Podatki 2013: Zmiany w VAT od 1 kwietnia 2013 r.

Od 1 kwietnia 2013 r. wchodzą w życie zmiany zarówno przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, jak i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie. Zmiany te wynikają przede wszystkim z:

1. ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35), zwanej dalej „ustawą zmieniającą";
2. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 362);
3. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 marca 2013 r. w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług, określającego nowe wzory deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7₍₁₄₎, VAT-7K₍₈₎, VAT-7D₍₅₎, VAT-8₍₅₎, VAT-9M₍₃₎ (Dz. U. poz. 394);
4. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wzoru deklaracji dla podatku od towarów i usług przedstawiciela podatkowego, określającego wzór deklaracji VAT-13₍₁₎ (Dz. U. poz. 357);
5. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług dotyczących transakcji wewnątrzwspólnotowych w zakresie nowych środków transportu, określającego nowy wzór deklaracji dla podatku od towarów i usług przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu nowych środków transportu (VAT-10₍₄₎) oraz wzór deklaracji dla podatku od towarów i usług od wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu (VAT-11₍₃₎) (Dz. U. poz. 367);
6. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wzoru skróconej deklaracji dla podatku od towarów i usług w zakresie usług taksówek osobowych opodatkowanych w formie ryczałtu, określającego wzór deklaracji VAT-12₍₂₎ (Dz. U. poz. 356);
7. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 marca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazów towarów do celów poboru podatku od towarów i usług w imporcie (Dz. U. poz. 359);
8. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym (Dz. U. poz. 360);
9. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz. 363).

IMPORT
(zmiany w art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3 i art. 26a ustawy o VAT)

Definicja importu towarów (art. 2 pkt 7 ustawy o VAT)

Ustawa zmieniająca zmodyfikowała definicję importu towarów. Zgodnie z nowymi regulacjami importem towarów będzie przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.

Ważne
Zmiana definicji importu towarów nie będzie miała wpływu na opodatkowanie importu w Polsce. Tak jak obecnie opodatkowaniu podatkiem VAT będzie podlegał import towarów na terytorium kraju.

Miejsce świadczenia przy imporcie towarów (art. 26a ustawy o VAT)

Dotychczas przepisy nie regulowały wprost miejsca importu towarów. Kwestie te były uregulowane pośrednio przepisami art. 36 ustawy o VAT.

Nowe regulacje obowiązujące od 1 kwietnia 2013 r. jednoznacznie określają zasady ustalania miejsca importu towarów.

Miejscem importu towarów będzie zatem terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej.

W przypadku gdy towary zostaną objęte z momentem ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej jedną z następujących procedur lub przeznaczeń celnych:

• procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń,
• procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych,
• procedurą składu celnego,
• procedurą tranzytu, w tym także składowaniem czasowym przed nadaniem przeznaczenia celnego,
• przeznaczeniem celnym - wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego,

miejscem importu takich towarów będzie terytorium państwa członkowskiego, na którym towary te przestaną podlegać tym procedurom i przeznaczeniom.

EKSPORT
(zmiany w art. 2 pkt 8, art. 41 ust. 6a i ust. 1 ustawy o VAT)

Definicja eksportu towarów

Z dniem 1 kwietnia 2013 r. bardzo istotnej zmianie ulega definicja eksportu towarów.

Zgodnie z nową definicją przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

• dostawcę lub na jego rzecz, lub
• nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Definicja ta ulega rozszerzeniu. Eksport towarów będzie występował nie tylko w sytuacji, gdy procedura wywozu towaru poza terytorium Unii Europejskiej będzie rozpoczynała się na terytorium Polski. Za eksport towarów będzie uznana również bowiem transakcja, w której towary zostaną objęte procedurą celną wywozu także w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli będą spełnione pozostałe warunki określone w tym przepisie. Wymogiem niezbędnym dla uznania takiej transakcji za eksport towarów (obok potwierdzenia wywozu przez urząd celny), jest konieczność rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów poza terytorium Unii Europejskiej z terytorium kraju (Polski).

