT, po wcześniejszym zawiadomieniu urzędu skarbowego.
Kasowa metoda rozliczania się z VAT jest korzystnym rozwiązaniem dla vatowców, którzy należności za swe świadczenia nie otrzymują w terminach określonych w fakturach. Złą – lecz niestety nierzadką praktyką – jest opóźnianie płatności należnych od dużych podmiotów gospodarczych na rzecz niewielkich firm. Dlatego ratunkiem dla tych ostatnich jest właśnie zastosowanie kasowej metody rozliczania VAT.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT polega ona na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonanych przez taki podmiot dostaw towarów i świadczonych usług powstaje:

1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

Przy czym, otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Ta szczególna zasada ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego u małych podatników nie narusza szczególnych momentów powstania obowiązku podatkowego.

Faktura wystawiona przez małego podatnika zawierać musi wszystkie elementy wymienione w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. Ponadto konieczne jest umieszczenie na niej adnotacji „metoda kasowa”, będącej informacją dla kontrahentów.

Przy zastosowaniu tej metody faktury tak sprzedażowe jak i zakupowe ujmowane są w rejestrach VAT oraz deklaracjach VAT za okres faktycznej zapłaty. W związku z tym może mieć miejsce sytuacja gdy ta sama faktura będzie musiała zostać wykazana w kilku deklaracjach VAT. Będzie to konieczne, gdy zapłata za nią dokonana zostanie w ratach obejmujących różne okresy rozliczeniowe.

Zastosowanie metody kasowej możliwe jest po poinformowaniu naczelnika urzędu skarbowego do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie ona stosowana. Formą zawiadomienia jest złożenie odpowiednio wypełnionego formularza VAT-R.

W myśl art. 21 ust. 4 ustawy o VAT mały podatnik traci prawo do rozliczania się metodą kasową począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył kwotę uprawniającą do uzyskania statusu małego podatnika.

Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę.

Warto zwrócić uwagę, że obowiązek podatkowy na zasadzie kasowej stosuje się do przypadków otrzymania faktur nawet, gdy podatnik nie będzie już miał prawa do stosowania metody kasowej. Jest to konsekwencją zapisu art. 21 ust. 2 ustawy o VAT, iż metoda kasowa ma zastosowanie do czynności wykonanych w okresie, gdy podatnik był uprawniony do jej stosowania. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 5 grudnia 2013 r., sygn. IPPP1/443-1037/13-2/IGo.

Rozliczanie kwartalne

Jest to kolejny przywilej, którym cieszyć się może mały podatnik. Dokonując rejestracji jako podatnik czynny podmiot gospodarczy zmuszony jest stosować miesięczny okres rozliczeniowy przez pierwsze 12 miesięcy działalności. Gdy upłynie pierwszy rok działalności podatnik ma prawo do zmiany sposobu rozliczeń z miesięcznego na kwartalny.

Zgodnie z art. 99 ust. 3 ustawy o VAT kwartalne rozliczenie VAT może zostać przez podatnika wybrane poprzez zaktualizowanie formularza VAT-R. Podatnik może to uczynić najpóźniej do 25 dnia drugiego miesiąca kwartału, za który po raz pierwszy będzie złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Terminy te są zatem następujące:

• 25 lutego, gdy rozliczenie dotyczy I kwartału,
• 25 maja, gdy rozliczenie dotyczy II kwartału,
• 25 sierpnia, gdy rozliczenie dotyczy III kwartału,
• 25 listopada, gdy rozliczenie dotyczy IV kwartału.

Jest to więc zabieg prosty do wykonania, konieczne jest jedynie dochowanie powyższych terminów.
Rozliczenie kwartalne jest korzystnym wyborem w sytuacji występowania u podatnika nadwyżki podatku należnego nad naliczonym. Korzyści ze stosowania tej metody rozliczania VAT jest sporo.
Jedną z nich jest dysponowanie przez podatnika większą ilością czasu na dokonanie odliczenia VAT z faktur zakupowych. Przy kwartalnym sposobie rozliczania przysługuje ono w kwartale otrzymania takiego dokumentu oraz w dwóch po nim następujących kwartałach.

Przykład
Podatnik otrzymał fakturę w styczniu. Zatem rozliczenia jej może dokonać w I, II oraz III kwartale danego roku. Nie musi się z nim spieszyć.

To bardzo dogodne rozwiązanie. Pozwala bowiem na uniknięcie konieczności dokonania korekt deklaracji w przypadku otrzymania faktury z opóźnieniem.

Gdyby w powyższym przykładzie zastąpić rozliczenie kwartalne miesięcznym, odliczenie mogłoby nastąpić za styczeń, luty oraz marzec. Korekta deklaracji VAT-7 byłaby zatem nie do uniknięcia.

Wśród kolejnych zalet kwartalnego rozliczania VAT wymienić należy:

1. zwiększenie płynności finansowej firmy. Jest ono osiągane poprzez istnienie możliwości dłuższego obracania środkami pochodzącymi z naliczonego w fakturach sprzedażowych VAT. To zaś daje rezultat w postaci stworzenia warunków do większej swobody w planowaniu bieżących wydatków i dokonywaniu inwestycji.
2. ograniczenie formalności wiążących się ze składaniem deklaracji VAT. W roku podatnik musi złożyć zaledwie cztery takie dokumenty. Przy dwunastu jakie przesłać musiałby do urzędu skarbowego, gdyby rozliczał się na zasadach ogólnych to duża ulga.
3. gdy podatnik dokonuje wpłaty do urzędu skarbowego, również nie musi ich być tak wiele jak w przypadku rozliczeń miesięcznych.

Oprócz ograniczenia formalności obniżeniu również zmniejszeniu ulega prawdopodobieństwo popełnienia pomyłki.

Umożliwienie małemu podatnikowi stosowania kasowej metody rozliczania VAT w połączeniu z prawem do kwartalnych rozliczeń to rozwiązanie słuszne. Lecz biorąc pod uwagę ograniczanie przez ustawodawcę ich zakresu, nie wiadomo jak długo ta grupa vatowców będzie mogła cieszyć się tymi możliwościami.

Adam Okonkwo