Opodatkowanie umowy forfaitingu – skutki w CIT, VAT i PCC

Etymologia terminu „forfaiting” jest niejednoznaczna. Nazwa ta została wypromowana w USA, ale niestety nie wywodzi się z kręgu angielskiej kultury językowej. W języku angielskim rzeczownik „the forfeit” oznacza: grzywnę, zastaw. Nazwa forfaitingu wywodzi się z języka francuskiego. Francuski rzeczownik „le forfait” ma trojakie znaczenie. Po pierwsze, oznacza on zbrodnię, po drugie, grzywnę, a po trzecie , ryczałt, umowę ryczałtową.

W języku francuskim termin „forfaiting” określa się jako „le forfaitage”. Amerykańska doktryna szybko „zaadoptowała” pojęcie „le forfait” dodając tylko końcówkę „ing” – forfaiting. Z forfaitingu korzystają szczególnie duże przedsiębiorstwa eksportowe, sprzedające towary za granicę importerom w dużych, hurtowych ilościach.

Usługi forfaitingu w Polsce

W orzecznictwie polskich sądów administracyjnych umowę forfaitingu definiuje się jako nabycie przez instytucję forfaitingową (podmiot zawodowo trudniący się świadczeniem takich usług – bank, instytucja finansowa, towarzystwo ubezpieczeniowe, tzw. forfaiter) od eksportera (forfaitysty) oznaczonej wierzytelności pieniężnej przysługującej temu eksporterowi z tytułu sprzedaży, dostawy lub usługi świadczonej nabywcy (dłużnikowi), w zamian za określoną kwotę odpowiadającą wierzytelności, pomniejszoną o prowizję instytucji forfaitingowej, a w relacji dłużnik – forfaiter, powiększoną o umownie ustalone oprocentowanie.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym

Z uwagi na to, że umowa forfaitingu jest umową przenoszącą na forfaitera określoną wierzytelność (prawo majątkowe) bez świadczenia przez niego jakichkolwiek dodatkowych usług i bez zawierania umowy o dalszą współpracę, zastosowanie znajdują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o sprzedaży praw majątkowych. W myśl ustawy o CIT przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Wartość rynkową  rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. W przypadku kiedy wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy wzywa strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określa wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający. Tak więc, w umowie forfaitingu przychodem przedsiębiorcy ze sprzedaży wierzytelności będzie cena ustalona przez strony umowy forfaitingowej.