Dokumentowanie eksportu towarów

Tak jak dotychczas warunkiem zastosowania stawki podatku VAT 0% w eksporcie towarów jest otrzymanie dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza Unię Europejską. Nowością w przepisach ustawy o VAT w zakresie dokumentowania eksportu towarów jest, w celu ułatwienia stosowania tych przepisów, wskazanie przykładowego katalogu tych dokumentów.

Dokumentem potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium UE może być zatem m.in.:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu,
• dokument w formie elektronicznej otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność pochodzenia, integralność treści i czytelność w stosunku do dokumentu otrzymanego z systemu,
• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Analogiczne dokumenty będą stosowane w odniesieniu do eksportu pośredniego.

Ważne
W sytuacji gdyby w innych państwach funkcjonowały zgodnie z przepisami tam obowiązującymi inne dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE, dokumenty takie będą również uprawniać do zastosowania stawki 0% z tytułu eksportu towarów.

Zmianie nie uległ termin otrzymania dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium UE, jak i zasady dokonania korekty podatku, w sytuacji otrzymania tego dokumentu w terminie późniejszym. Aby móc zastosować stawkę 0% podatnik powinien zatem, co do zasady, otrzymać dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy.

ZMIANA DEFINICJI TERENÓW BUDOWLANYCH
ZWOLNIENIE DLA DOSTAWY TERENÓW NIEZABUDOWANYCH
INNYCH NIŻ TERENY BUDOWLANE
(art. 2 pkt 33 i art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT)

Zgodnie z nową definicją przez tereny budowlane należy rozumieć tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W zależności od rodzaju inwestycji będzie to albo decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzja o warunkach zabudowy (art. 2 pkt 33 ustawy o VAT).

Objęcie definicją ustawową terenów budowlanych umożliwi prawidłowe stosowanie zwolnienia od podatku przy dostawie gruntów (art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT).

Uwaga!
Od dnia 1 kwietnia 2013 r. sprzedaż gruntu nieobjętego planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu będzie podlegała zwolnieniu z podatku VAT. Bez znaczenia będzie pozostawała wówczas jego klasyfikacja w ewidencji gruntów i budynków lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Przykład
Podatnik będący właścicielem nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako grunt budowlany planuje dokonać jego dostawy. Dla tego gruntu nie został sporządzony plan zagospodarowania terenu oraz nie została dla niego wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Sprzedaż takiego gruntu będzie zatem podlegała zwolnieniu z VAT, gdyż nie jest to teren budowlany w rozumieniu definicji ustawowej.

ZMIANY DOTYCZĄCE NIEODPŁATEGO PRZEKAZANIA TOWARÓW i USŁUG
(art. 7 ust. 2, 3 i 7 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT)

Doprecyzowanie definicji nieodpłatnego przekazania towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT)

Od dnia 1 kwietnia 2013 r. zostanie doprecyzowany warunek, kiedy nieodpłatną dostawę towarów uznaje się za dostawę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Znowelizowany przepis wskazuje, że chodzi o przypadki, gdy podatnikowi przysługiwało prawo (w całości lub w części) do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu przekazywanych nieodpłatnie towarów lub ich części składowych.

Ważne
Zgodnie z doprecyzowanym brzmieniem art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem będzie podlegało również nieodpłatne przekazanie towarów, z tytułu nabycia których nie przysługiwało częściowe lub całkowite prawo do odliczenia podatku, ale w towarach tych zostały wymienione części składowe, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało częściowe lub całkowite prawo do odliczenia i które spowodowały trwały wzrost wartości towarów „nieskonsumowanych" całkowicie do momentu ich bezpłatnego przekazania.

Przy definiowaniu części składowej rzeczy można posiłkować się definicją zawartą w Kodeksie cywilnym (która jest co do zasady spójna z definicją wypracowaną przez orzecznictwo TSUE), zgodnie z którą częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Nie będą zatem spełnione przesłanki do opodatkowania w przypadku gdy wymienione towary będą uznane za przynależności, przez które zgodnie z Kodeksem cywilnym rozumie się rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.

