Korygowanie pustej faktury

Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy z 11 września 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221), w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Oznacza to, że podatnik który wystawił pustą fakturę ma obowiązek zapłacić VAT wynikający z tego dokumentu. Zatem, przepis ten stanowi zupełnie odrębną od generalnej zasady opodatkowania transakcji podstawę prawną do zapłaty VAT przez podatnika.

Dodać można, iż podobna regulacja zastosowana została w art. 203 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347/1).

W wyroku z 13 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 506/11, NSA wskazał, że obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje w dniu wystawienia dokumentu, a rodzi się on przez sam fakt wystawienia pustej faktury, niezależnie od innych okoliczności faktycznych, które w zwykłych okolicznościach determinowałyby powstanie obowiązku podatkowego (szczególne zasady powstania obowiązku podatkowego).

Druga strona transakcji, czyli nabywca, w myśl art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ww. ustawy nie ma prawa do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego z faktur i dokumentów celnych w przypadku, gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności. Oznacza to, po prostu zakaz odliczania podatku naliczonego wykazanego w pustych fakturach.

Obydwie powyższe regulacje mają charakter sanacyjny. Służyć mają zapobieganiu oszustwom podatkowym polegającym na wystawianiu dokumentów nie potwierdzających realnie przeprowadzonych transakcji w celu wyłudzenia przez rzekomego nabywcę podatku wykazanego w takich dokumentach. Ponadto takie działanie podatników skutkować może odpowiedzialnością na gruncie karno-skarbowym.

Pomyłkowe wystawienie pustej faktury

Jednak może się zdarzyć, iż do wystawienia pustej faktury dojdzie przez pomyłkę. Powstaje zatem pytanie czy podatnicy mają jakąkolwiek możliwość naprawienia popełnionego błędu poprzez skorygowanie takiej faktury. Przepisy ustawy o VAT nie dają żadnej podstawy do korygowania pustych faktur, jednak istnieją praktyczne możliwości sprostowania omawianego błędu, wypracowane przez orzecznictwo.

Skorygowanie błędu polegającego na wystawieniu pustej faktury może zostać przeprowadzone dwiema drogami:

1. poprzez anulowanie takiej faktury,
2. poprzez wystawienie faktury korygującej do zera.

Anulowanie faktury

Warunkiem jest to, iż ni...