NSA. Granice uznania administracyjnego przy przyznawaniu ulgi w spłacie zobowiązań

Przesłanki dotyczące ważnego interesu podatnika i interesu publicznego odwołują się do pojęć nieostrych i stanowią klauzule generalne, a wypełnienie ich konkretną treścią należy do wykładni, a następnie prawidłowego stosowania art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Nie można także przyjmować, że ustalenie wystąpienia tych obiektywnych przesłanek należy do sfery uznania administracyjnego - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Małgorzata Wolf- Kalamala, Sędzia WSA (del.) Cezary Koziński, Protokolant Bernadetta Pręgowska, po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Fundacji [...] z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 1125/15 w sprawie ze skargi Fundacji [...] z siedzibą w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 lutego 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r.:

  1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
  2. uchyla decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 lutego 2015 r. nr [...]
  3. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie na rzecz Fundacji [...] z siedzibą w W. kwotę 1.330 (słownie: jeden tysiąc trzysta trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

1.1. Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1125/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Fundacji [...] na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 lutego 2015 r. w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r.

1.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że wnioskiem z dnia 24 czerwca 2014r. skarżąca zwróciła się o umorzenie zaległości podatkowej z tytułu podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. We wniosku strona wskazała, że Fundacja powstała w celu organizacji [...] Igrzysk Olimpiad Specjalnych [...]. Realizacja tego przedsięwzięcia wymagała współpracy z władzami państwowymi, instytucjami rządowymi oraz samorządowymi. W celu uzyskania niezbędnych do realizacji projektu środków finansowych skarżąca przystąpiła do otwartego konkursu ofert na realizację zadań z zakresu kultury fizycznej i ratownictwa wodnego w 2010 r. organizowanego przez Zarząd Województwa M. Uchwałą z dnia 23 lutego 2010 r. Zarząd Województwa M. podjął decyzję o udzieleniu dotacji w wysokości 1.400.000 zł, a następnie uchwałą z dnia 1 czerwca 2010 r. zmienił ww. uchwałę i poinformował skarżącą, że nie będzie możliwe przekazanie przyznanej wcześniej dotacji. Skarżąca wyjaśniała, iż mimo nieuzyskania dotacji przystąpiła do realizacji [...] Igrzysk Olimpiad Specjalnych [...]. Olimpiada została zrealizowana i zakończyła się sukcesem, ale z uwagi na bardzo trudną sytuację finansową Fundacja nie była w stanie udźwignąć wszystkich obowiązków publicznoprawnych. Nie wynikało to z zaniedbania jej władz, gdyż musiała ona realizować cel nadrzędny jakim była Olimpiada. Skarżąca wskazała, że złożyła w dniu 2 stycznia 2014 r. do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy Sąd Gospodarczy wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, który postanowieniem z dnia 20 lutego 2014 r. oddalił wniosek. Według Skarżącej, opierając się na wykładni przesłanek ważnego interesu podatnika, ważnego interesu publicznego oraz powołując się orzecznictwo w tym zakresie, bezwzględnie zachodzą pozytywne przesłanki przemawiające za umorzeniem przedmiotowej zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług. Skarżąca podkreśliła, że realizowała cele zgodnie z interesem publicznym, pełniła szczególną rolę społeczną i gospodarczo-użyteczną, wspierała osoby wykluczone, poszkodowane przez los, które uczestnicząc w organizowanej Olimpiadzie mogły aktywować się społecznie podczas rywalizacji sportowej. Zdaniem skarżącej za umorzeniem zaległości podatkowej przemawiał także interes publiczny. Decyzją z dnia 26 września 2014 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście odmówił skarżącej umorzenia zaległości podatkowej z tytułu podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r.

1.3. Decyzją z dnia 13 lutego 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwołując się do treści art. 67a § 1 pkt 3 i art. 67b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., zwana dalej: "Ordynacja podatkowa"), odniósł się do sytuacji skarżącej i uznał, że na brak zapłaty przez nią podatku nie miały wpływu żadne nadzwyczajne okoliczności lub zdarzenia losowe niezależne od woli i sposobu działania. Zdaniem organu odwoławczego Naczelnik Urzędu Skarbowego wydając decyzję dokonał poprawnej analizy sytuacji finansowej skarżącej na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, m.in. złożonych przez nią pism i wyjaśnień w tym bilansów i oświadczenia o stanie majątkowym oraz składanych do organu podatkowego zeznań podatkowych CIT-8 za lata 2010- 2013, deklaracji VAT-7K za lata 2010-2011. W ocenie organu powoływanie się skarżącej na trudną sytuację finansową i związany z tym brak możliwości uregulowania zaległości nie zobowiązywał organu podatkowego do umorzenia zaległości podatkowych. Nie można było uznać decyzji skarżącej o niezapłaceniu należnego budżetowi państwa zobowiązania podatkowego jako zdarzenia losowego niezależnego od postawy, czy działań podatnika, na które nie miał wpływu. Podkreślono, że sytuacja finansowa skarżącej jest następstwem działań i decyzji przez nią podejmowanych.

