Jak prowadzić kontrole trzeźwości w firmie

Od 21 lutego 2023 roku pracodawca może wprowadzić wśród pracowników kontrole trzeźwości lub kontrole na obecność środków działających podobnie do alkoholu, jeżeli będzie to niezbędne dla zapewnienia ochrony życia i zdrowia lub dla ochrony mienia. Przeczytaj, jakie zasady obowiązują w trakcie takiej kontroli.

• Jakie prawa przysługują pracodawcy
• Kiedy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy
• Co podlega kontroli
• Kiedy pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości
• Jak wprowadzić kontrolę trzeźwości w firmie
• Jak przeprowadzić kontrolę trzeźwości
• Jakie są skutki kontroli trzeźwości
• Kiedy przechowywane są wynik badania
• Kiedy badanie przeprowadza Policja
• Kontrola osób współpracujących

Jakie prawa przysługują pracodawcy

Pracownik ma obowiązek zachować trzeźwość w pracy i nie stosować środków wpływających negatywnie na zdolność psychofizyczną.

Pracownicy, którzy podejmują czynności zawodowe lub służbowe w stanie po użyciu:

• alkoholu
• środka odurzającego
• innej podobnie działającej substancji lub środka,

podlegają karze grzywny lub aresztu.

Wraz ze zmianami w Kodeksie pracy pracodawcy zyskują bezpośrednią podstawę prawną do badania trzeźwości swoich pracowników – pracodawca może prowadzić kontrole trzeźwości lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla ochrony mienia.

Pracodawca może podjąć decyzje, że:

• nie wprowadza kontroli trzeźwości pracowników
• wprowadza kontrole trzeźwości w odniesieniu do określonych grup pracowników.

Zasady dotyczące kontroli pracowników na obecność alkoholu stosuje się odpowiednio do kontroli na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

Pamiętaj! Informacje o obecności w organizmie pracownika alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu stanowią dane dotyczące zdrowia, a zatem dane wrażliwe. Dlatego wprowadzenie kontroli w zakładzie pracy wymaga odpowiedniego przygotowania, w tym określenia przesłanek badania i wdrożenia procedur wykonywania badania.

Kiedy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy

Pracodawca ma obowiązek nie dopuścić pracownika do pracy:

• jeżeli wprowadził kontrolę określonych grup pracowników w zakładzie pracy i kontrola wykazała, że pracownik znajduje się:
  • w stanie po użyciu alkoholu lub
  • w stanie nietrzeźwości, lub
  • w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu
• jeżeli nie wprowadził kontroli lub ogranicza kontrole tylko do określonych grup pracowników, ale ma uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy:
  • w stanie po użyciu alkoholu
  • w stanie nietrzeźwości
  • w stanie po spożyciu środka działającego podobnie do alkoholu
  • spożywał alkohol w czasie pracy.

Pracodawca musi poinformować pracownika, którego nie dopuścił do pracy, o podstawie tego działania (na przykład wskazać na wynik badania bądź na uzasadnione podejrzenie, że pracownik nie jest trzeźwy).

Ważne! Zarówno pracodawca, jak i pracownik, który nie został dopuszczony do pracy, może zażądać przeprowadzenia badania stanu trzeźwości pracownika przez Policję.

Co podlega kontroli

Kontrola wprowadzana przez pracodawcę może dotyczyć:

• stwierdzenia spożycia alkoholu – stanu po użyciu alkoholu lub stanu nietrzeźwości
• stwierdzenia spożycia środków działających podobnie do alkoholu.

Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

• stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
• obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

• stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
• obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Do środków działających podobnie do alkoholu zalicza się:

• opioidy
• amfetaminę i jej analogi
• kokainę
• tetrahydrokanabinole
• benzodiazepiny.

Uwaga! Pracodawca dopuszcza pracownika do pracy, jeżeli badanie wykaże stężenie alkoholu w jego organizmie poniżej poziomu 0,2‰ we krwi lub poniżej 0,1 mg w 1dm3 wydychanego powietrza.

Jeżeli zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu, jest to równoznaczne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika.

Kiedy pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości

Pracodawca może wprowadzić kontrolę pracowników, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia:

• ochrony życia i zdrowia pracownika
• ochrony życia i zdrowia innych osób
• ochrony mienia.

W praktyce oznacza to, że kontrola trzeźwości będzie obejm...