W przypadku przekazania na cele osobiste części składowej towaru podstawą opodatkowania będzie, co do zasady, cena jej nabycia, określona w momencie tego przekazania.

Przykład
Podatnicy A, B, C i D nabyli samochody, przy nabyciu których nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku.

Podatnik A wymienił w samochodzie akumulator na nowy i odliczył podatek VAT z tego tytułu. Podatnik B dokonał wymiany silnika na nowy i również miał prawo do odliczenia VAT. Również podatnicy C i D dokonali zakupów, w związku z którymi odliczyli podatek VAT, tj. podatnik C dokupił bagażnik montowany na dachu pojazdu, zaś podatnik D zakupił nowe opony celem zastąpienia obecnie używanych.

Po pewnym czasie podatnicy A, B, C i D „wyprowadzają" z firmy wspomniane samochody i przekazują na cele prywatne.

Aby ocenić czy w danym przypadku będziemy mieć do czynienia z czynnością podlegającą VAT należy zbadać czy:

1. zamontowanie tych towarów w samochodzie nastąpiło w rezultacie dostawy towarów czy świadczenia usług (tylko w przypadku gdy miała miejsce dostawa towarów spełniona zostanie wstępna przesłanka do ewentualnego opodatkowania). W wymienionych przykładach przesłanka ta co do zasady byłaby spełniona.
2. zamontowane towary spełniają definicję części składowych. Warunek ten jest spełniony w przypadku podatnika, który dokonał wymiany akumulatora, podatnika, który wymienił silnik oraz podatnika, który wymienił opony w samochodzie. Nie można natomiast uznać, że zamontowany przez podatnika C bagażnik jest częścią składową samochodu. Nieuznanie bagażnika za część składową nie będzie oznaczać, że przy przekazaniu samochodu wraz z bagażnikiem nie dojdzie do opodatkowania podatkiem VAT, bagażnika. Przekazanie bagażnika będzie podlegać opodatkowaniu jako odrębna czynność od przekazania samochodu. Inaczej bowiem niż w przypadku części składowych, w przypadku których może dojść do „ich skonsumowania" do momentu przekazania, przekazanie bagażnika będzie co do zasady zawsze podlegać opodatkowaniu.
3. w przypadku towarów, które spełniają definicję części składowej konieczna jest ocena czy zamontowanie tych części w samochodach przez podatników miało wpływ na trwały wzrost wartości samochodów (co ma niewątpliwie miejsce w przypadku wymiany silnika na nowy i może mieć w szczególnych sytuacjach miejsce w przypadku opon czy akumulatora - ale tylko wówczas gdy wartość samochodu jest bardzo niska), przy czym przesłanka do opodatkowania wystąpi tylko w przypadku, gdy fakt dokonania przez podatników tych ulepszeń będzie nadal wywierał wpływ na podwyższenie wartości samochodu w chwili przekazania samochodu na potrzeby osobiste (przekazanie samochodu po np. dwóch latach eksploatacji wykluczyłoby co do zasady - jeśli nawet uznać, że w momencie zakupu nastąpił trwały wzrost wartości samochodu - opony i akumulator).

Jeżeli wymienione przesłanki zostaną spełnione, co należy badać w każdej sprawie indywidualnie przy uwzględnieniu istniejącego stanu faktycznego, wówczas nieodpłatne przekazanie samochodu, w stosunku do którego nie przysługiwało podatnikowi przy jego nabyciu prawo do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego, a w którym wymieniono części składowe od których odliczono podatek VAT, będzie opodatkowane. Postawą opodatkowania będzie co do zasady cena nabycia części składowych określona w momencie przekazania, czyli uwzględniająca ich realną wartość w momencie przekazania.