2.1. W skardze do WSA w Warszawie skarżąca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

  • art. 121 § 1 w związku z art. 122, art. 124, art. 187 § 1 oraz art. 191 Ordynacji podatkowej, poprzez: a) niepodjęcie wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, b) nieuzasadnienie w sposób wnikliwy, dokładny i logiczny zasadności przesłanek, którymi kierował się organ przy podejmowaniu decyzji, c) przeanalizowanie w sposób wybiórczy materiału dowodowego, d) niedokonanie oceny całego zebranego materiału dowodowego, a w związku z tym prowadzenie postępowania w sposób niebudzący zaufania do organu podatkowego;
  • art. 67a § 1 pkt 3 w związku z art. 67b § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, poprzez błędne zastosowanie i błędną wykładnię, poprzez uznanie, że mimo wystąpienia w niniejszej sprawie ważnego interesu publicznego, nie ma podstaw do umorzenia przedmiotowej zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę;
  • brak zastosowania art. 2 Konstytucji RP, poprzez niezastosowanie wynikającej z tego przepisu zasady pogłębiania zaufania do organów państwa i urzeczywistniania zasady sprawiedliwości społecznej;
  • brak zastosowania zasady proporcjonalności wskazanej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

2.2. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o ich oddalenie.

2.3. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji wskazał, że organy podatkowe nie dostrzegły zaistnienia zarówno przesłanki ważnego interesu podatnika jak i interesu publicznego, to jest koniecznych przesłanek umorzenia zaległości podatkowej na podstawie art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej. W ocenie WSA nie naruszono przy tym art. 121 § 1 w związku z art. 122, art. 124, art. 187 § 1 oraz art. 191 Ordynacji podatkowej. Wywiedziano, że analiza treści zaskarżonej decyzji oraz akt sprawy prowadzi do wniosku, że organy podatkowe uwzględniły wszystkie okoliczności, które zdaniem skarżącej uzasadniały umorzenie zaległości podatkowej. Organy dostrzegły zarówno szczytny cel organizacji [...] Igrzysk Olimpiad Specjalnych [...], udział skarżącej w tym przedsięwzięciu jak i okoliczności cofnięcia dotacji przez Samorząd Województwa M. Przedmiotem oceny organów podatkowych była także aktualna sytuacja finansowa skarżącej. Sąd I instancji podzielił ocenę dokonaną przez organy, że powstania zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. nie można uznać jako zdarzenia niezależnego od woli strony. Również z woli skarżącej wynikało kontynuowanie organizacji Igrzysk mimo uprzedniego cofnięcia dotacji. Nie do zaakceptowania w ocenie WSA pod względem zasad interesu publicznego jest sposób działania przyjęty przez skarżącą, a mianowicie taki, że organizacja Igrzysk została sfinalizowana kosztem interesu Skarbu Państwa w ten sposób, że nie uiszczono należnych zobowiązań podatkowych.

3.1. Od powyższego rozstrzygnięcia pełnomocnik skarżącej wywiódł skargę kasacyjną, którą zaskarżył wyrok w całości i wniósł o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Autor skargi kasacyjnej zarzucił na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej zwana: "p.p.s.a."):

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej poprzez:

  • błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przesłankę ważnego interesu podatnika należy rozumieć tylko jako nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami egzystencji podatnika, nie uwzględniając, że umorzenie zaległości podatkowej może być również uzasadnione sytuacją ekonomiczną podatnika;
  • błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przesłankę interesu publicznego należy ograniczyć do wskazania okoliczności oraz wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, które tylko w realiach konkretnej sprawy stanowią o interesie publicznym, bez przeanalizowania, czy takie okoliczności w niniejszej sprawie zaszły;
  • niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że z powodu niespełnienia przesłanek ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego wymienionych w art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej nie miał on zastosowania w sprawie skarżącej, jak również wyrażające się w przyjęciu, że uznanie administracyjne przewidziane w tym przepisie nie podlega badaniu przez Sąd co do merytorycznej zasadność (celowości) decyzji organu podatkowego;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływa na wynik sprawy, tj.:

  • art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak w uzasadnieniu Sądu oceny co do zgodności z prawem postępowania organu w ustaleniu stanu faktycznego spra...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »