Na emeryturę nie warto przechodzić w czerwcu

Interpelacja nr 32310 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie obliczania kapitału początkowego osób składających wniosek o emeryturę lub rentę w czerwcu danego roku

Szanowny Panie Ministrze,

Moje biuro poselskie otrzymało pisma od obywateli w sprawie traktowania emerytów i rencistów przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, dotyczące naliczania emerytur i rent dla osób, które składają wniosek o emeryturę bądź rentę w miesiącu czerwcu danego roku.

Pragnę podkreślić, że każda osoba na własne świadczenia emerytalne czy to rentowe zapracowała sobie w równym stopniu, w ciągu pracy zawodowej, dlatego trudne do akceptacji jest postępowanie ZUS w stosunku do tych osób, które składają swoje wnioski o emeryturę w czerwcu, w porównaniu z przyjętymi zasadami naliczania składek w stosunku do osób, które swoje wnioski składają w pozostałych jedenastu miesiącach. To nie miesiąc składania wniosku o przyznanie świadczenia powinien decydować o wysokości emerytury czy renty, a liczba przepracowanych lat i wysokość zapłaconych składek.

Problem polega na tym, że kapitał początkowy osoby składającej wniosek o emeryturę lub rentę w czerwcu jest naliczany przez waloryzację za cały rok ubiegły, natomiast wobec osób, które wnioski o emeryturę składają w pozostałych jedenastu miesiącach, ich kapitał początkowy naliczany jest przez waloryzację konkretnych kwartałów opisanych szczegółowo w ustawie o rentach z 1998 roku zapisanych w artykule 25. Skutkuje to tym, że wysokość ich świadczeń w stosunku do świadczeń osób, które składały wnioski o emeryturę bądź rentę w czerwcu są około sześć lub siedem procent wyższe, ponieważ bardziej korzystne z punktu widzenia obywatela jest waloryzacja kapitału początkowego sposobem kwartalnym, czego dowodzą dostępne badania i obliczenia. Taka sytuacja zachodzi, ponieważ metoda roczna nie uwzględnia dowartościowania składek za ostatnie miesiące przed przejściem na emeryturę, dlatego powinno się ją uzupełniać waloryzacją kwartalną.

Przytoczę także treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31.01.2013 roku, mianowicie: „Kapitał początkowy odwołującej na skutek waloryzacji rocznej za 2009 roku wynosi bowiem 326.588,22 złote. Przy zastosowaniu zaś waloryzacji kwartalnej za czwarty kwartał 2009 roku wyniósłby 346.029, 67 złote”. Przytoczony wyrok z 2013 roku dowodzi, że wysokość świadczenia obliczanej waloryzacją roczną różni się od świadczenia obliczanego waloryzacją kwartalną. Ten sam sąd oddalił również odwołanie od wyroku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, przyznając ponownie rację zainteresowanemu sprawą obywatelowi, który pozwał ZUS, ponieważ uważał, emerytura została naliczona w sposób błędny. Wyrok sądu nie był przesłanką dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do tego, aby zmienić sposób naliczania wysokości emerytur i rent.

Takie postępowanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych może naruszać prawa zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mianowicie w art. 32 ust. 1, który stanowi, że „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”.

Przedstawiając powyższe wątpliwości co do sprawiedliwego naliczania wysokości składek emerytalnych i rentowych dla osób składających swoje wnioski w czerwcu, pytam Pana Ministra:

Czy podejmie Pan jakiekolwiek działania zmierzające ku temu, aby osoby składające swoje wnioski w czerwcu byłyby tak samo traktowane jak osoby składające wnioski w pozostałych jedenastu miesiącach? Jeżeli tak, to jakie to będą działania?

Dlaczego Panie Ministrze, czerwiec nie jest zaliczany do drugiego kwartału, co spowodowałoby, że waloryzacja składek odnosiłaby się do czwartego kwartału poprzedniego roku?

Czy nie uważa Pan, że wyrok sądu, który w przedstawionej sytuacji przyznaje racje obywatelowi, nie jest przesłanką do zmiany obowiązujących zasad naliczania wysokości składek emerytalnych i rentowych?

Z poważaniem

Paweł Szałamacha

Poseł na Sejm RP

Prawo i Sprawiedliwość

16 kwietnia 2015

Odpowiedź na interpelację nr 32310 w sprawie obliczania kapitału początkowego osób składających wniosek o emeryturę lub rentę w czerwcu danego roku

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: K7INT32310, dotyczące interpelacji posła Pawła Szałamachy w sprawie obliczania kapitału początkowego osób składających wniosek o emeryturę lub rentę w czerwcu danego roku, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Sposób waloryzacji składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego jest niezwykle ważny ze względu na bezpośredni wpływ tych składek na wysokość przyznanej w przyszłości emerytury.

Generalnie, składki zewidencjonowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego waloryzowane są co roku, przy zastosowaniu rocznego wskaźnika waloryzacji. Waloryzację składek przeprowadza się od dnia 1 czerwca każdego roku. Waloryzacji rocznej podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego wg. stanu na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja. Metoda rocznej waloryzacji nie uwzględnia jednak waloryzacji składek za ostatnie miesiące pracy przed przejściem na emeryturę, zewidencjonowanych po dniu 31 stycznia. Dlatego też mechanizm rocznej waloryzacji uzupełniony został waloryzacją kwartalną, za ostatnie kwartały niestanowiące pełnego roku kalendarzowego.

Metoda liczenia dodatkowej, uzupełniającej kwartalnej waloryzacji składek, określona w art. 25a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzona została przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264). Intencją wprowadzenia tego przepisu było podwyższenie świadczeń emerytalnych w taki sposób, aby stan konta osób przechodzących na emeryturę uwzględniał przyrost przypisu składek przypadający po ostatniej waloryzacji rocznej.

Z przepisów wynika, że waloryzację składek przeprowadza się systemem rocznym do czasu, gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę. Wówczas składki waloryzuje się dodatkowo kwartalnie za okres, za który nie były objęte waloryzacjami rocznymi. W konsekwencji, w przypadku ustalania wysokości emerytury np. w kwietniu lub maju danego roku, składki zapisane na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który była przeprowadzona ostatnia waloryzacja roczna, jak również składki zewidencjonowane we wcześniejszym okresie, poddane ostatniej waloryzacji rocznej (przeprowadzonej w czerwcu poprzedniego roku), podlegają dodatkowo również waloryzacjom kwartalnym.

Natomiast w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie może podlegać dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od dnia 1 czerwca roku, w którym został zgłoszony wniosek o emeryturę.

Formuła obliczania wskaźnika waloryzacji składek, zarówno rocznej, jak i kwartalnej, oparta jest na wzroście przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne. W pierwszym kwartale roku wzrost przypisu składek w stosunku do czwartego kwartału poprzedniego roku jest znacznie wyższy niż w pozostałych kwartał...