Gdy zostaną wystawione dwie faktury do tej samej transakcji

Faktura to podstawowy dokument, który potwierdza dokonanie transakcji opodatkowanej VAT. Posiadanie takiego dokumentu otwiera drogę do skorzystania z prawa do odliczenia naliczonego podatku, który w dokumencie takim został wykazany. Takie działanie podatnika umożliwia realizację podstawowej zasady tego podatku. Zasady neutralności wyrażającej się właśnie w prawie do odliczenia naliczonego podatku. Przy wystawianiu faktur mogą zdarzyć się jednak pomyłki, np. sprzedawca sporządzi dwie faktury dokumentujące tę samą sprzedaż.

Można to zilustrować przykładem pochodzącym z dość już odległej przeszłości. Co prawda stan prawny w zakresie ustawy o VAT ulegał niejednokrotnie zmianie, ale reguły pozostały niezmienne od zarania podatku VAT w polskim systemie podatkowym.

Konieczność skorygowania pierwotnej faktury do zera

WSA w Poznaniu w wyroku z 2 kwietnia 2009 r., sygn. akt I SA/Po 1588/08, rozważał powyższe zagadnienie. W stanie faktycznym podatnik zakupił towar, który zamierzał zainstalować w centrum handlowym. Sprzedawca nie wywiązał się jednak w pełni z dostawy. Faktura opiewała na większą ilość towaru niż została dostarczona. W związku z tym nabywca zwrócił się do sprzedawcy o wystawienie faktury zgodnej z rzeczywiście dostarczonym asortymentem jak i ilością dostarczonego towaru. Otrzymanie prawidłowej faktury poprzedzone miało być wystawieniem faktur korygujących do pierwotnych dokumentów. Nowa faktura została wystawiona, jednak jej wystawienie nie zostało poprzedzone przekazaniem korekty do pierwotnego dokumentu. W związku z tym nabywca nie zaewidencjonował nowego dokumentu w miesiącu jego otrzymania ze względu na nieposiadanie jeszcze faktury korygującej. Podatnik uzyskał ją dopiero po upływie wielu miesięcy. Mogła być więc ona w rezultacie ujęta dopiero w rozliczeniu za miesiąc poprzedni w stosunku do miesiąca dokonania korekty.

Dokonujący kontroli organ podatkowy takie postępowanie uznał za niezgodne z regułą, w myśl której prawo do odliczenia naliczonego podatku powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Oznacza to, że nabywca winien był ująć do rozliczenia podatek, który wynikał z pierwotnej (niezgodnej ze stanem rzeczywistym) faktury. Brak faktury korygującej nie mógł jednak stanowić wytłumaczenia dla niedokonania tego rozliczenia. WSA zgodził się z podatnikiem, że w przypadku gdy otrzymana faktura nie znajdowała pełnego pokrycia w towarze mogła zostać do rozliczenia przyjęta gdy nabywca wszedł w posiadanie faktury korygującej tę pierwotną odbiegającą od stanu rzeczywistego. Nie jest bowiem możliwe przyjęcie faktury w oderwaniu od faktycznego obrotu towarem, który to obrót dokument taki potwierdza. Gdyby tak było oznaczałoby to przyzwolenie na odliczanie VAT z nierzetelnych dokumentów a na to żaden prawodawca nie dałby swojej zgody. W zwi...