Stałe miejsce prowadzenia działalności a VAT

Miejsce prowadzenia działalności zostało zdefiniowane całkiem niedawno, bo 1 lipca 2011 r. W tym dniu weszło w życie Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77/1). Zgodnie z jego art. 11 stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, w taki sposób aby:

• umożliwić mu odbiór, wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (jest to ujęcie od strony usługobiorcy),
• umożliwić mu świadczenie usług, które wykonuje (to jest spojrzenie od strony usługodawcy).

Wypracowanie tej definicji – mimo, iż dość ogólnej – nie było łatwe i zajęło ustawodawcy sporo czasu. Jednakże jest to olbrzymi krok naprzód w porównaniu ze stanem istniejącym do 30 czerwca 2011 r. Powstanie definicji zawdzięczać należy w szczególności orzecznictwu TSUE.

Wskazał na to wyraźnie unijny ustawodawca w pkt 14 preambuły do ww. rozporządzenia, w którym podkreślił kluczową rolę orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w powstaniu definicji fundamentalnego dla systemu VAT pojęcia jakim jest „miejsce prowadzenia działalności”. Tak a nie inaczej skonstruowany zapis pkt 14 preambuły wskazuje, iż aby móc prawidłowo ocenić dany stan faktyczny pod kątem „miejsca prowadzenia działalności” oprócz definicji zawartej w ww. rozporządzeniu wziąć należy pod uwagę orzecznictwo TSUE w tym zakresie.

Dorobek Trybunału

Jest on bardzo bogaty:

1. wyrok w sprawie C-168/84 z 4 lipca 1985 r. Gunter Berkholz v Finanzamt Hamburg-Mitte-Altstadt. Zdaniem Trybunału, w przypadku zamontowania automatów do gier na pokładzie statku pływającego poza terytorium kraju może stanowić stałe miejsce prowadzenia działalności wyłącznie w przypadku znajdowania się w tym miejscu zasobów ludzkich, warunków technicznych koniecznych do świadczenia takich usług i gdy brak podstaw do twierdzenia, że zostały one wykonane w miejscu siedziby usługodawcy,
2. wyrok w sprawie C-260/95 z 20 lutego 1997 r. Commissioners of Customs and Excise v. DFDS A/S. Zdaniem Trybunału usługi biura podróży działającego przez pośrednika w innym państwie mogą być uznane za świadczone przez nie w tym państwie. Stanie się tak jeżeli ów pośrednik dysponuje personelem i zapleczem technicznym koniecznym dla istnienia stałego miejsca działalności. A więc stałe miejsce prowadzenia działalności to nie tylko posiadanie własnych pracowników, np. ich zatrudnianie. Elementy niezbędne do wykazania przymiotu trwałości danego miejsca funkcjonowania mogą być też nabywane poprzez umowę z danym podmiotem np. drogą dzierżawy, wynajmu pomieszczeń oraz wynajęcia personelu zajmującego się obsługą takich miejsc,
3. wyrok w sprawie C-190/95 z ...