Odliczanie VAT z faktur wystawionych przez podmiot niewpisany jeszcze do rejestru

Prawo doodliczenia podatku naliczonego wynika zart.86 ust.1 ustawy z11marca 2004r. opodatku odtowarów iusług (dalej: ustawa oVAT). Zasada sformułowana przez ten przepis polega natym, że podatnikowi przysługuje prawo doobniżenia podatku należnego opodatek naliczony jedynie wzakresie, wjakim towary iusługi są wykorzystywane dowykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Jednakże prawo to podatnik może zrealizować tylko wówczas, gdy nie zachodzą przesłanki negatywne określone wart.88 ustawy oVAT.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a podstawy do odliczenia VAT lub zwrotu różnicy nie stanowią faktury dokumentujące transakcje handlowe, jeżeli zostały wystawione przez podmiot nieistniejący, a do 30 czerwca 2011 r. – także niezarejestrowany.

Prawo do odliczenia VAT w zakresie przyznanym ustawą o VAT – jak wyżej wskazano – podatnik nabywa automatycznie, z mocy wykorzystywania towarów i usług, którymi obraca do wykonywania czynności opodatkowanych. Ów automatyzm nabycia przez podatnika prawa do odliczenia naliczonego podatku potwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-400/98 Finanzamt Goslar v. Brigitte Breitoshl. Wydany on został pod rządami szóstej dyrektywy Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. L 145/2 z późn. zm.), lecz pozostaje aktualny, gdyż zasada ta jest fundamentem systemu VAT i obowiązuje niezależnie od zmian w zakresie regulacji prawnych tego podatku. Realizacja ww. prawa następuje w drodze złożenia deklaracji VAT, w której podatnik wykazuje naliczony w danych zakupach VAT.

Odliczanie VAT z faktur od niezarejestrowanego podatnika a orzecznictwo

Orzecznictwo ETS reprezentowało od dawna utrwalone stanowisko, że zasadę neutralności VAT (przedsiębiorca nie ponosi jego ekonomicznego ciężaru) może w pełni stosować odbiorca faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany. O ile działał on w dobrej wierze, nie powinien zostać pozbawiony możliwości odliczenia. ETS zaprezentował to w kilku wyrokach: C-268/83 z 14 lutego 1985 r., C-110/94 z 29 lutego 1996 r., C-439/04 i C-440/04 (sprawy połączone) z 6 lipca 2006 r.

Orzeczenia polskiego sądownictwa administracyjnego w duchu zbliżonym do wyżej wskazanych również zapadały, jednak nie wywierały one wpływu na regulację prawną ustawy o VAT (art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a) odmawiającą prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez niezarejestrowany jako podatnik VAT podmiot gospodarczy.

Zmiana nastąpiła po wyroku TSUE z 22 grudnia 2010 r. w sprawie C-438/09 Bogusław Juliusz Dankowski v. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi. Sprawa została wszczęta w wyniku pytani...