Ważne
Przy badaniu, czy nieodpłatnie przekazywane towary w ogóle podlegają podatkowi VAT należy określić czy przekazywany towar ma wartość użytkową (konsumpcyjną) z punktu widzenia nabywcy. Jeżeli przekazywany nieodpłatnie towar nie miałby dla nabywcy żadnej wartości użytkowej (konsumpcyjnej) to wówczas przekazanie takiego towaru nie podlegałoby opodatkowaniu podatkiem VAT.

Doprecyzowanie definicji nieodpłatnego świadczenia usług (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT)

W związku ze zmianami wprowadzanymi w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, od dnia 1 kwietnia 2013 r. analogicznie doprecyzowano art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, poprzez wskazanie, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów wskazanych w tym przepisie, jeżeli podatnikowi przysługiwało (w całości lub części) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, również przy imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Drukowane materiały reklamowe i informacyjne oraz próbki (art. 7 ust. 3 ustawy o VAT)

Zmiany wprowadzane od 1 kwietnia 2013 r. w art. 7 ust. 3 ustawy o VAT polegają na doprecyzowaniu, że przepis art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nie będzie stosowany do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to nastąpi na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Ponadto w znowelizowanym art. 7 ust. 3 nie będzie już mowy o przekazywaniu drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych.

Wprowadzane zmiany oznaczają, że nie będzie uznawane za odpłatną dostawę towarów tylko wykorzystanie na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem towarów stanowiących prezenty o niskiej wartości i próbki (pomimo że podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od tych towarów).

Przykład
Podatnik przekazuje drukowane kalendarze ścienne lub do użytku podręcznego z logo firmy. Wprawdzie drukowane kalendarze pełnią funkcję informacyjną i nośnika reklamy, jednakże mają one również dla nabywcy wartość użytkową (konsumpcyjną). Oznacza to w konsekwencji, że nieodpłatne przekazanie takich towarów nie podlega VAT tylko wtedy, jeżeli spełniają one definicję prezentów o małej wartości.

Przykład
Podatnik przekazuje ulotki informacyjne o firmie (adres, profil działalności, itp.). Ulotki takie nie mają dla nabywcy wartości użytkowej, a zatem ich nieodpłatne przekazanie nie będzie podlegać VAT.

Ważne
W pierwszej kolejności należy ustalić czy drukowany materiał informacyjny i reklamowy ma wartość użytkową z punktu widzenia konsumenta. Jeśli nie - będzie to np. katalog czy ulotka to nie podlega on opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeśli tak - będzie to np. kalendarz z reklamami to będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, chyba że będzie spełniał definicję prezentu o małej wartości. Wówczas przekazanie nieodpłatne takiego kalendarza na cele związane z działalnością gospodarczą będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT.

Zmiana definicji próbki (art. 7 ust. 7 ustawy o VAT)

Zgodnie z nową definicją przez próbkę będzie rozumiane identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika ma na celu promocję tego towaru oraz nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

W świetle wprowadzanej definicji za próbki mogą być uznane przykładowo książki, w tym egzemplarze do recenzji oraz płyty (jeżeli zostaną spełnione określone w przepisie warunki).

Ważne
Definicja próbki nie będzie nadal obejmować towarów lub niewielkich ilości przekazywanych np. w celu przeprowadzenia testów, badań i analiz służących do określenia właściwości fizycznych, fizykochemicznych, chemicznych oraz biologicznych. Nieodpłatne przekazywanie egzemplarzy towaru lub niewielkich jego ilości celem potwierdzenia - na podstawie jego właściwości fizycznych, fizykochemicznych, chemicznych oraz biologicznych - zgodności z określonymi normami np. jakościowymi lub higienicznymi nie będzie co do zasady podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż celem tego przekazania nie jest w ogóle konsumpcja.

PRZEMIESZCZENIA TOWARÓW NIEUZNAWANE ZA
WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE NABYCIE TOWARÓW (WNT)
I WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWĄ DOSTAWĘ TOWARÓW (WDT)

I. Przemieszczenie własnych towarów do Polski niestanowiące WNT (art. 12 ust. 1 pkt...