Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do nieodpłatnego przekazania różnego rodzaju aktywów na rzecz obdarowanego. Ujęcie rachunkowe darowizny dokładnie reguluje art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h. ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: uor), w którym ustawodawca określił rodzaj kosztu darczyńcy lub też przychodu obdarowywanego w przypadku przekazania darowizny. Nieodpłatne przekazanie aktywów, którymi mogą być zarówno środki trwałe jak i środki pieniężne czy też towary lub materiały ewidencjonujemy w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty lub przychody operacyjne, czyli koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki.

Ewidencja darowizny środka trwałego w księgach rachunkowych

Przekazując środek trwały w drodze darowizny darczyńca powinien dokonać ostatniego odpisu amortyzacyjnego najpóźniej w miesiącu przekazania, czyli przed określeniem jego końcowej wartości, co reguluje art. 32 ust. 1. uor. Wartość przekazywanego środka trwałego przeznaczonego jako darowizna w momencie oddania powinna zostać pomniejszona o dotychczasowe umorzenie. Zatem ewidencja w księgach rachunkowych wygląda następująco:

1) w przypadku środka trwałego, który został częściowo zamortyzowany:

Przykład. Przedsiębiorstwo przekazało środek trwały o wartości początkowej 5000 zł oraz dotychczasowym umorzeniu 1400 zł. Ewidencja księgowa będzie wyglądać następująco:

• WN 070 „Umorzenie środków trwałych”: 1400 zł
• WN 760 „Pozostałe koszty operacyjne”: 3600 zł
• MA 010 „Środki trwałe”: 5000 zł

2) w przypadku środka trwałego, który został całkowicie zamortyzowany:

Przykład. Przedsiębiorstwo przekazało środek trwały o wartości początkowej 5000 zł, który został całkowicie zamortyzowany. Ewidencja księgowa będzie wyglądać następująco:

• WN 070 „Umorzenie środków trwałych”: 5000 zł
• MA 010 „Środki trwałe”: 5000 zł

Jeżeli środek trwały jest w pełni zamortyzowany to jego wartość w dniu przekazania nie obciąży kosztów operacyjnych darczyńcy.

W obu przypadkach należy pamiętać, że jeżeli przedsiębiorca przy nabyciu środka trwałego, który później został przekazany w drodze darowizny, miał prawo do odliczenia podatku VAT to przekazując go nieodpłatnie ma obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego. Kwotę podatku ustala się od wartości rynkowej danego środka trwałego. W księgach rachunkowych ewidencja należnego podatku VAT wygląda następująco:

• WN 760 „Pozostałe koszty operacyjne”
• MA 221 „VAT należny”

Ewidencja darowizny środka trwałego w księgach rachunkowych obdarowanego

Inaczej natomiast wygląda sytuacja w księgach rachunkowych osoby obdarowywanej. W dniu otrzymania środka trwałego w drodze d...