Leasing operacyjny w ujęciu ustawy o podatku dochodowym

Na gruncie prawa podatkowego nie funkcjonuje pojęcie leasingu operacyjnego. Ustawy opodatku dochodowym posługują się jedynie pojęciem „leasing”. Zuwagi jednak nato, żezawierają one różne modele rozliczenia leasingu – wzależności odkonkretnych postanowień danej umowy – zasadne jest posługiwanie się nazewnictwem powszechnie przyjętym wobrocie gospodarczym.

Jakie warunki muszą być zawarte w umowie, by spełniała ona podatkowe kryteria leasingu operacyjnego?

Przedmiot umowy

Zgodnie z art. 23a pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) i odpowiednio art. 17a pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 74, poz. 397, z późn. zm., dalej: ustawa o CIT) w leasing można wziąć podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Przedmiotem umowy leasingu operacyjnego mogą być jednak tylko podlegające odpisom amortyzacyjnym:

1. środki trwałe lub
2. wartości niematerialne i prawne.

Czas trwania umowy

Bez względu na to, czy korzystającym jest przedsiębiorca, czy też osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej – umowa musi być zawarta na czas określony. W przypadku przedsiębiorców dochodzi jednak jeszcze dodatkowy warunek, zawarty w art. 23b ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT (art. 17b ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT), a mianowicie okres ten musi wynosić:

• co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne,
• co najmniej 5 lat, jeżeli przedmiotem umowy są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości.

Normatywny okres amortyzacji to pojęcie ściśle związane z okresem amortyzacji dokonywanej w przypadku:

1. środków trwałych: z zastosowaniem stawek określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych; normatywnym okresem amortyzacji jest tu więc okres, w którym odpisy amortyzacyjne wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych, określonych w tym wykazie, zrównują się z wartością początkową tego środka trwałego;
2. wartości niematerialnych i prawnych – okres ustalony w art. 22m ustawy o PIT (art. 16m ustawy o CIT), czyli w zależności od rodzaju wartości niematerialnej i prawnej: od 12 do 60 miesięcy.

Przykład:

Przedmiotem umowy leasingu jest używany samochód osobowy. W takiej sytuacji mogłaby mieć zastosowanie zarówno stawka liniowa 20%, jak i stawka amortyzacji indywidualnie ustalona, nieprzekraczająca 40%. Gdyby samochód był używany bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych – amortyzacji można byłoby dokonywać stawką liniową przy zastosowaniu współczynnika nie wyższego niż 1,4.

Określając jednakże normatywny okres amortyzacji, odwołać się należy do stawek wskazanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Dla samochodów osobowych stawka ta wynosi 20%. Normatywny okres amortyzacji to 60 miesięcy, a co za tym idzie – 40% tego okresu to 24 miesiące.

Suma opłat określonych w umowie

Opłatami określonymi w umowie są wszelkie płatności należne finansującemu od korzystającego z tytułu umowy, a w szczególności:

• opłata wstępna,
• opłaty miesięczne,
• cena wykupu.

Zgodnie z art. 23j ust. 2 ustawy o PIT (art. 17j ust. 2 ustawy o CIT) do tej sumy nie zalicza się:

1. płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, o ile są one wyodrębnione z opłat leasingowych,
2. podatków, w których obowiązek podatkowy ciąży na finansującym z tytułu własności lub posiadania środków trwałych, będąc...