Członkowie zarządu z powołania - składki ZUS i podatek dochodowy

Członkowie zarządów spółek z o.o. mogą wykonywać swoje zadania na podstawie różnych stosunków prawnych. Mogą np. być pracownikami spółki, mieć ze spółką zawarty kontrakt menedżerski albo zostać powołani uchwałą zgromadzenia wspólników. Każdy z tych sposobów nawiązania stosunku prawnego pomiędzy spółką a członkiem zarządu rodzi odmienne skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych i skutki związane z obowiązkami opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

W przypadku powołania członek zarządu może wykonywać swoją funkcję za wynagrodzeniem i bez niego. Strony mają swobodę w kształtowaniu wzajemnych relacji finansowych (odmiennie niż np. w przypadku umowy o pracę, do której stosuje się zasady kodeksowe - a więc i te, dotyczące gwarancji wynagrodzenia). Przychody, które uzyskuje członek zarządu z powołania, pracujący za ustalone wynagrodzenie, należą do kategorii przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in.: przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych, przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi, przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło uzyskiwane wyłącznie od: - osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, - właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością – z wyjątkiem m.in. przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze.

Spółka wypłacająca wynagrodzenie powołanemu członkowi zarządu jest płatnikiem podatku dochodowego, który ustalany jest na zasadach ogólnych. Stanowi o tym art. 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym Spółka nalicza i odprowadza zaliczkę na podatek dochodowy, stosując podstawowe koszty uzyskania przychodu dla pracownika (obecnie to 111 zł 25 gr miesięcznie).

Art. 41. 1. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Podatek dochodowy od otrzymanego wynagrodzenia członek zarządu rozlicza w zeznaniu rocznym, na zasadach ogólnych - wg skali podatkowej.

Składki na ubezpieczenie społeczne

Pełnienie funkcji członka zarządu na podstawie powołania nie stanowi tytułu do objęcia obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. To również może okazać się bardzo korzystne w porównaniu z sytuacją członka zarządu zatrudnionego w spółce (choć wszystko zależy oczywiście od ustaleń i wzajemnych preferencji).

ZUS, w wydawanych interpretacjach indywidualnych potwierdza, iż dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia, ściśle określonych przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Powołanie na mocy uchwały ZWS (zgromadzenia wspólników spółki) na członka zarządu spółki nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych. Spółka nie ma więc obowiązku naliczania, potrącania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego powołanemu członkowi zarządu. Również w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego nie powstaje obowiązek naliczenia i odprowadzenia tej składki - ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie wymienia powołanego członka zarządu jako objętego samoistnym tytułem do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Ale uwaga: powyższe zasady mają zastosowanie wyłącznie w przypadku, kiedy uchwała o powołaniu jest wyłączną podstawą do sprawowania funkcji członka zarządu i jednocześnie wyłączną podstawą ustalenia i wypłaty wynagrodzenia. Jeśli z powołanym członkiem zarządu powstaną inne relacje (np. dodatkowe umowy zlecenia, umowa o pracę itp.) sytuacja nieco się skomplikuje. Trzeba będzie bowiem wykazać, jaka część wynagrodzenia wynika z pełnienia funkcji członka zarządu z powołania, a jaka dotyczy innych czynności, niezwiązanych z pełnieniem obowiązków w zarządzie. To może powodować spory z administracją podatkową i ubezpieczeniową.

W zakresie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne nieco inna będzie sytuacja członka zarządu, będącego jednocześnie jedynym wspólnikiem powołującej go do zarządu spółki z o.o. W zakresie obowiązków ubezpieczeniowych jest on bowiem uznawany za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą - i stosuje się do niego wszystkie zasady, które stosują np. do ustalenia składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przedsiębiorcy prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą. Należy też pamiętać, że wspólnik spółki z o.o. jednoosobowej podlega ubezpieczeniom na zasadach określonych dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, niezależnie od tego, czy jest członkiem jej zarządu, czy też nie. Oczywiście - znajdują w jego przypadku zasady dotyczące zbiegu tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Redakcja podatki.biz