Rozwiązanie umowy i odstępne a koszty uzyskania przychodów

Z uzasadnienia: Uwzględniając obiektywne kryteria oceny przedstawionego stanu faktycznego, należy uznać, iż działania polegające na rozwiązaniu umowy i wypłacie odstępnego były w pełni racjonalne. Wypłacenie odstępnego umożliwiło rozwiązanie umowy z dzierżawcą, co ma prowadzić do zwiększenia przychodów i poprawy sprawnej obsługi klientów.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Waldemar Inerowicz Sędziowie Sędzia WSA Dominik Mączyński Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska - Tylewicz (spr.) Protokolant ref. staż. Natalia Puchalska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. sprawy ze skargi [...] sp. z o.o. w [...] na interpretację indywidualną Ministra Finansów działającego przez organ upoważniony Dyrektora Izby Skarbowej w [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych I. uchyla zaskarżoną interpretację; II. zasądza od Ministra Finansów działającego przez organ upoważniony Dyrektora Izby Skarbowej w [...] na rzecz strony skarżącej kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 19 października 2015 r., X. sp. z o.o. z siedzibą w [...] (dalej zwana skarżącą lub wnioskodawczynią) zwróciła się z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku o wydanie interpretacji skarżąca przedstawiła opis stanu faktycznego w którym to jest ona spółką zarządzającą [...] w [...] (dalej jako: "port lotniczy"). Wnioskodawczyni w 2001 r. zawarła umowę dzierżawy (dalej jako: "umowa") z polskim podmiotem (dalej jako: "dzierżawca"). Wskazana umowa była od momentu jej zawarcia wielokrotnie aneksowana. Na mocy umowy oraz aneksów do niej skarżąca, w zamian za określone wynagrodzenie, oddała w dzierżawę część należącego do niego terenu. Zgodnie z umową, dzierżawca wykorzystał teren w prowadzonej przez siebie działalności, polegającej na zarządzaniu parkingami położonymi wokół portu lotniczego. Na podstawie umowy, dzierżawca, w ramach prowadzonej działalności, mógł wykorzystywać dzierżawioną powierzchnię dla świadczenia usług parkingowych oraz innych usług związanych z parkowanymi tam samochodami. Dzierżawca zobowiązał się do prowadzenia parkingu czynnego przez 24 godziny na dobę i dostępnego dla pojazdów przybywających do portu lotniczego. Dzierżawca na własny koszt dokonał montażu odpowiednich urządzeń i systemów niezbędnych dla prawidłowego świadczenia usług parkingowych. Wynagrodzenie skarżącej za wydzierżawienie terenu zostało co do zasady określone jako procent od uzyskanego przez dzierżawcę przychodu netto (nie mniej jednak niż kwota ustalona w umowie). Wyjaśniono przy tym, że uzgodnienia między stronami zakładały, iż dzierżawa będzie trwała do maja 2016 r. Jednakże, w związku z tym, że umowa była zawarta kilkanaście lat temu, zasady rozliczeń określone w umowie oraz aneksach do niej odbiegały od zasad stosowanych obecnie przez skarżącą z innym podmiotem zarządzającym pozostałymi parkingami na terenie portu lotniczego. Po przeanalizowaniu sytuacji wnioskodawczyni stwierdziła, że istnieją możliwości zwiększenia przychodów w związku z użytkowaniem parkingów wokół portu lotniczego, jednak w istniejącej formule umownej i w związku z brakiem zgody przez dzierżawcę na zmianę zasad rozliczeń, zwiększenie przychodów skarżącej było niemożliwe bez rozwiązania umowy.

Dodatkowo wskazano, że skarżąca od ponad dwóch lat prowadzi intensywny program inwestycyjny związany z rozbudową i modernizacją infrastruktury parkingowej wokół portu lotniczego. Inwestycja ma charakter zmiany infrastruktury parkingowej również na terenie dzierżawionym przez dzierżawcę. Zmiany dotyczą głównie zasad organizacji ruchu, systemu pobierania opłat. W efekcie, parkingi położone na terenie dzierżawcy, przed rozwiązaniem umowy były rozliczane poprzez dwa niezależne systemy poboru opłat. Fakt ten wpływał niekorzystnie na komfort obsługi pasażerów korzystających z portu lotniczego. Ponadto, administrowanie parkingami przez dzierżawcę nie było z punktu widzenia skarżącej w pełni satysfakcjonujące. Z powyższych przyczyn wnioskodawczyni zdecydowała o rozwiązaniu umowy z dzierżawcą już od października 2015 r. W październiku 2015 r. zawarto porozumienie (dalej jako: "porozumienie"), na mocy którego umowa (wraz z aneksami) została rozwiązana na skutek zgodnego oświadczenia stron. Zgodnie z porozumieniem skarżąca została zobowiązana do wypłaty na rzecz dzierżawcy odstępnego za przedterminowe rozwiązanie umowy (dalej jako: "odstępne"). Kwota odstępnego została ustalona w kwocie netto, do której został doliczony podatek VAT obliczony według stawki 23%. Dzierżawca wystawił na rzecz skarżącej fakturę tytułem "Odstępne za wcześniejsze rozwiązanie umowy". Na fakturze usługa została opodatkowana stawką 23% VAT.

W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku o wydanie interpretacji skarżąca dodatkowo wyjaśniła, że umowa dzierżawy miała charakter terminowy, tj. miała ona pierwotnie obowiązywać do maja 2016 r. Wyjaśniono, że istniała możliwość rozwiązania umowy jedynie w ściśle określonych przypadkach – zasadniczo w sytuacjach gdyby któraś ze stron umowy nie wywiązywała się ze swoich obowiązków umownych (przykładowo: zalegania z opłatami za dzierżawę, udostępniania przedmiotu dzierżawy osobom trzecim, brak utrzymywania parkingu w trybie całodobowym przez 24h). Odpowiadając na pytanie na podstawie jakich przepisów skarżąca została zobowiązana do wypłaty na rzecz dzierżawcy odstępnego za przedterminowe rozwiązanie umowy, wyjaśniono, że umowa została rozwiązana na podstawie porozumienia – potwierdzonego notarialnie polubownego zakończenia umowy przed terminem. Strony umowy dzierżawy oparły się na swobodzie zawierania/zmiany umów cywilnoprawnych. Wnioskodawczyni wskazała również, że odstępne jest pieniężnym wynagrodzeniem za rozwiązanie umowy dzierżawy przed terminem. Odnosząc się do pytania zmierzającego do ustalenia na jakiej podstawie skarżąca wywodzi istnienie możliwości zwiększenia przychodów w związku z użytkowaniem parkingów wokół Portu Lotniczego wskazano, że wnioskodawczyni po rozwiązaniu umowy najmu przypada cały obrót związany z usługami parkingowymi, a nie tylko wynagrodzenie prowizyjne płacone przez dzierżawcę. W konsekwencji wnioskodawczyni powinna osiągnąć większy przychód z tytułu samodzielnego zarządzania parkingami niż z wynagrodzenia prowizyjnego płaconego przez dzierżawcę. Wskazując na okoliczności przemawiające za tym, że administrowanie parkingami przez dzierżawcę nie było w pełni satysfakcjonujące z punktu widzenia skarżącej wskazano, że w jej ocenie wynagrodzenie płacone przez dzierżawcę z tytułu umowy było zbyt niskie w stosunku do obserwowanej pojemności parkingu oraz wzrastającego ruchu pasażerskiego. Jednocześnie zaznaczono, że wnioskodawczyni obecnie buduje nowoczesny system parkingowy pozwalający na kompleksowe i jednorodne zarządzanie i ujęcie przychodów z obszaru wszystkich parkingów zlokalizowanych na terenie przy lotnisku. W ocenie skarżącej ujęcie całego przychodu z zarządzania parkingami uprzednio wydzierżawionymi przyniesie większy przychód niż wynagrodzenie płacone przez dzierżawcę. Jednocześnie, wdrożenie nowoczesnego systemu parkingowego przyczyni się do osiągnięcia efektu skali i zwiększenia przychodów poprzez pełniejsze wykorzystanie obciążenia parkingów. Nowy jednolity system parkingowy pozwoli na prowadzenie odpowiednich statystyk i analiz, których efektem będzie stworzenie atrakcyjnych propozycji dla klientów portu lotniczego. Powinno to przyczynić się do wzrostu zainteresowania pasażerów obsługiwanych przez port lotniczy ofertą parkingów zlokalizowanych przy terminalu i przejęcie samochodów parkujących u konkurencji niekiedy w znacznej odległości od lotniska.

Na tle tak przedstawionego opisu stanu faktycznego wnioskodawczyni zwróciła się do organu z pytaniem czy będzie ona uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty odstępnego, wypłaconego na rzecz dzierżawcy w związku z rozwiązaniem umowy?

Zdaniem skarżącej będzie ona uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty odstępnego, wypłaconego na rzecz dzierżawcy w związku z zawarciem porozumienia i rozwiązaniem umowy. Uzasadniając swoje stanowisko wnioskodawczyni, w kontekście regulacji art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazała, że kosztem uzyskania przychodów są zarówno wydatki, które można sklasyfikować jako bezpośrednio przyczyniające się do uzyskania danego przychodu, jak również wydatki o charakterze pośrednim, których do konkretnego przychodu nie można przypisać. Wskazano także, że w odniesieniu do niniejszej sprawy, przy rozważaniu czy odstępne może stanowić koszt podatkowy, należy odnieść się do regulacji zawartej w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W świetle przywołanego ostatnio przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót usług. W kontekście przytoczonego przepisu skarżąca wskazała, że w jej ocenie w zakres wyłączenia określonego tym przepisem nie wchodzą niewskazane w nim, m.in.,: kary za niewykonanie umowy oraz kary za nieterminowe (ale prawidłowe) wykonanie umowy. W ocenie wnioskodawczyni odstępnego, które na podstawie porozumienia jest ona zobowiązana wypłacić dzierżawcy, nie można objąć wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Płacona kwota nie jest bowiem karą umowną czy odszkodowaniem, lecz ma charakter pr...