Zakup nieruchomości a długi podatkowe sprzedającego

Wydanie i treść postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych zbywającego, o którym mowa w art. 306c Ordynacji podatkowej, nie mają wpływu na zakres odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej z art. 112 ww. ustawy. Ponadto, odpowiedzialność podatkowa nabywcy przedmiotów wymienionych w art. 112 Ordynacji obejmuje związane z nimi zaległości podatkowe zbywcy, nie zaś jego poprzedników prawnych, za które nabywca nie odpowiada - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Krzysztof Winiarski, Sędziowie: NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), NSA Danuta Małysz, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. S.A. z siedzibą w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 22 kwietnia 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 20/10 w sprawie ze skargi P. S.A. z siedzibą w G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia 4 listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności nabywcy nieruchomości w podatku od nieruchomości:

1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku,
2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. na rzecz P. S.A. z siedzibą w G. kwotę 6.103 (cześć tysięcy sto trzy) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 20/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę P. S.A. z siedzibą w G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia 4 listopada 2009 r. w przedmiocie orzeczenia odpowiedzialności za zobowiązania w podatku od nieruchomości.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że wzmiankowaną wyżej decyzją organ odwoławczy, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 2 oraz art. 112 § 1 i § 3, art. 118 § 1 i art. 108 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej jako Ordynacja podatkowa) w zw. z art. 8 ustawy z dnia 7 sierpnia 2008 r. o zmianie ustaw: Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1318), po rozpatrzeniu odwołania P. S. A. z siedzibą w G. od decyzji Prezydenta Miasta S. z dnia 24 czerwca 2008 r. orzekającej o odpowiedzialności spółki za zobowiązania w podatku od nieruchomości, uchylił decyzję organu pierwszej instancji w całości i ustalił wysokość zobowiązania podatkowego spółki z tytułu zaległości w podatku od nieruchomości za okres od 1 stycznia 2004 r. do 12 lutego 2008 r. z odsetkami liczonymi do dnia nabycia w wysokości 94 118,70 zł. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uwzględniło przy tym zarzut przedawnienia wynikający z art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl którego nie można wydać decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa upłynęło 5 lat. Uznając natomiast, że spółka P. jest nabywcą - w rozumieniu art.112 § 1 Ordynacji podatkowej - prawa wieczystego użytkowania dwóch nieruchomości stanowiących działki nr [...] o pow. 8636 m² i nr [...] o pow. 838 m² oraz prawa własności znajdujących się na nich budynków Samorządowe Kolegium Odwoławcze, za organem pierwszej instancji, odwołało się do treści art. 4 pkt 3b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.), z którego wynika, że nabyciem jest dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste. Organ drugiej instancji podniósł, że przepis art. 112 Ordynacji podatkowej, posługujący się ogólnymi pojęciami, takimi jak: "nabywca", "zbywca", "nabycie", "zbycie" nie utożsamia odpowiedzialności podatkowej z konkretną umową cywilnoprawną. Odpowiedzialność ta zarysowana jest szeroko i do jej zaistnienia może dojść w konsekwencji dokonania rozmaitych czynności prawnych, np. umów kupna-sprzedaży, darowizny, zamiany: jeżeli w ich rezultacie następuje przeniesienie własności określonych w art. 112 § 1 pkt 1-3 Ordynacji podatkowej składników majątkowych z podatnika, czyli zbywcy, na inna osobę, czyli nabywcę.

Zdaniem organu odwoławczego, nie doszło do naruszenia art. 112 § 6 w związku z art. 306 g § 1 Ordynacji podatkowej. Organ podał bowiem, że w postanowieniu z dnia 14 lutego 2008 r. Prezydent Miasta S. wyraźnie wskazał, że nie dysponuje danymi, które pozwalałyby mu potwierdzić fakty i stan sprawy. Odmowa wydania zaświadczenia o żądanej treści z uwagi na brak danych nie oznaczała, że podmiot, którego dotyczył wniosek nie ma żadnych zaległości podatkowych. Nic nie stało na przeszkodzie by nabywca, który nie uzyskał takiego zaświadczenia, samodzielnie podjął działania celem ustalenia samego faktu występowania zaległości, a także ich wysokości. Nic też nie stało na przeszkodzie by nabywca zakwestionował postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia - przed nabyciem przedmiotowych nieruchomości - w przewidzianym przepisami prawa trybie postępowania.

Organ podkreślił też, że decyzje określające wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości poprzednich właścicieli nieruchomości położonych w Sopocie o nr ew. 98/9 i 98/8, to jest spółek z o.o. "U.", "F.", "W.", "H." stały się ostateczne i do dnia doręczenia wskazanych decyzji zobowiązane - spółki z o.o. - nie zostały wykreślone z rejestru przedsiębiorców. W tym stanie rzeczy Kolegium uznało, że odpowiedzialność podatkowa nabywcy P. S.A. nie może być ograniczona wyłącznie do wysokości zobowiązań podatkowych zbywcy, czyli "H." spółki z o. o.

W skardze skierowanej do Sądu administracyjnego spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji ze względu na naruszenie art. 112 § 6 w związku z art. 306 g § 1, art. 112 § 3 pkt 3 w związku z art. 306 g, art. 210 § 1 pkt 5 w związku z art. 108 § 1 i art. 112 § 1 pkt 3, art. 16 § 1 i § 2 i art. 207 § 2 Ordynacji podatkowej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze - w odpowiedzi na skargę - wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Oddalając skargę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku podał, że stan faktyczny sprawy jest poza sporem. Strony pozostają zgodne co do tego, że w okresie powstania zaległości podatkowych skarżąca spółka nie była właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Zaistniały w sprawie spór jest zatem sporem tylko co do prawa, zawężonym głównie do problemu wykładni art. 112 w związku z art. 306 g Ordynacji podatkowej. W kontekście powyższych rozważań, Sąd w pełni podzielił stanowisko organów podatkowych co do zasadności orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej Spółki na podstawie art. 112 Ordynacji podatkowej. Przepis ten wyraźnie mówi o solidarnej odpowiedzialności nabywcy i zadłużonego podatnika, którymi w przedmiotowej sprawie niewątpliwie są przecież strona skarżąca H. Spółka z o.o., jak i spółki będące poprzednimi właścicielami nieruchomości.

W ocenie Sądu, w rozpoznawanym stanie prawnym, orzeczenie o odpowiedzialności nabywcy majątku może mieć miejsce nawet w sytuacji braku faktycznej więzi ekonomicznej pomiędzy zadłużonym podatnikiem oraz jego poprzednikami prawnymi, zatem solidarna odpowiedzialność nabywcy i zadłużonego podatnika będzie istniała zawsze, o ile zostanie w stosunku do tego ostatniego orzeczona prawomocną decyzją określająca wysokość podatku od nieruchomości. Tym samym konstatacja Samorządowego Kolegium Odwoławczego odnośnie braku podstaw do ograniczenia odpowiedzialności Spółki wyłącznie do zaległości z tytułu podatku od nieruchomości ciążących na "H."- jako bezpośrednim zbywcy nieruchomości - jest prawidłowa. Zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości położonej w S., przy ul. L., za które została orzeczona odpowiedzialność skarżącej, zostało określone ostatecznymi decyzjami Prezydenta Miasta S. zarówno wobec zbywcy nieruchomości jak i jego poprzedników prawnych. Odpowiedzialność wynikająca z art. 107 Ordynacji podatkowej jest bowiem odpowiedzialnością posiłkową i subsydiarną, organ podatkowy...