Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT

Sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w VAT w polskim ustawodawstwie funkcjonowała do końca listopada 2008 r. Z instytucji tej zrezygnowano z powodu wątpliwości co do jej zgodności z unijnym porządkiem prawnym. Ich wyrazem był fakt zwrócenia się przez NSA z pytaniem prejudycjalnym w tej materii do Trybunału Sprawiedliwości UE. Efektem był wyrok Trybunału w sprawie C-502/07 z 15 stycznia 2009 r. Trybunał orzekł w nim o zgodności polskich przepisów dotyczących VAT wprowadzających taką sankcję z normami unijnymi. Droga do jej stosowania przez polskiego ustawodawcę została więc otwarta a wszelkie ewentualne przeszkody natury prawnej usunięte.

Nowe sankcje VAT od 1 stycznia 2017 r.

Do tego rodzaju karania podatników ustawodawca powrócił od 1 stycznia 2017 r. wprowadzając ponownie do ustawy o VAT wyżej wspomnianą sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego. Zagadnieniu temu poświęcony został rozdział 5 „Dodatkowe zobowiązanie podatkowe” ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego jest zróżnicowana i wynosi 20%, 30% lub 100% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego bądź kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. Zatem w przypadku ujawnienia takich nieprawidłowości vatowiec oprócz konieczności zapłacenia zaległości podatkowej z odsetkami obciążony będzie tego rodzaju sankcją.

Jednak o zastosowaniu sankcji decydują konkretne okoliczności, w szczególności reakcja podatnika na powstałe nieprawidłowości. W pewnych sytuacjach może on jej nawet całkowicie uniknąć
Zgodnie z art. 112b ust. 3 ustaw o VAT jest to możliwe w trzech przypadkach:

1. jeżeli podatnik złożył deklarację i wpłacił należną z niej kwotę (w razie zaniedbania tego obowiązku) przed wszczęciem kontroli podatkowej lub celno-skarbowej. Momentem wszczęcia kontroli jest chwila doręczenia upoważnienia do jej przeprowadzenia, a więc do tego momentu złożenie deklaracji, lub jej korekty, nie pociągnie za sobą sankcji w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego. Ponieważ ustawodawca pominął czynności sprawdzające, oznacza to że deklaracja złożona po ich dokonaniu, lecz jeszcze przed wszczęciem kontroli nie będzie skutkować dodatkowym zobowiązaniem podatkowym.
2. nieprawidłowości są wynikiem pomyłek podatników popełnionych w deklaracji związanych z:
   • błędami rachunkowymi, oczywistymi pomyłkami. W praktyce, ponieważ do sporządzania deklaracji używane są programy komputerowe tego rodzaju nieprawidłowości niemal nie występują,
   • ujęciem kwot podatku należnego lub naliczonego w niewłaściwym okresie rozliczeniowym o ile nastąpiło to przed wszczęciem kontroli podatkowej lub celno-podatkowej. Jeżeli więc rozliczenie podatnika jest poprawne rachunko...