Jak kontrolować pracownika na zwolnieniu lekarskim

Pracodawcy mogą sprawdzić, czy ich pracownicy w okresie, gdy pobierają wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy albo świadczenie rehabilitacyjne, prawidłowo korzystają ze zwolnienia lekarskiego od pracy. Jeśli świadczenia chorobowe pracownikom wypłaca ZUS, na wniosek pracodawcy kontrolę przeprowadzi zakład.

Co można sprawdzić?

Pracodawca kontrolujący, czy pracownik prawidłowo wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy z powodu choroby lub sprawowania opieki nad dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, powinien ustalić czy:

• nie wykonuje on pracy zarobkowej albo

• nie wykorzystuje zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem.

Jeśli pracownik korzysta ze zwolnienia, aby opiekować się dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, dodatkowo nalezy ustalić, czy w tym okresie inni członkowie rodziny mogą zaopiekować się dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Nie dotyczy to opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Można kontrolować pracownika zarówno wtedy, gdy lekarz zaznaczył na zwolnieniu „chory powinien leżeć”, jak i wtedy gdy zaznaczył „chory może chodzić”.

Jak ustalić, kogo kontrolować?

ZUS radzi, aby kontrolować przede wszystkim osoby, które:

• korzystają często z krótkich zwolnień lekarskich,

• otrzymują kolejne zwolnienia od różnych lekarzy,

• korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych,

• były już pozbawione prawa do wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego lub zasiłku opiekuńczego albo świadczenia rehabilitacyjnego, bo niewłaściwie wykorzystywały zwolnienia lekarskie od pracy,

• istnieją podejrzenia, że w czasie zwolnienia od pracy pracownicy wykonują pracę zarobkową lub wykorzystują zwolnienie niezgodnie z jego celem (np. pojawi się informacja, że pracownik w czasie zwolnienia pracuje u innego pracodawcy).

Kto może samodzielnie kontrolować pracowników na zwolnieniach lekarskich?

Samodzielnie kontrolować sposób wykorzystania zwolnień lekarskich przez pracowników mogą pracodawcy, wypłacający za okres tego zwolnienia z własnych środków wynagrodzenie za czas choroby (na podstawie art. 92 Kodeksu pracy). Jeśli za okres zwolnienia przysługuje pracownikowi zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy albo świadczenie rehabilitacyjne, to o tym, kto będzie kontrolował pracowników, decyduje liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego.

Jeśli pracodawca zgłasza do ubezpieczenia chorobowego do 20 osób, to jego pracowników kontroluje ZUS, który wypłaca im zasiłki chorobowe.

W celu skontrolowania sposobu wykorzystania zwolnienia lekarskiego należy wystąpić do ZUS z wnioskiem, o przeprowadzenie kontroli - po jej zakończeniu ZUS poinformuje pracodawcę o wyniku kontroli.

Pracodawcy zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób, mogą samodzielnie kontrolować, jak pracownicy wykorzystują zwolnienia lekarskie.

Gdzie można kontrolować?

Pracownika można kontrolować w miejscu:

• zamieszkania,

• czasowego pobytu,

• miejscu pracy lub

• w innym miejscu, jeśli jest to celowe.

Jeżeli w czasie kontroli pracownika nie było w miejscu zamieszkania lub czasowego pobytu, należy powtórzyć kontrolę i wyjaśnić przyczynę nieobecności. Jeśli pracownik odmówi wyjaśnień albo nie udzieli ich w wyznaczonym terminie, należy uznaje się, iż wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem. Wówczas nie przysługuje mu świadczenie za okres tego zwolnienia.

Czy protokół kontroli jest obowiązkowy?

Jeśli podczas kontroli zostanie stwierdzone, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy niezgodnie z jego celem lub wykonuje pracę zarobkową, to należy sporządzić protokół kontroli.

Jeżeli kontrolowany pracownik nie zgłosi do niego uwag, to taki protokół jest podstawą do pozbawienia go prawa do świadczenia za cały okres zwolnienia.

W przypadku, w którym kontrola nie wykaże nieprawidłowości, nie ma obowiązku sporządzania protokołu z kontroli.

Opracowano na podstawie materiałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych