Każde złożone przez podatnika do organu podatkowego zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, wszczyna postępowanie, którego celem jest rejestracja podatnika VAT. Podlega ono również procedurom wynikającym zarówno z przepisów Ordynacji podatkowej, ustawy o podatku od towarów i usług jak również rozporządzeń i dyrektyw Rady (UE). Z tego też powodu pytania kierowane są do podmiotów, które złożyły wniosek o zarejestrowanie. Celem tych pytań jest przede wszystkim weryfikacja zawartych w dokumentacji danych, przekazywanych do urzędu skarbowego w trakcie prowadzonego postępowania rejestracyjnego - poinformowało Ministerstwo Finansów.

Interpelacja nr 29528 do ministra finansów w sprawie uciążliwych wezwań kierowanych do przedsiębiorców przez urzędy skarbowe

Szanowna Pani Minister!

Z informacji medialnych docierają do nas niepokojące informacje na temat działań podejmowanych przez Urząd Skarbowy Kraków – Stare Miasto. W swoich wezwaniach, kierowanych do przedsiębiorców krakowska skarbówka pyta nie tylko o kwestie podatkowe, lecz zadaje także bardzo szczegółowe pytania: o spotkania z kontrahentami spółki, liczby takich spotkań, dane kontrahentów, do kogo spółka kieruje swoją ofertę handlową, jak spółka kontaktuje się z kontrahentami, bądź kontrahenci ze spółką, itp. Pytania takie wydają się zbyt daleko idące, dotyczą spraw objętych tajemnicą przedsiębiorstwa i noszą znamiona inwigilacji. Rodzi się wątpliwość na jakiej podstawie prawnej oparty jest ten proceder, ponieważ w wezwaniach wymieniany jest jedynie art. 155 par. 1 Ordynacji podatkowej, który jest ogólnym przepisem wzywającym do złożenia wyjaśnień, zeznań bądź przedłożenia dokumentów w sytuacji, gdy jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy. Czas na odpowiedź na powyższe wezwania jest niezwykle krótki, wynosi jedynie 7 dni i w przypadku mniejszych firm grozi ich paraliżem, ponieważ przedsiębiorcy zamiast skupiać się na prowadzeniu działalności muszą zajmować się odpowiadaniem na tak rozległe pytania skarbówki. Z informacji medialnych wynika, że takie pisma nie są jednostkowymi przypadkami, lecz powszechną praktyką.

W związku z powyższym zwracam się do Pani Minister z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:

1. Jaka jest podstawa prawna do zadawania tak szczegółowych pytań przez urzędy skarbowe odnośnie do danych kontrahentów, z którymi współpracują wzywane firmy?
2. Co jest faktycznym celem pytań zawartych w wezwaniach skierowanych do firm przez urzędy skarbowe oraz jakie są sankcje w przypadku odpowiedzi, która nie zadowoli urzędu skarbowego?
3. Czy siedmiodniowy termin na odpowiedź nie jest zbyt krótki, biorąc pod uwagę zakres pytań kierowanych przez urzędy skarbowe?
4. Czy Ministerstwo Finansów posiada informacje o takich praktykach w innych urzędach skarbowych na terenie całego kraju?
5. Jakie działania zamierza podjąć szef Krajowej Administracji Skarbowej – w świetle licznych informacji medialnych o poczynaniach organów skarbowych, które nadmiernie wkraczają w działalność zwłaszcza drobnych przedsiębiorców, naruszając tym samym konstytucyjną zasadę proporcjonalności – aby ograniczyć do minimum uciążliwość działań prowadzonych wobec przedsiębiorców przez organy skarbowe?

Poseł Stanisław Tyszka

11 lutego 2019 r.

Odpowiedź na interpelację nr 29528 w sprawie uciążliwych wezwań kierowanych do przedsiębiorców przez urzędy skarbowe

Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na interpelację nr 29528 Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Pana Stanisława Tyszki w sprawie uciążliwych wezwań kierowanych do przedsiębiorców przez urzędy skarbowe, uprzejmie przedkładam Panu Marszałkowi poniższe wyjaśnienia.

1. Jaka jest podstawa prawna do zadawania tak szczegółowych pytań przez urzędy skarbowe odnośnie danych kontrahentów, z którymi współpracują wzywane firmy?

Na początku konieczne jest pewne uściślenie, bowiem we wstępnej części interpelacji jest mowa, że: „krakowska skarbówka pyta […] o spotkania z kontrahentami spółki, liczby takich spotkań, dane kontrahentów, do kogo spółka kieruje swoją ofertę handlową, jak spółka kontaktuje się z kontrahentami, bądź kontrahenci ze spółką, itp.”, a nie tylko o dane kontrahentów (z którymi współpracują wzywane firmy).

Zatem pytania urzędu skarbowego są kontekstowe, zmierzające do weryfikacji (wzywanego) podmiotu, wobec którego pojawiły się wątpliwości, czy prowadzona działalność będzie zgodna z przepisami prawa.

Pytania były kierowane także do podmiotów, z którymi kontakt (urzędu skarbowego) był bardzo utrudniony albo niemożliwy (wówczas przeprowadzano wizję lokalną).

Przepisy dotyczące podatku od wartości dodanej w całości objęte są zakresem prawa Unii Europejskiej, a Polska jako członek Unii Europejskiej zobowiązana jest do przestrzegania acquis communautaire. W odniesieniu do podatku od towarów i usług oznacza to przestrzeganie postanowień przede wszystkim dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Organ podatkowy zobowiązany jest do weryfikacji składanych zgłoszeń rejestracyjnych. Czynności wykonywane przy sprawdzaniu danych zawartych w dokumentach opierają się na aktualnym brzmieniu regulacji prawnych zawartych w art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tj. po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym – rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 96 ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”.

Dodatkowo organ podatkowy jest zobligowany do sprawdzenia poprawności danych zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym nie tylko pod względem formalnym, albowiem art. 272 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa nakłada na organy podatkowe obowiązek weryfikacji danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej. Taki sam obowiązek wynika z art. 22 rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 z dnia 07.10.2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej, tj.: w celu zapewnienia administracjom podatkowym rozsądnego poziomu pewności w odniesieniu do jakości i wiarygodności informacji dostępnych za pośrednictwem elektronicznego systemu, o którym mowa w art. 17, państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby dane przekazywane przez podatników i osoby prawne niebędące podatnikami na potrzeby identyfikacji do celów VAT, zgodnie z art. 214 dyrektywy 2006/112/WE, były - w ich ocenie - kompletne i dokładne.

Weryfikacja m.in. miejsca prowadzenia działalności oraz również zdolności do prowadzenia przez podmiot rodzaju zgłoszonej działalności, związana jest z definicjami pojęć "siedziba" oraz "stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej" zawartymi w art. 10 i 11 Rozporządzenia Wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, gdzie wskazano, że stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Odnośnie do (danych) kontrahentów podmiotu, to zgodnie z systemowymi założeniami podatku od towarów i usług, w szczególności zasadą neutralności, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług. W świetle art. 168 dyrektywy 2006/112/WE, który stanowi o prawie do odliczenia i został zaimplementowany do polskiej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (w art. 86 ustawy), prawo do odliczenia stanowi fundamentalną zasadę podatku od towarów i usług.

Przypadki wyłączające prawo podatników do odliczenia podatku statuuje przepis art. 88 ust. 3a ustawy o podatku od towarów i usług. Ustawodawca wskazał, iż nie stanowi podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, m.in. w przypadku gdy:

• sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
• transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku,
• wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności, podają kwoty niezgodne z rzeczywistością w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością oraz potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego w części dotyczącej tych czynności,
• faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego,
• wystaw...