Przedawnienie zobowiązania podatkowego a prawo do odliczenia VAT

Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. VAT jest podatkiem specyficznym, którego rozliczenie może przybrać formę kwoty do zwrotu lub też nadwyżki do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. One również objęte są instytucją przedawnienia.

Przykład
Rozliczenie VAT za maj 2022 r. z terminem płatności 25 czerwca 2022 r. przedawni się z końcem 2027 roku. Także rozliczenie VAT za grudzień 2021 r. z terminem płatności 25 stycznia 2022 r. przedawni się z końcem 2027 roku.

W sytuacji gdy z rozliczenia wynika, iż organ podatkowy stał się wierzycielem podatnika (ten ostatni ma wobec fiskusa roszczenie) przedawnienie także znajduje zastosowanie. Jednak role dłużnika i wierzyciela ulegają w takim wypadku odwróceniu. To zaś oznacza, że jeżeli organ do dnia upływu terminu przedawnienia nie dokonał wypłaty kwoty zwrotu, podatnik nie może go dochodzić. Z kolei gdy fiskus dokonał ustaleń, iż podatnik otrzymał zwrot nienależny nie może domagać się od niego zwrotu tej kwoty.

Prawo do zwrotu VAT może się przedawnić

Takie rozstrzygnięcie zapadło m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.744.2018.1.SM. Wydana ona została na tle następującego stanu faktycznego:

Wnioskodawczyni ostatnią deklarację VAT złożyła w 2010 r. Od tamtego czasu działalność podatniczki została zawieszona na okres 2 lat, po czym w związku z tym, iż nic się nie działo w prowadzonej działalności, po odwieszeniu zostawała ona ponownie zawieszana na kolejny okres 2 lat itd. W trakcie działalności powstała u niej nadwyżka naliczonego podatku, który chciała odzyskać. Uznała ona, że brak jest przepisu, który regulowałby przedawnienie prawa do zwrotu VAT na rachunek bankowy. Stała bowiem na stanowisku, że po upływie lat pięciu od powstania zobowiązania podatkowego przedawnia się wyłącznie prawo do poboru podatku.

Dyrektor nie podzielił jednak stanowiska podatniczki. Oparł się na brzmieniu art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej. Uznał, że istota przedawnienia polega na tym, iż na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, przestaje istnieć. Termin początkowy oraz końcowy przedawnienia zobowiązania podatkowego wyznacza termin płatności zobowiązania podatkowego. Uzasadniając swoje stanowisko Dyrektor posiłkował się treścią uchwały siedmiu sędziów NSA z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt I FPS 9/08. Sąd uznał w niej, że ww. przepis Ordynacji podatkowej znajduje zastosowanie do wszelkich zobowiązań podatkowych, także do nienależnego zwrotu VAT. W ocenie Sądu zwrot VAT winien być potraktowany w sposób analogiczny do zobowiązania, z tą różnicą, iż następuje tu odwrócenie ról. Dłużnikiem jest fiskus a wierzycielem podatnik. NSA uznał, że:

"(...) przepis art. 70 § 1 O.p. ma zastosowanie również do rozliczeń, w których obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług przekształcił się w kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 21 ust. 1 u.p.t.u. Termin przedawnienia takiej kwoty zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin zwrotu podatku, czyli z pierwszym dniem następnego roku, a kończy się z upływem 5 lat.".

Ponadto może pojawić się problem, iż 25-dniowy termin do dokonania zwrotu nie był zasadny (sam zwrot tak) i organ podatkowy dokonał go w podstawowym terminie a więc 60 dni. Wówczas termin przedawnienia winien być liczony od dłuższego i prawidłowego terminu zwrotu.

Przy obli...