VAT: Zmiany najprawdopodobniej od kwietnia 2015 roku

Zgodnie z najnowszym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych (projekt z 2 grudnia 2014 roku), planowane w tym projekcie zmiany w ustawie o VAT nie wejdą w życie tak jak pierwotnie planowano 1 stycznia 2015 r., a 1 kwietnia 2015 r.

Wśród zmian, które zawiera wspomniany projekt wskazać należy:

1. zmiany w zakresie odwrotnego obciążenia, poprzez rozszerzenie tej metody rozliczania podatku VAT na inne grupy towarowe (w tym na sprzedaż towarów z innej branży niż złom i metale)
2. zmiany w zakresie korekty podatku naliczonego, w przypadku, gdy podatnik będzie nabywał towary wykorzystywane zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż ta działalność,
3. zmiany w uldze na złe długi,
4. zmiany w zakresie deklarowania sprzedaży objętej odwrotnym obciążeniem,
5. zmiany w przepisach dotyczących kaucji gwarancyjnej,
6. zmiany w załączniku nr 11 i 13 do ustawy o VAT.

Odwrotne obciążenie – co się zmieni

Zasadniczą zmianą w zakresie rozliczania podatku przy pomocy systemu odwrotnego obciążenia będzie zmiana podmiotowa. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 17 ustawy o VAT podmiotami zobowiązanymi do rozliczenia podatku VAT z tytułu nabycia towarów, o których mowa w załączniku nr 11 do ustawy są m.in. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15,
3. dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Z powyższego wyliczenia wynika, że w przypadku dokonania przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, ale nie zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny zakupu towarów, o których mowa w załączniku nr 11 do ustawy od czynnego podatnika podatku VAT, nabywca zobowiązany jest do rozliczenia podatku VAT. Rozliczenie to sprowadza się do obowiązku złożenia deklaracji VAT-9M oraz wpłaty wyliczonego podatku na konto urzędu skarbowego.

Od 1 kwietnia 2015 r. ustawodawca ma zamiar odejść od tej zasady poprzez zwolnienie z obowiązku rozliczania metodą odwrotnego obciążenia transakcji sprzedaży towarów, o których mowa w załączniku nr 11 ustawy o VAT, zawartych pomiędzy czynnym podatnikiem podatku VAT (sprzedawcą), a podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, ale nie będącym podatnikiem VAT czynnym. Oznacza to, że zakup przez podatnika VAT zwolnionego towaru wymienionego w załączniku nr 11 do ustawy nie spowoduje już obowiązku rozliczenia podatku VAT (transakcja będzie opodatkowana przez dostawcę na zasadach ogólnych). Konieczność rozliczenia podatku na podstawie odwrotnego obciążenia będzie miała miejsce tylko w przypadku transakcji, których przedmiotem będą towary, o których mowa we wspomnianym załączniku do ustawy i dokonanej pomiędzy dwoma czynnymi podatnikami VAT.

Drugą istotną zmianą w zakresie opodatkowania nabycia towarów, o których mowa w załączniku nr 11 jest rozszerzenie katalogu grup towarowych, do których znajdzie zastosowanie odwrotne obciążenie. Odwrotne obciążenie nadal znajdzie zastosowanie w przypadku nabycia (pamiętajmy, że od 1 kwietnia 2015 r. tylko przez czynnego podatnika podatku VAT) m.in. prętów, wyrobów walcowanych. Nowością będzie zastosowanie tej procedury do m.in. złota, w tym inwestycyjnego (bez względu na symbol PKWiU, oczywiście w przypadku, gdy podatnik skorzysta z opcji opodatkowania).

Ponadto, ponieważ celem objęcia sprzedaży systemem odwrotnego obciążenia jest przede wszystkim ograniczenie oszustw w podatku VAT, odnotowywanie przez organy kontroli skarbowej nowych branż narażonych na nadużycia spowodowało rozszerzenie katalogu towarów, do opodatkowania których zobowiązany będzie nabywca. Chodzi tutaj o przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych o masie mniejszej lub równej 10 kg, takie jak laptopy i notebooki, komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne, telefony komórkowe, w tym smartfony, konsole do gier wideo. Warto jednak zaznaczyć, że sprzedaż wskazanych towarów z nowej grupy towarowej (przede wszystkim sprzęt elektroniczny) będzie podlegała opodatkowaniu na zasadzie odwrotnego obciążenia, o ile w ramach realizacji jednej umowy wartość transakcji nie przekroczy kwoty 20 000 zł netto (tzw. jednolita gospodarczo transakcja).

Ostatnią istotną zmianą, o której warto wspomnieć przy okazji omawiania zmian w ustawie o VAT, które wejdą w życie 1 kwietnia 2015 r., jest nowy obowiązek dla podatników, którzy będą dokonywać sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy i których sprzedaż będzie musiała podlegać systemowi odwrotnego obciążenia. Otóż zobowiązani oni będą do składania informacji podsumowujących w obrocie krajowym. W informacjach tych wykażą m.in. wartość sprzedaży opodatkowanej na zasadzie odwrotnego obciążenia, co do której obowiązek podatkowy powstanie w danym miesiącu (kwartale). Będą one musiały zostać złożone w terminach składania deklaracji dla podatku od towarów i usług (VAT-7, VAT-7K bądź VAT-7D). Z projektu ustawy wynika, że przewiduje się stworzenie dwóch różnych formularzy krajowych informacji podsumowujących (informację pierwotną i korektę). Jej wzór określi Minister Finansów w drodze rozporządzenia, a będzie ona zawierała następujące dane:

• nazwę lub imię i nazwisko podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym oraz jego numer identyfikacji podatkowej;
• nazwę lub imię i nazwisko oraz numer identyfikacji podatkowej podatnika nabywającego towary lub usługi;
• łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 – w odniesieniu do poszczególnych nabywców.

Krzysztof Kaźmierski