Możliwość samofakturowania

Zasadą jest wystawianie faktur przez sprzedawcę. Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w art. 106d przewiduje odstępstwo od niej – instytucję samofakturowania. Określając jednym zdaniem sprowadza się ona do zamiany ról pomiędzy stronami przy czynności fakturowania. Nie sprzedawca lecz nabywca dopełnia obowiązku wystawienia faktury. W takim przypadku dostawca wydaje towar a usługodawca realizuje swoje świadczenie, jednak faktu tego nie potwierdzają wystawieniem żadnego dokumentu.

Instytucja ta została ustanowiona w art. 224 Dyrektywy 2006/112/WE/RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347/1). Zgodnie z tym przepisem faktura może być wystawiona przez nabywcę lub usługobiorcę jeżeli istnieje porozumienie pomiędzy stronami i pod warunkiem istnienia określonej procedury zatwierdzania faktur przez dostawcę lub usługodawcę.

Przepis ten został implementowany przez ustawę o VAT w postaci art. 106d tego aktu prawnego.

Krąg podmiotów uprawnionych do samofakturowania jest szeroki. Są to: polski podatnik VAT, podatnik z innego państwa członkowskiego UE, podatnik zagraniczny (poza unijny), osoba prawna niebędąca podatnikiem. Nabywcami, którzy nie mają prawa do wystawienia faktury to: osoby fizyczne niebędące podatnikami oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej i niebędące podatnikami.

Przykład
Podatnik oddelegował pracowników na Ukrainę w celu budowy i uruchomienia skomplikowanej linii produkcyjnej. Ze względu na złożoność robót potrwają one kilka miesięcy. Umówił się więc z usługobiorcą, że to on będzie wystawiał mu fakturę. Będąc na miejscu najlepiej wie jaki zakres robót został w danym czasie wykonany i za jaki z nich może zostać obciążony. Kontrahent ukraiński musi być jednak świadomy, że fakturę jest zobowiązany wystawić zgodnie z polskimi regulacjami dotyczącymi VAT.

Należy jednak zwrócić uwagę, że samofakturowaniem na podstawie regulacji ustawy o VAT nie może zostać objęta dostawa towarów ani wykonywanie usług, gdy miejsce świadczenia znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego. W takiej sytuacji o jego dopuszczalności decydują regulacje państwa członkowskiego UE innego niż Polska, na którego terytorium świadczenie miało miejsce.

Przesłanki samofakturowania

Aby samofakturowanie było dopuszczalne konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek:

1. zawarcia przez strony umowy w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz nabywcy.
   
   Powinna ona określać rodzaj towarów lub usług, którego samofakturowanie będzie dotyczyć, sposób przekazywania dokumentów, możliwe do wystąpienia sytuacje, aby uniknąć problemów z ich rozstrzyganiem. Dobrze jest zatem ustalić sposób działania w razie zaistnienia nieprawidłowości w dokumentach, okres na jaki umowa została zawarta oraz uprawnienia do wcześniejszego zrezygnowania z niej;
2. określenia procedury zatwierdzani...